In podcast Elke Week bespreekt redacteur Sam Verbeek met politiek redacteur Victor Pak wat inmiddels in Den Haag bekendstaat als ‘lintjesgate’.
Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie, PVV) weigerde haar handtekening te zetten onder de toekenning van koninklijke onderscheidingen aan vijf vrijwilligers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Een kleine handeling, met grote gevolgen.
Formeel mag een minister afwijken van een lintjesvoordracht, maar dat gebeurt zelden. Faber vindt het werk van de vrijwilligers ‘haaks staan op haar beleid’. Al voert het COA slechts uit wat wettelijk verplicht is: asielopvang, namens het ministerie van Faber.
Haar weigering raakte aan iets fundamentelers dan een ceremoniële onderscheiding: het principe van eenheid van kabinetsbeleid.
Premier Dick Schoof en minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken) tekenden uiteindelijk, maar Faber bleef bij haar standpunt. Ze maakt als ‘vakminister’ een ‘smallere afweging’ dan haar collega’s. Daarmee erkende ze zich niet te voegen naar de lijn van het kabinet waarvan ze deel uitmaakt.
Faber zet zich hiermee opnieuw neer als solist. Eerder veroorzaakte ze ophef over uitspraken over de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, de ministerraadagenda en het noodrecht. Steeds schuurt haar optreden tegen de grenzen van het toelaatbare.
En steeds blijft dat zonder gevolgen. Coalitiepartijen uiten kritiek, maar deinzen terug voor actie. Een motie van wantrouwen behaalde woensdag 2 april geen meerderheid.
Waarom blijft Faber de grens opzoeken? Omdat ze weet dat niemand haar tegenhoudt.
Zolang de premier, VVD, NSC en BBB haar laten begaan, blijft ze de ruimte gebruiken die ze krijgt. Niet omdat ze het debat wil voeren, maar omdat ze het politieke spel beheerst: elke rel scherpt haar profiel aan, verlegt de aandacht naar immigratie en ondermijnt het collectieve optreden van het kabinet.
Het is aan haar collega’s om Faber te begrenzen – of ze moeten accepteren dat het kabinet niet langer met één mond spreekt. Tot die grens wordt getrokken, kijkt Faber hoever ze kan gaan. En telkens blijkt: verder dan velen dachten.