Problemen op het spoor door koperdiefstal: vijf vragen

'ANP'

Reizigers van en naar Schiphol kunnen de luchthaven, maar met moeite bereiken. Koperdieven hebben donderdagavond flinke schade aangericht: tientallen meters kabel zijn gesmolten bij een brand, waardoor het spoor niet veilig is.

De brand werd veroorzaakt doordat dieven koper wilden stelen. Wie zijn deze dieven en wat willen ze precies met het koper? Vijf vragen.

1. Waarom stelen criminelen koper?

Dieven willen koper hebben om het te kunnen verkopen: een kilo oud koper levert ongeveer 5 euro op. Handelaren baseren hun prijs op de London Metal Exchange en de futures markt in New York.

Zij willen koper hebben vanwege de hoge elektrische geleiding en warmtegeleiding. Zilver is ook een goede geleider van elektriciteit, maar is een stuk duurder dan koper.

2. Wie zijn de koperdieven?

In veel gevallen gaat het om criminele bendes uit Oost-Europa. De prijs die zij in Nederland krijgen voor koper ligt hoger dan in bijvoorbeeld in Polen of Roemenië. Het zijn ook simpele eenlingen die koper stelen. Zij zien het als ‘makkelijke’ manier om geld te verdienen.

Koperdieven slaan niet alleen toe in Nederland, ook België kampt met problemen door koperdiefstal. Daar zijn 30 procent van de koperdiefstallen gelinkt aan Oost-Europese bendes, liet de Belgische spoorbeheerder Infrabel eerder weten.

3. Waar slaan koperdieven toe?

Eigenlijk overal waar zij koper kunnen stelen. Aan het spoor, op begraafplaatsen, in hoogspanningsmasten. De waarde van het gestolen koper ligt vaak een stuk lager dan de kosten die het met zich meebrengt voor de gedupeerde. Door koperdiefstal kunnen hele regio’s zonder stroom komen te zitten en het levert gevaar van elektrocutie op voor burgers en medewerkers van de netbeheerder.

Of net zoals vandaag moet de NS bussen inzetten om reizigers toch op Schiphol te krijgen, en ProRail moet ervoor zorgen dat het spoor weer veilig wordt. ProRail was vorig jaar miljoenen euro’s kwijt aan herstelwerkzaamheden en preventiemaatregelen.

4. Wordt er iets gedaan om koperdieven te bestrijden?

Ja. Het kabinet heeft het moeilijker gemaakt voor koperdieven om hun gestolen koper aan te bieden aan opkopers. Zij moeten hun legitimatiebewijs laten zien en worden geregistreerd. ProRail en hoogspanningsnetbeheerder TenneT markeren hun koper op sommige plekken. Het koper bevat een unieke code dat kan worden afgelezen met een speciaal apparaat. Zo is makkelijk te achterhalen of het om gestolen koper gaat.

Tijdelijke bouwplaatsen worden extra beveiligd met hekken, camera’s en verlichting. Op sommige plekken houden en beveiligers buitengewoon opsporingsambtenaren toezicht. Verder zijn er speciale teams die koperdieven opsporen en worden zwaardere straffen opgelegd.

5. Levert dit wat op?

In april bleek uit cijfers van minister Ivo Opstelten (VVD, Veiligheid en Justitie) dat het aantal koperdiefstallen de afgelopen drie jaar met 70 procent is afgenomen. In 2011 waren er nog 516 van dit soort incidenten, vorig jaar waren dat er 153.

De pakkans neemt wel af: na een stijging tot 33 gepakte koperdieven in 2012, nam dat aantal vorig jaar af tot 17. De pakkans komt daarmee uit op 6,9 procent.