De zomer is begonnen. Nederland mag deze week rekenen op een aantal tropisch warme dagen en hoogstwaarschijnlijk een hittegolf. Zonnen is gezond én gevaarlijk, daarom een aantal tips op een rijtje.
Eerst het weerbericht: wat kunt u deze week verwachten? Maandag valt het nog mee met de warmte. De temperatuur loopt op tot 20 graden op de Wadden en 25 graden in Limburg. Dinsdag kan het in het zuiden wel 28 graden worden, terwijl het woensdag pas echt een hete dag beloofd te worden.
Weeronline voorspelt dat de temperatuur woensdag alleen in het Waddengebied net onder de 30 graden blijft. In de rest van het land wordt het maar liefst 30 tot 34 graden. Ook de dagen daarna blijft het tropisch warm. Wel moet u donderdag, vrijdag en zaterdag rekening houden met onweersbuien.
Genoeg reden dus om deze week flink van het zonnige weer te genieten – vanaf een strandstoel, op het water of gewoon in de achtertuin. Maar hoe gezond is dat en wanneer wordt het gevaarlijk? Elsevier.nl zet vijf dingen die u moet weten op een rij.
1. Gezond: zon beschermt tegen ziektes (én kanker!)
Een klein beetje ultraviolet licht heeft een gezonde uitwerking op het lichaam. Door de zon maakt het lichaam vlak onder de huid vitamine D aan. Dat vitamine D goed is voor de botten beschermt tegen Engelse ziekte, is al enkele eeuwen bekend.
Rond 2000 werd duidelijk dat uv-licht via vitamine D een misschien nog wel belangrijker gezondheidseffect heeft: het beschermt tegen allerlei vormen van kanker en andere ziekten. Als prostaattumorcellen bijvoorbeeld worden bestraald met ultraviolet licht, maken ze vitamine D aan en groeien ze niet meer. Voor diverse tumoren geldt dat naarmate mensen meer zonlicht ontvangen, ze minder kanker hebben. Verder zijn er aanwijzingen dat een beetje uv-licht ook beschermt tegen depressie, hoge bloeddruk, multiple sclerose en hartaanvallen.
2. Gevaarlijk: zon veroorzaakt ook kanker
Ultraviolette straling beschermt tegen bepaalde soorten kanker, maar veroorzaakt ook huidkanker. Uv-licht is sterker dan zichtbaar licht. Het heeft een kleinere golflengte en trilt sterker dan gewoon licht. Daardoor kan het chemische verbindingen breken en zo mutaties veroorzaken. Als dat in het DNA maar vaak genoeg gebeurt, kan kanker – en dan vooral melanoom, de gemene variant van huidkanker – het gevolg zijn.
Het aantal patiënten met huidkanker stijgt enorm. In 2014 kregen ruim 50.000 Nederlanders huidkanker. Tien jaar geleden waren dit er nog 28.000. Het is dus ook oppassen geblazen.
3. Gevoelig: deze mensen lopen groter risico
Wie een lichte huid heeft, verbrandt sneller en loopt ook meer risico op huidkanker. Als iemand met een blanke huid te lang onbeschermd de felle zon in gaat, riskeert hij een eerste- of tweedegraads verbranding die niet zoveel verschilt van verbranding door hete vloeistof. Op de site van KWF Kankerbestrijding kunt u uw huidtype testen en tips vinden hoe u uw huid goed kunt beschermen.
Huidkanker komt ook vaker voor bij mensen die veel buiten werken. Verder zijn kleine kinderen erg gevoelig voor uv-straling. Als zij op jonge leeftijd vaak verbranden, lopen zij later een groter risico op huidkanker. Zeker voor baby’s tot 6 maanden is zonlicht ongezond. Een dunne babyhuid kan de Uv-straling niet verdragen, omdat het geen pigment heeft.
4. Gedateerde crème: fabels over zonnebrandmiddelen
Een goede bescherming van de huid is belangrijk. Met een zonnebrandmiddel vanaf factor 15 beschermt u zichzelf optimaal tegen de zon. Soms wordt gezegd dat zonnebrandmiddelen maximaal één jaar houdbaar zijn en daarna hun werking verliezen. Maar dat lijkt meer een slimme verkooptruc dan een gegronde stelling.
De Consumentenbond concludeerde na onderzoek dat de werking van zonnebrandcrèmes nog prima in orde is als de verpakking een jaar daarvoor al is geopend. Dermatologen sluiten zich aan bij de conclusies van de Consumentenbond. Deze zomer kunt u de restjes van 2014 dus gewoon gebruiken.
5. Genieten: altijd met mate
Hoe u gezond van de zon kunt genieten? Gebruik zonnebrandcrème en vergeet vooral niet om de huid daarmee om de paar uur opnieuw in te smeren.
Het is niet zo dat de zon geen schade meer aanricht als u na een tijdje verkast naar een plekje onder een boom of de parasol. Ook na het zonnen treedt nog steeds onherstelbare DNA-schade op in de huid. Amerikaanse wetenschappers van Yale University toonden begin dit jaar aan dat de schade die de zon het DNA berokkent, nog drie uur lang doorgaat, ook als u inmiddels in de schaduw bent gaan zitten. Dat betekent dat u ook onder een parasol of boom huidkanker kunt oplopen.
Die conclusie bewijst opnieuw het belang van zonnebrand met een bescherming tegen zowel uv-A als uv-B. Smeren maar!