Elsevier geeft deze week een stemadvies voor het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne en doet dat vrij van enige subsidie. Voor de meeste partijen in het debat geldt dat niet. We zetten ze op rij.
Wettelijk is geregeld dat de staat in totaal 2 miljoen euro vrijmaakt voor deelnemers aan het debat voorafgaande aan een referendum. Er is 700.000 voor voorstanders, 700.000 voor tegenstanders en 600.000 voor neutrale initiatieven.
Referendumcommissie
Dit geld wordt in Nederland uitgedeeld door de referendumcommissie die onder leiding staat van Medy van der Laan. Deze commissie ontving 230 aanvragen van bedrijven en organisaties en van personen.
Zo zijn er tal van personen die ‘flyeracties’ of ‘debatavonden’ organiseren en hier enkele duizenden euro’s voor uitgekeerd krijgen. Bij bedrijven en organisaties gaat het al snel om tienduizenden euro’s per subsidieverstrekking. In die laatste categorie zet Elsevier er een aantal op rij:
De voorstanders:
- D66 is één van de landelijke politieke partijen die actief campagne voert vóór het verdrag met Oekraïne. De partij heeft van de referendumcommissie een subsidie toegewezen gekregen van 50.000 euro. Met dat geld gaat D66 posters en flyers verspreiden, een bel-actie organiseren en online advertenties plaatsen.
- Max van der Stoel-stichting: Het is geen geheim dat de partij van minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders een voorstander is van het associatieverdrag. Maar de PvdA gaat, net als coalitiegenoot VVD, geen actief campagne voeren voor het referendum. De aan de sociaaldemocraten gelieerde Max van der Stoel-stichting stort zich wel in de campagne. De stichting organiseert een publieksbijeenkomst en gaat cartoons en infographics organiseren. Hiervoor hebben zij 27.693 euro subsidie gekregen.
- Stem voor Nederland: Oud-PvdA-voorzitter Michiel van Hulten en de conservatieve politiek activist Joshua Livestro vonden elkaar in hun steun voor het associatieverdrag. Onder de naam Stem voor Nederland voeren zij samen campagne voor het referendum en ontvangen hier royale steun voor. Zo ontvingen zij 200.000 euro van de Open Society Foundations van miljardair George Soros. Onlangs kwam daar nog eens 50.000 euro bij van de referendumcommissie voor een radiospot.
- Raam op Rusland: NRC-journalist Hubert Smeets, Laura Starink (ex-NRC Handelsblad) en Hella Ruttenberg (ex-Volkskrant) startten het platform Raam op Rusland als ‘podium voor kennis, analyse en debat’. Het project wordt verkocht als een ‘neutraal’ initiatief, maar door de 294.000 euro aan subsidie die is toegezegd door het ministerie van Buitenlandse Zaken valt dit niet meer vol te houden. Het ministerie werkt al jaren aan de totstandkoming van het associatieakkoord en is daarmee een duidelijke partij in het Ja-kamp. Door geld aan te nemen van het ministerie verliezen de (ex-)journalisten hun neutraliteit in het debat.
- Retecool.com: Weblog Retecool.com neemt duidelijk stelling vóór het associatieverdrag met Oekraïne en komt hier ook voor uit. De website heeft een subsidie gekregen van 40.325 euro voor het ‘doorlopend informeren van het brede publiek via retecool.com’.
- EF2: Het communicatiebedrijf EF2 uit Veenendaal heeft 40.000 euro gekregen voor een ja-campagne. In de omschrijving staat dat het geld bedoeld is voor een website ‘om de voordelen op begrijpelijke manier uit te leggen’. Het is niet duidelijk in wiens opdracht dit bedrijf de campagne uitvoert. Vragen aan het bedrijf hierover van Elsevier zijn tot op heden niet beantwoord.
- 3 homo-organisaties: Drie homo-organisaties krijgen gezamenlijk 45.980 euro subsidie voor debatten en een stemwijzer over het associatieakkoord met Oekraïne. Gay.nl gaat een stemwijzer maken. Een tegenstem komt volgens de organisaties neer op een stem voor de Russische president Vladimir Poetin, ‘en die verergert de situatie eerder,’ aldus de organisaties.
De tegenstanders:
- Forum voor Democratie: Initiatiefnemers GeenStijl en GeenPeil trokken hun subsidieaanvraag terug. Voor hun partner Stichting Forum voor Democratie geldt dat niet. Deze stichting, onder leiding van publicist Thierry Baudet, steunt het referendum omdat het voor democratisering van de EU is. De stichting wil meer inspraak in de Brusselse besluitvorming. De stichting presenteert zich als onafhankelijk, maar nam wel 46.913 euro subsidie aan van de referendumcommissie. De stichting vroeg de subsidie aan voor een conferentie.
- Forza! Haarlemmermeer: De lokale politieke partij Forza! heeft 33.273 euro gekregen voor het bedrukken van flyers, het plaatsen van advertenties, het organiseren van een debatavond inclusief livestream en het maken van commercials op radio RTV NH.
- Raspoetin BV: Ruben Marsman uit Arnhem laat WC-rollen bedrukken met teksten tegen het associatieverdrag. ‘Mensen vegen hun kont af met Oekraïne als nieuw-lid van de EU,’ is de gedachte. Haary van Bommel (SP) heeft al gezegd dat hij de rollen in de Tweede Kamer wil gaan ophangen.
- Vereniging Vrede en Recht: Peter Vlug, vorig jaar nog failliet verklaard, heeft nu alweer een partij opgericht. Met de vereniging Vrede en Recht zet hij zich in voor een ‘schoner Nederland’. Uit zijn Facebookprofiel blijkt vooral dat hij zich op thema’s als ongelijkheid en duurzaamheid richt. Van de referendumcommissie kreeg Vrede en Recht 41.780 euro voor een ‘stedentour’.
- Stichting European Committee Human Rights Hungarians Central-Europe: Een stichting die zich inzet voor mensenrechten in Hongarije heeft 13.550 euro subsidie gekregen voor een informatiecampagne tégen het associatieakkoord. Het is niet helemaal duidelijk wat deze stichting met het associatieverdrag met Oekraïne te maken heeft.
- Zille BV: Zille BV, een financiële holding dat op naam staat van architect Sietse van der Spuij uit Utrecht, heeft 41.400 euro aan subsidie binnengehaald bij de referendumcommissie. Van der Spuij geeft aan tegenover elsevier.nl dat hij zijn subsidie niet heeft aangenomen, omdat het te lang duurde voordat de subsidie werd toegewezen. Hij kon toen geen tijd meer vrij maken om een campagne te starten.
Neutraal
- Warm Ocean Water – Een financieel adviesbureau op naam van Jan van Boesschoten heeft 30.780 euro binnengehaald om het dagelijks lanceren van stellingen over het associatieverdrag op app, site en social media. Van Boesschoten laat aan elsevier.nl weten dat de subsidie is aangevraagd voor ‘Nederland Denkt Dat‘. Op de gelijknamige site wordt de mening in Nederland gepeild aan de hand van dagelijkse stellingen.
- Val di Cecina: is een vallei in Toscane, maar tevens de naam van één van de bedrijfjes die onder de holding Volterra vallen van casting-agent Anne-Paul Houwen. Val di Cecina heeft een subsidie gekregen van 45.250 euro. Het is nog niet helemaal duidelijk waar het geld voor is bedoeld. Houwen laat aan elsevier.nl weten dat ze nog aan het ontwikkelen zijn en dat er eind maart wordt gestart met een project ‘om de opkomst te stimuleren’. Houwen zit tevens achter de stemwijzer stemwijzerreferendum.nl, maar dat was volgens eigen zeggen slechts een ‘probeersel’ dat hij maakte ‘met een paar vrienden’. Over deze stemwijzer zijn Kamervragen gesteld, omdat het een geheime agenda zou hebben.
- Stichting Stop Wapenhandel: pikt ook een graantje mee en ontvangt 8.000 euro om te onderzoeken welke gevolgen het associatieakkoord zal hebben voor de wapenhandel.