Diederik Samsom denkt dat door het openen van een legale Europese poort voor asielzoekers de illegale toestroom ophoudt. Als het ook maar een beetje tegenzit, leidt het plan voor Nederland niet tot minder, maar zelfs tot meer asielmigratie.
Diederik Samsom, de geplaagde leider van regeringspartij PvdA, werpt zich donderdag op als initiatiefnemer voor wat hij ziet als dé oplossing van de Europese migratiecrisis. Volgens zijn ‘plan-Samsom’ worden alle asielzoekers die illegaal van Turkije naar Griekenland komen met medewerking van Turkije teruggestuurd.
In ruil mag Turkije van Samsom jaarlijks 150.000 tot 250.000 asielzoekers legaal doorsturen naar landen van de Europese Unie. Die asielzoekers zouden eerlijk moeten worden verdeeld over de 28 EU-landen, maar omdat dat er niet in zit, wil Samsom ze verdelen over een tiental landen dat wel meewerkt.
Per saldo zouden er Nederland geen 60.000 asielzoekers komen – zoals vorig jaar – maar jaarlijks minder dan de helft.
Uitvinding
Samsom presenteert het plan als zijn uitvinding, waarvoor hij premier Mark Rutte (VVD) warm heeft gemaakt. Samsom brengt het naar eigen zeggen aan de man bij socialistische bewindslieden in andere EU-landen, Rutte doet het zijne als minister-president die dit half jaar bovendien tijdelijk EU-voorzitter is.
Het eerste dat opvalt aan het plan-Samsom is dat het als twee druppels water lijkt op het plan-Merkel. De Duitse bondskanselier kondigde aan het eind van de zomer van 2015 aan dat Syriërs allemaal welkom waren in Duitsland, waarmee ze een ongekende uittocht naar haar land op gang bracht.
Sleutel
Nauwelijks van de schrik bekomen, begon Merkel van het Duitse probleem een Europees probleem te maken. De sleutel was – ook toen al – dat Turkije veel Europees geld en veel goede werken zou krijgen voor het voorkomen dat er asielzoekers zouden uitreizen naar Griekenland.
Ook in dat plan-Merkel staat dat Turkije in ruil voor de medewerking jaarlijks honderdduizenden asielzoekers mag doorsturen naar de Europese Unie. Als het aan Turkije ligt, zouden het er zelfs 500.000 per jaar zijn. En als het aan Merkel ligt, zouden die verplicht worden verdeeld over alle EU-lidstaten.
Debacle
Toen eind vorig jaar duidelijk werd dat de verplichte verdeling van asielzoekers een debacle werd, stelde Merkel haar plan bij. Ze zocht een coalitie van buurlanden van Duitsland, die bereid zouden zijn de honderdduizenden ‘legale’ asielzoekers uit Turkije op te nemen. Een mogelijk verschil met de lijn-Merkel is dat Samsom nadrukkelijk voorstelt om asielzoekers vanuit Griekenland meteen terug te sturen naar Turkije.
Nu is het klip en klaar dat Turkije onontbeerlijk is voor het stoppen van de toestroom van asielzoekers uit Afrika en Azië naar Europa. Maar Turkije heeft op zijn beurt weinig belang om daaraan mee te werken en vraagt er een te hoge prijs voor. Daarbij is Turkije niet het enige doorlaatluik naar Europa.
Visumvrij
Als het allemaal slechter uitpakt dan voorzien – en de risico’s zijn groot – komen straks honderdduizenden legale asielzoekers naar een beperkt aantal West-Europese landen, terwijl de toestroom van illegaal binnenkomende asielzoekers niet wordt gestopt.
Bovendien heeft Turkije onder meer bedongen dat Turken – dus ook de kansarmsten – in ruil voor de medewerking visumvrij naar de EU mogen reizen. Hun bestemming zal vaak niet veel verschillen van die van asielzoekers.
Beloning
Samsom verkoopt ‘zijn’ idee met een beloning: per saldo komen nog steeds veel asielzoekers naar Nederland, maar de helft minder dan vorig jaar. Overigens is dat een twijfelachtige beloning, want de 20.000 à 30.000 die naar zijn idee jaarlijks aan Nederland zouden worden toebedeeld, zijn er altijd nog veel meer dan vanaf de eeuwwisseling tot 2014 het geval was.
En of het daarbij blijft, is twijfelachtig, want andere EU-landen zullen alleen meewerken met het plan-Merkel/Samsom als ze ook minder asielzoekers krijgen.
Het beste aan het plan-Samsom is dat asielzoekers het motief wordt ontnomen om over zee van Turkije naar Griekenland te reizen. Het slechte aan het plan-Samsom is dat een illegale stroom wordt vervangen door een legale stroom, zonder dat het de illegale routes afsluit.
In Nederland wordt een jaarlijkse sterk wisselende stroom vervangen door een forse, vaste jaarlijkse toestroom, waarover het ook nog eens bar weinig te vertellen heeft.