De politieke memoires van Femke Halsema geeft een interessant inkijkje in het Haagse spel. Helaas geeft de voormalig GroenLinks-leider in haar boek geen antwoord op de vraag waarom links de regie verloor in het islamdebat.
Weinig Nederlandse politici geven hun memoires prijs aan het publiek. Amerikaanse openbaarheid past kennelijk niet in de polderpolitiek. Bovendien ambiëren de meeste politici na de landelijke politiek een nieuwe bestuurlijke functie, en zijn daarom terughoudend over collega’s.
Politici zie je altijd overal en altijd opduiken. Maar Femke Halsema, oud-leider van GroenLinks schreef een goed leesbaar boek over de periode waarin zij in Den Haag in het hart van de Nederlandse politiek actief was: Pluche. Politieke memoires.
Euforie
Halsema nam definitief afscheid van de politiek, maar niet van haar ideologie. Terecht keert zij zich tegen het antipolitieke cynisme en verdedigt de politiek als ambacht: ‘Net als het gevoel van triomf, van euforie, als ik terugloop naar mijn blauwe stoel en aan het geroffel op de Kamerbanken hoor dat het pleit heb gewonnen.’
Precies, een pleit moet je winnen! Halsema erkent, hoe subtiel ook, de noodzaak om deel te nemen aan de macht. Dat moet het einddoel zijn van een politicus. Hierin schuilt ook de zwakte van GroenLinks: de leden en de kaders van die partij zijn dogmatisch en niet pragmatisch – idealistisch en niet ambachtelijk.
Drama
Elke poging tot deelname aan de macht zal stranden in de partij, zie bijvoorbeeld de steun aan de Verenigde Staten bij het verwijderen van de Taliban en de steun aan de Kunduz-missie.
De politiek-correcte kranten en journalisten prezen Job Cohen (PvdA) de hemel in. Hij werd gezien als de man die Nederland bijeen kon houden. Deze misvatting ontaardde in een drama voor Cohen als persoon en voor zijn politiek-correcte aanhang in de grote kranten. Voor het mislukken van Cohen werd een vreemde verklaring verzonnen: in dit maatschappelijke klimaat zou een beschaafde politicus als Cohen niet kunnen functioneren.
Eerlijk
Iedereen was dus onbeschaafd, behalve Cohen. Nu lezen wij in het boek van Femke Halsema dat het chagrijn van Cohen een bijzondere bijdrage heeft geleverd aan het mislukken van de onderhandelingen voor Paars-plus. Ook het chagrijn van Jacques Wallage als informateur namens de PvdA droeg bij aan deze mislukking. Cohen en Wallage zijn politieke generatiegenoten.
Ook over de SP is Halsema eerlijk en glashelder: ‘In de Kamer werkt de SP alleen met andere partijen samen als dat absoluut noodzakelijk is. Een borrel drinken met politici van andere partijen is uit den boze net als gewoon, oppervlakkig gekeuvel.’
Geregeld stelde Halsema de volgende vraag aan de latere SP-leider Agnes Kant: ‘Goeiemorgen Agnes, waar zijn vandaag boos over?’ Ook de SP heeft moeite met machtsdeelname. Behoud van de linkse onfeilbaarheid gaat voor het politieke ambacht.
Waarheidsvinding
Het was niet bekend dat Jan Peter Balkenende (CDA), toen nog premier, in 2010 tijdens de verkiezingsstrijd Femke Halsema om hulp vroeg. De strijd ging tussen Cohen en Mark Rutte (VVD), waardoor het CDA totaal buiten beeld viel.
Dus vroeg Balkenende aan Halsema: ‘We spreken af dat we elkaar aanvallen op onderwerpen die voor ons beider profiel gunstig zijn. Bijvoorbeeld over het drugsbeleid hebben wij heldere tegengestelde meningen en een conflict daarover helpt ons allebei.’ Jan Peter was de weg kwijt: wie was in 2010 geïnteresseerd in een debat over het drugsbeleid!
Femke Halsema geeft geen antwoord op de vraag waarom links geen regie had over het islamdebat. Zij kan klagen over populisme en het harde klimaat, maar daarmee komt nog geen helderheid over het gebrekkige leiderschap van links in het islamdebat.
Religiekritiek
Eigenlijk had het linkse deel van Nederland alle kansen om dit debat in een emancipatoir kader te plaatsen. Liberalen en conservatieven hadden weinig ervaring met en gevoel voor religiekritiek ten dienste van emancipatie van groepen en individuen.
Tot twee keer toe hadden de PvdA en GroenLinks de gelegenheid om het islamdebat naar zich toe te trekken. De eerste keer betrof het een medewerker van de Wiardi Beckman Stichting, Ayaan Hirsi Ali. Maar PvdA en GroenLinks keerden zich tegen Ayaan.
De tweede keer betrof het Ehsan Jami, PvdA-gemeenteraadslid in Voorburg. Hij wakkerde het debat aan rond afvalligheid en godsdienstvrijheid in de islam. Ook hij werd niet gesteund door links. Sterker nog, hij werd tegengewerkt.
Hoofddoek
De discussie over de islam is een wezenlijk vraagstuk. Links – en dus ook Femke Halsema – verdedigde soms de meest reactionaire kant van de islam. Een voorbeeld hiervan is de kwestie rond het dragen van een hoofddoek. Halsema is een vurige voorstander van het incorporeren van hoofddoek binnen het Nederlandse staatsbestel.
Bij de onderhandelingen omtrent Paars-plus werd ook gesproken over een burqaverbod: ‘Ik stel voor om daarmee akkoord te gaan in ruil voor het accepteren van hoofddoekjes in publieke functies zoals bij de politie. Tot mijn grote verbazing stemt de VVD daarmee in.’ Verbazingwekkend inderdaad – maar de rechtsstaat moet een neutrale uitstraling hebben.
Femke Halsema schreef een mooi boek dat aanleiding geeft tot reflectie en politieke waarheidsvinding.