Het afgelopen weekend zond VPRO de documentaire Shoah uit. Negen en een half uur aan verschrikking was te zien. In de documentaire komen overlevenden, ex-nazi’s en ooggetuigen aan het woord. De film komt uit 1985, maar er is geen betere film te zien die de verschrikking van de Holocaust zo duidelijk maakt.
Het verhaal van Abraham Bomba, kapper in Treblinka. Samen met zestien andere beroepskappers moest hij de haren knippen van de joden voor ze vergast werden. Door maker Claude Lanzmann wordt hij geïnterviewd in zijn huidige kapperszaak in Tel Aviv. In de gaskamers kwam Abraham bekenden tegen, goede vrienden uit zijn geboorteplaats Czestochowa in Polen. Zij vliegen hem om de hals en vragen wat hen te wachten staat. Wat antwoord je hen?
Bij het verhaal van een goede vriend die ook mensen knipte in de gaskamer stokt Abraham. De vriend kwam zijn vrouw en zuster tegen. Hij kan niks doen, behalve hen net wat langer knippen en nog even omhelzen. Vertellen wat hen te wachten staat, is onmogelijk. Niet alleen zijn vrouw en zuster die al ten dode zijn opgeschreven sterven dan, hijzelf ook.
Volgens onze bloggers Afshin Ellian: ‘Wie 4 mei boycot, toont zich onvolwassen en onbezonnen’
Verplichte kost
Tijdens de uitzending plaatste journalist Wierd Duk een oproep op Twitter om de documentaire verplicht te stellen voor scholieren. Een goed idee, want het direct overbrengen van de verhalen verdwijnt. Voor de jongere generaties staat de oorlog steeds verder weg.
Dat voorlichting over de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog van belang is, blijkt uit de toename van het aantal antisemitische incidenten op scholen. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) meldde dat dit voor het derde jaar op rij toenam, tot zestien in 2015.
Christa Noëlla plaatste zondag een bericht op Facebook waarop zij bekend maakte niet mee te doen aan de herdenking. Haar redenen daarvoor zijn ‘het opkomende fascisme en moslimhaat’ in Nederland. Daarnaast wenst ze meer aandacht voor de geschiedenis van haar voorouders.
Reflectiemoment
Haar mening over het gebrek aan aandacht voor de geschiedenis van haar voorouders kan terecht zijn. Ze verdient het zeker niet om bedreigd te worden zoals nu het geval is. Dat is onacceptabel. Maar stoppen met 4 mei? Wanneer je je druk maakt om opkomend fascisme en moslimhaat is 4 mei juist van essentieel belang. Als de Tweede Wereldoorlog ons iets leert, gaat dat over de wreedheid waartoe een groep mensen in staat kan zijn.
4 mei dient voor ons als reflectie. Opdat wij niet vergeten wat de verschrikkingen uit de Tweede Wereldoorlog waren en waartoe fascisme en haat kunnen leiden, tegen welke bevolkingsgroep dat ook gericht is. Wie niet overtuigd is van het belang van herdenken moet even aan kapper Abraham denken.