Hoe moeten we de handel en wandel van prins Bernhard, lid van de Koninklijke Familie en kleinzoon van koningin Juliana, beoordelen? In de publieke opinie is hij veroordeeld: wie in de overspannen huizenmarkt van Amsterdam 219 of 350 huizen bezit (de cijfers verschillen, net als de definitie van een “huis”), is per definitie een ‘huisjesmelker’ en een profiteur.
En als hij ook nog een prins van den bloede is, toch al geboren met een gouden lepel in zijn mond, dan moet hij oppassen; ‘noblesse oblige’ tenslotte. En dan heeft hij ook nog de vette pech om naar opa Bernhard te zijn vernoemd, dus onmiddellijk vliegen de associaties met Lockheed en Evita Péron te om de oren, symbolen van de handel en wandel van de vroegere prins-gemaal.
Wie tegen de monarchie is, vindt nieuw voedsel in deze ondernemende prins. Wie het Huis van Oranje omarmt, zal de prins, die óók goede doelen ondersteunt, tot de laatste snik verdedigen. Dat vertroebelt oordeelsvorming en is ook nog schadelijk.
Bernhard verdiende zijn geld elders
Een kleine factcheck. Bernhard is niet rijk geworden door het onroerend goed, hij heeft veel geld elders verdiend en dat belegd in pandjes. Hij deed dat, naar eigen zeggen, vooral een paar jaar geleden, toen dus de huizenmarkt nog niet overspannen was. Ook naar eigen zeggen heeft hij het beheer uit handen gegeven, dus als daar iets niet helemaal netjes verloopt, kan hij er niets aan doen. Kan een Oranje-telg dan niks ‘gewoon’ doen? Of, zoals staatsrechtgeleerde en voormalig PvdA-senator Joop van den Berg zegt: Probeert hij als een gewoon mens zijn geld te verdienen, is het weer niet goed!
Dat klinkt allemaal weer wat anders, disculperend, maar het is toch niet het hele verhaal. Bernhard is al vaker weinig positief in de media terechtgekomen. Het bedrijfje waarmee hij de basis voor zijn vermogen legde, kwam in het nieuws omdat premies niet naar behoren werden afgedragen, snackbarhoudster Debby Daems werd bijna weggepest uit een pand van de prins, waarna Amsterdam-Zuid in opstand kwam, de aankoop van het Zandvoortse circuit kreeg verre van een staande ovatie (ondanks onze nieuwe held Max Verstappen, is er weinig enthousiasme voor een herleving van de Formule 1 in eigen dichtbevolkt land).
Als Oranjetelg lig je onder een vergrootglas
Zo is er nog wat klein grut in zijn cv te vinden, maar daar gaat het niet om. De vraag is of hem dit extra mag worden aangerekend omdat hij een Oranjetelg is. En dus ook of het extra publiciteit verdient. Mij dunkt van wel. Hij voert de naam Bernhard van Oranje-Nassau van Vollenhoven. Bernhard heeft destijds de Staten-Generaal toestemming gevraagd voor zijn huwelijk, teneinde dicht bij de monarchie te blijven (2 van zijn 3 broers deden dat niet) en in zijn avontuurlijke ondernemersbestaan heeft hij van naam en afkomst nogal wat voordelen gehad. Je komt wat makkelijker binnen als Bernhard van Oranje Nassau van Vollenhoven dan als Jan Janssen – tenzij je de Tour de France hebt gewonnen.
In Scandinavische en ook wel andere monarchieën lopen familieleden van de koning rond die al het mogelijke doen om zo ‘normaal’ mogelijk te zijn. Vaak weet hun omgeving niet eens dat zij tot de koninklijke familie behoren. Die mensen hebben recht van spreken als desondanks de media ze extra de maat nemen als er iets aan de hand is.
Maar als je zo ostentatief behoort en wilt behoren tot de koninklijke familie, met bijbehorende voordelen, dan geldt inderdaad dat oude adagium Noblesse oblige. Dan koop je maar geen racecircuit, probeert geen vrouw uit haar snackbar te zetten en doet alles om niet op je gelijknamige opa te lijken.