Boeren boos om Omgevingswet: toeterend langs Paleis Huis ten Bosch

Zo’n duizend boeren protesteerden dinsdag 17 november in Den Haag tegen de stikstofmaatregelen van het kabinet. Tientallen trekkers ontregelden het verkeer. Ook reden ze in een defilé langs het woonpaleis van koning Willem-Alexander. Het is de vraag of het protest ook iets heeft opgeleverd. Vier vragen en antwoorden.

1.Waarom zijn de boeren weer op pad?

Het protest is georganiseerd door boerenbelangenorganisatie Farmers Defence Force (FDF). Aanleiding is het Wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering van minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie). De boeren van FDF zijn bang dat minister Schouten de wet er nog vóór het kerstreces (18 december) ‘doorheen wil jassen’.

Ook is er onvrede over dat het wetsvoorstel wordt opgenomen in de bredere Omgevingswet. Dat is een soort kaderwet die straks tientallen bestaande wetten en regels met betrekking tot de leefomgeving bundelt. De Omgevingswet is vier jaar geleden al aangenomen door de Eerste Kamer, maar treedt pas op 1 januari 2022 in werking.

Boeren vinden dat invoering van nieuwe wetgeving te snel gaat en willen vanwege de coronacrisis het proces uitstellen. Zo zouden rondetafelgesprekken over dit onderwerp als gevolg van de coronamaatregelen niet zijn doorgegaan en konden boeren moeilijk in contact komen met parlementariërs.

2.Wat zijn de gevolgen van die wet voor boeren?

Boeren vrezen door de Omgevingswet hun vergunningen kwijt te raken. Wie landbouwgrond heeft in de buurt van Natura 2000-gebieden – waar strenge eisen gelden voor stikstofconcentraties – zou in de problemen kunnen komen. Ook zou er sprake van zijn dat boeren in die gebieden door de overheid kunnen worden uitgekocht en door een ‘beroepsverbod’ het recht verliezen een boerenbedrijf elders te beginnen.

3.Wat willen de boeren bereiken?

In tegenstelling tot eerdere protesten richten de boeren zich nu tot koning Willem-Alexander. Een delegatie van FDF heeft dinsdag een brandbrief weten te overhandigen aan het Kabinet van de Koning. Het plan om was een trekkerdefilé voor Paleis Huis Ten Bosch te houden – het woonpaleis van de Koning – maar dat wist de politie te voorkomen. In plaats daarvan reden de boeren ruim twee uur lang toeterend over de openbare weg langs Paleis Huis ten Bosch.

Later op de middag werd ook in Leidschendam door boeren geprotesteerd. Daar is het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel gevestigd, de koepelorganisatie van supermarkten. FDF wil aandacht vragen voor de op te richten coöperatie, tevens een keurmerk, FarmerFriendly. Daarmee zou een eerlijker verdienmodel voor boeren moeten worden bewerkstelligd. Boeren klagen dat zij in verhouding met supermarkten veel te weinig geld krijgen voor hun producten.

4.Hoe is er gereageerd op het boerenprotest?

Vanuit de politiek bleef het dit keer stil. Bij eerdere boerenprotesten in Den Haag spraken er nog vooraanstaande Tweede Kamerleden en betrad zelfs minister Schouten het podium. Daar was nu geen sprake van.

Het gedrag van de boeren bleef ook dit keer niet onopgemerkt en werd op sociale media gekritiseerd. Meerdere trekkers braken door de barricades op het Malieveld en ontregelden het verkeer:

Ook was er sprake van gevaarlijk rijgedrag, zoals van een boer in een trekker op de vlucht voor de politie. Een ambulance met loeiende sirenes had moeite door het verkeer te komen vanwege het grote aantal trekkers op de weg.

In totaal zijn er dinsdag twee mensen aangehouden. Het is niet duidelijk waarvoor.