De feiten: Tweede Kamer twijfelt over Oekraïne
Nu de Amerikaanse wapensteun aan Oekraïne is stopgezet, staat Europa alleen in z’n steun voor het belegerde land.
In de Tweede Kamer en in het kabinet worstelen partijen met de vraag hoe Nederland en Europa Oekraïne nu bij moeten staan.
Wie zegt wat over militaire steun aan Oekraïne?
- ‘Militaire steun voor Oekraïne is onontbeerlijk,’ aldus premier Dick Schoof. Hij noemde het Amerikaanse besluit slecht nieuws. ‘We moeten samen met de Amerikanen de veiligheid in Europa blijven garanderen.’ Nederland blijft het door Rusland aangevallen land steunen, beloofde Schoof. Zowel politiek als militair.
- PVV en BBB aarzelen over het verhogen van de defensie-uitgaven. PVV-leider Geert Wilders wil best praten over extra geld voor defensie, maar ziet dat dat al snel om ‘miljarden euro’s’ gaat. Hij verbindt daar een voorwaarde aan: ‘Dan moet er ook extra geld voor Nederlanders komen, en dat gaat dan ook om miljarden.’
- Volgens Wilders moeten de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Oekraïense collega Volodymyr Zelensky hun ruzie bijleggen, zodat er toch snel vrede kan worden gesloten. ‘Er is geen alternatief,’ zegt Wilders. ‘We hebben Trump nodig.’
- Dilan Yeşilgöz hekelde het ‘Calimero-gedrag’ van Europa. ‘We zijn niet een of ander klein continent zonder geld of capaciteiten. We staan voor onze eigen veiligheid. We kunnen iets,’ zei de VVD-leider.
- Toch vindt Yeşilgöz het ‘een aantal bruggen te ver’ om als Europa gemeenschappelijke schulden aan te gaan voor defensie. ‘Als elk land 2 procent van hun economie gaat besteden aan defensie dan levert dat al tientallen miljarden euro’s extra op.’
- Christendemocraten willen zogenoemde ‘defensiebonds’ niet meer uitsluiten. CDA-leider Henri Bontenbal: ‘Nederland moet zo’n besluit niet blokkeren. Als een meerderheid van Europese landen dat wil, dan moeten we mee.’
- Bontenbal benadrukt dat het aangaan van gezamenlijke schulden niet de voorkeur heeft van de partij en er ten minste stevige eisen aan landen moeten worden gesteld. Het CDA is net als andere oppositiepartijen kritisch op de slagvaardigheid van het kabinet.
- GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans waarschuwde voor ‘irrelevantie’ van Europa. ‘Het plan van Von der Leyen gaat ver, maar ik verwacht geen taboes,’ zei Timmermans over het plan van Eurocommissie-voorzitter Ursula von der Leyen om 800 miljard euro vrij te maken om Europa opnieuw te bewapenen. Dat plan wordt donderdag op een speciale Eurotop besproken.
- Volgens Timmermans moet Europa deze crisis net zo benaderen als de covid-pandemie. Daarbij pleit Timmermans er ook voor om rekening te houden met het ‘zwartste scenario’ waarbij de Verenigde Staten geen bondgenoot meer zijn van Oekraïne en de Europese landen.
EW's visie: Den Haag kan niet wachten met steun aan Oekraïne tot NAVO-top
Haagse politici worden continu overvallen door de snelheid waarmee de wereld verandert. In slechts enkele weken tijd is de toon van het debat omgeslagen.
Onderwerpen als migratie en stikstof zijn plots klein bier geworden nu Nederland wordt geconfronteerd met de gevolgen van het radicale beleid van Trump.
Daarom moet defensie prioriteit hebben bij de gesprekken over de Voorjaarsnota. Vol trots verkondigen politici dat Nederland tegenwoordig aan de 2-procentsnorm van de NAVO voldoet, na decennialang klaploper te zijn geweest.
Maar die norm voldoet niet meer. Nederland staat voor de taak zichzelf te herbewapenen. Daarom moeten de defensie-uitgaven fors en snel omhoog.
Wachten tot de NAVO-top eind juni, zoals sommige politici suggereren, is waanzin. Het is een Haags gebruik om tijd te kopen, in de hoop dat een probleem uit zichzelf oplost. Maar die tijd heeft Nederland niet.
Verdere verdieping: Premier Schoof: onvermijdelijk dat de defensie-uitgaven stijgen
Door het besluit van Trump moeten Europese landen meer doen. De premier betwijfelde of Trump nog op andere gedachten is te brengen. Tegelijkertijd vreesde hij ook dat het ‘heel moeilijk’ is voor Europese landen om het gat op te vullen waar de Oekraïners mee kampen na het Amerikaanse besluit.
Volgens Schoof blijft Nederland investeren in de relatie met de Amerikanen.
Wel acht de premier het onvermijdelijk dat de defensie-uitgaven zullen stijgen. Maar hoe snel en met hoe veel, liet hij in het midden. Daarover wordt tijdens de gesprekken over de Voorjaarsnota onderhandeld door de coalitiepartijen.