De feiten: Kamer niet akkoord met Europees plan voor herbewapening
Grote problemen in de coalitie en voor premier Dick Schoof, nu de Tweede Kamer zich verzet tegen het Europese plan voor herbewapening waarmee Schoof vorige week op een Europese top al akkoord ging.
Volgens dat plan mogen landen 1,5 procent van hun nationaal inkomen extra aan defensie besteden, buiten de EU-begrotingsregels om. Van de geplande uitgaven van 800 miljard euro wordt 150 miljard gefinancierd door gezamenlijke leningen.
De Kamer stemde vorige week al over een motie van Joost Eerdmans (JA21) tegen de plannen, maar toen staakten de stemmen. Dinsdagmiddag 11 maart behaalde de motie een meerderheid van één stem (73 tegen 72).
Drie van de vier coalitiepartijen – PVV, NSC en BBB – zetten de premier voor het blok. De tegenstanders willen dat elk land zijn eigen defensie financiert binnen de eigen begroting.
Een onverantwoorde opstelling, volgens coalitiepartner VVD: in deze onveilige wereld is er geen tijd te verliezen met de opbouw van de Europese defensie.
Hoe nu verder met Europese herbewapening?
Premier Schoof reageerde dat hij volgende week, aan de vooravond van de Europese top van 20 en 21 maart, met de Kamer zal overleggen over de ontstane situatie. Schoof bespreekt de kwestie vrijdag 14 maart in het kabinet.
Eerdmans zei dinsdagavond tegen EW ook nog niet te weten wat er nu moet gebeuren.
Volgens Europarlementariërs is de Europese positie van Nederland en premier Schoof hierdoor ernstig verzwakt, meldt EW’s Brussel-correspondent René van Rijckevorsel.
EW’s visie: Nood breekt wet voor herbewapening
Door Carla Joosten, redacteur PolitiekVraag is of het te billijken is dat Brussel de begrotingsregels deels buiten werking stelt. En dat landen die onder de NAVO-norm van defensie-investeringen bleven, worden ‘beloond’ met een uitzonderingspositie.
Terecht was Nederland altijd wars van (Zuid-)Europees potverteren en groot pleitbezorger van strenge begrotingsregels, om de waardevastheid van de euro te garanderen en schuldenbergen voor latere generaties te voorkomen. Landen als Spanje, Italië en België, met veel publieke armoede en private rijkdom, waren onverantwoordelijk laks.
Maar dit zijn geen normale tijden, gezien de kanteling van de wereldorde. Nu de Verenigde Staten Europa lijken te hebben verlaten, moet dit continent snel een defensie opbouwen. Na decennialange verwaarlozing is verdediging door eigen troepen onmogelijk. En dus breekt nood wet.
De NAVO gaat ervan uit dat Europa drie tot vijf jaar nodig heeft om zich voor te bereiden op Russische agressie. Investeren in veiligheid is nu belangrijker dan het handhaven van wetten.
Wat zeggen Kamerleden over herbewapening?
Bron: PVV, BBB, NSC, GroenLinks-PvdA, D66- NSC-leider Pieter Omtzigt vreest een nieuwe Europese schuldencrisis. Hij is voor meer inspanningen op defensie en meer Europese samenwerking, en is voor steun aan Oekraïne. ‘Maar tegen meer schulden en het versoepelen van de schuldnormen.’
- BBB-leider Caroline van der Plas verwees op X naar econoom Lex Hoogduin, tegenstander van de financiering van het Europese defensieplan. Elk EU-land moet dat volgens hem zelf regelen.
- PVV-leider Geert Wilders sprak zich al eerder uit tegen gemeenschappelijke schulden. ‘Dit zijn dan geen eurobonds, maar het gaat toch wel enigszins die richting op.’
- GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans zei dat Schoof ‘voor de bus wordt gegooid’.
- Rob Jetten (D66) vindt dat de premier ‘in zijn hemd is gezet’.