De feiten: Deadline Voorjaarsnota nadert
Vrijdag 11 april zou premier Dick Schoof het liefst de Voorjaarsnota afronden. In die nota kan de coalitie de lopende begroting van dit jaar aanpassen. Bijvoorbeeld om extra uitgaven te doen of juist meer inkomsten te vergaren.
Maandag 7 april begonnen de onderhandelingen met de coalitiepartijen op het ministerie van Financiën. In een week willen de partijen eruit komen.
De kans is klein dat Schoof en minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) 11 april gaan halen. Maar naar goed Haags gebruik is uitstel mogelijk.
In de wandelgangen komt het paasweekend van 17 april vaak voorbij. Maar de daadwerkelijke deadline die de partijen in het achterhoofd houden, is 1 mei. Dan wil de Europese Commissie van het kabinet horen welke begrotingswijzigingen het doorvoert.
EW’s visie: Kabinet moet in Voorjaarsnota zuinig zijn
Door: Victor Pak, redacteur PolitiekPartijen die meer geld willen uitgeven, maken graag een punt van de historisch lage staatsschuld. Die bedraagt net iets meer dan 40 procent van het nationaal inkomen.
Tijdens de coronapandemie en de energiecrisis als gevolg van de oorlog in Oekraïne kwam de lage staatsschuld telkens van pas om de economie te stimuleren. Maar de schuld nu laten oplopen, zou onverstandig zijn.
De roekeloze Amerikaanse president Donald Trump heeft de wereld in een handelsoorlog gestort. De open Nederlandse economie is daardoor extra kwetsbaar, dus doet de coalitie er verstandig aan zuinig te zijn.
Daarbij zal het verhogen van de uitgaven van de overheid of burgers de al hoge inflatie in Nederland verder aanwakkeren. Dat kost de burger geld. Bovendien krijgt de overheid al het geld voor ambitieuze plannen nauwelijks weggezet.
Defensie en verdienvermogen
De prioriteiten bij de onderhandelingen voor de Voorjaarsnota zouden simpel moeten zijn. Voer de investeringen in defensie op, en zorg dat het verdienvermogen behouden blijft.
Dat laatste vergt verlaging van de hoge energiekosten. En een klimaatbeleid dat de industrie in staat stelt om in Nederland verduurzamingsplannen uit te voeren, zodat zij ook in de toekomst concurrerend is.
Wie wil wat? Hier zetten coalitiepartijen op in tijdens onderhandelingen Voorjaarsnota
Bron: NSC- In de coalitie heerst grote onenigheid over het begrotingsbeleid. BBB en PVV willen financiële flexibiliteit. PVV-leider Geert Wilders pleitte zondag 6 april op X voor ‘lagere huren, goedkopere boodschappen, lagere energierekening, goedkopere benzine en nog veel meer’.
- BBB wil de staatsschuld tot 50 procent laten oplopen, om met de 70 miljard euro die vrijkomt investeringen te doen. Eerder zei BBB’er Henk Vermeer in EW: ‘Het aanleggen van een Lelylijn of Nedersaksenlijn is een noodzakelijke investering. Als we dat niet doen, is dat ook het kapotbezuinigen van Nederland. Dan benadelen we toekomstige generaties.’
- Ook NSC ziet ruimte voor extra uitgaven. Door een lager begrotingstekort dan verwacht, zag het kabinet een meevaller van 8 miljard euro tegemoet. Dat bedrag wil de partij inzetten voor extra uitgaven. In aanloop naar de onderhandelingen schreven NSC en PVV het plan Minder inflatie, meer bestaanszekerheid. De twee partijen willen onder meer maximumprijzen voor dierenartsen en kinderopvang en een lagere energierekening.
- Dat laatste idee krijgt steun van coalitiepartner VVD. Eind januari bepleitten de liberalen een verlaging van de energiebelasting, wat 750 miljoen euro kost. Ook wil de partij een verhoging van de kinderopvangtoeslag voor middeninkomens, wat 250 miljoen euro kost.
Verdere verdieping: Onderling gedoe telt mee bij onderhandelingen Voorjaarsnota
Het overleg over de Voorjaarsnota gaat niet alleen maar over de cijfers. Bij de partijen speelt ook de gunfactor mee. Binnen de ministersploeg zijn de verhoudingen afgelopen weken flink verslechterd.
Zo was er forse kritiek op minister Heinen en premier Schoof. Zij trokken 3,5 miljard euro extra uit voor steun aan Oekraïne. De manier waarop Schoof dat aankondigde, zette kwaad bloed in de coalitie. PVV-minister en vicepremier Fleur Agema beklaagde zich erover dat zij niet was gekend.
Daarbij vonden PVV, NSC en BBB het besluit niet eerlijk. Terwijl Heinen volgens deze partijen te zuinig is in zijn begrotingsbeleid, vond hij hier plots wél geld voor.
De VVD-minister stoort zich op zijn beurt weer aan de spilzucht van die partijen. In Kamerdebatten kritiseert Heinen geregeld zijn coalitiegenoten. Die onenigheden zullen een rol spelen tijdens de onderhandelingen de komende weken.
Overleeft de coalitie het gevecht om de Voorjaarsnota?