De feiten: Reorganisatie Tata Steel kost 1.600 banen
Bron: ANPTata Steel Nederland gaat een ingrijpende reorganisatie doorvoeren. Mogelijk verdwijnen er 1.600 voltijdbanen, bijna eenvijfde van het personeelsbestand. Topman Hans van den Berg spreekt van ‘uitermate lastige’ marktomstandigheden.
Het staalbedrijf behaalde over het afgelopen boekjaar een verlies van 556 miljoen euro. De fabriek in IJmuiden kampt met hoge energie- en grondstofkosten, terwijl goedkope staalimport uit China de prijzen onder druk zet.
Recent kwamen daar Amerikaanse importheffingen van 25 procent bij. De Verenigde Staten zijn goed voor 12 procent van Tata’s afzet.
Tegelijk wil Tata Steel Nederland zijn hoogovens ombouwen tot een ‘groen staal’-fabriek. Het spreekt met de overheid over financiële steun daarvoor.
In 2023 schrapte het bedrijf al 580 banen. Dat gebeurde zonder gedwongen ontslagen, maar dit keer lijkt dat moeilijk haalbaar.
Gedwongen ontslagen zouden afspraken met vakbonden onder druk zetten. Tata en de bonden waren overeengekomen tot 2026 zoveel mogelijk banen te behouden.
EW’s visie: Tijd om knopen door te hakken
Door: Jeroen van Wensen, redacteur EconomieMet het wegvallen van de aanvoer van goedkoop gas uit Groningen en Rusland, verdween ook de basis onder de zware, op fossiele brandstoffen draaiende industrie in Nederland.
Tata Steel IJmuiden, de hoogovens waar staal en aluminium vandaan komen, is daarvan het zoveelste voorbeeld.
De fabriek kan door de hoge energietarieven nauwelijks concurrerend produceren. En net als de rest van de Europese staalindustrie, lijdt Tata Steel IJmuiden zwaar onder het enorme aanbod van goedkoop staal uit China. Nu komt daar de tarievenoorlog nog eens bij, al is daarvan het effect nog onbekend.
Met 1.600 ontslagen wil de directie zich uit de verliezen bezuinigen. En geld vrijspelen om te investeren in een schonere fabriek, die goedkoper produceert.
Moeder Tata India wil geen geld stoppen in Nederland
Tata Steel IJmuiden zal die investeringen niet op eigen kracht kunnen doen. Moeder Tata uit India is kapitaalkrachtig, maar lijkt niet van plan nog meer geld te stoppen in de verlieslatende dochter. Dus als het kabinet de staalindustrie voor Nederland wil behouden, moet de overheid instappen.
Uit overheidsdocumenten bleek eerder dat de staat zo’n 4 miljard euro moet bijspringen om de fabriek in de IJmond levensvatbaar te houden. Maar de onderhandelingen daarover verlopen kennelijk niet goed: er is al tijden niets vernomen over de ‘maatwerkafspraken’ die Tata zou maken met het ministerie van Klimaat en Groene Groei.
Dat geldt overigens voor meer industriebedrijven. Op een enkele uitzondering na, heeft het ministerie nog geen maatwerkafspraak gemaakt.
Steun aan Tata kan alleen met Europese daadkracht
Tijd om knopen door te hakken. Kiest het kabinet voor de zware industrie, of neemt het er afscheid van? De economie is niet gebaat bij verliesgevende fabrieken die op overheidssteun draaien.
Tegelijk is in een wereld waarin de vrijhandel onder druk staat en de wapenindustrie moet worden opgeschroefd, het belang van een eigen staalindustrie er alleen maar groter op geworden.
Daarom moet Nederland steun aan Tata serieus overwegen. Maar alleen als op Europees niveau snel beleid wordt gemaakt om dumping van goedkoop Chinees staal te weren.
Wie zegt wat over reorganisatie Tata Steel?
Bron: ANP, NH Nieuws- Hans van den Berg, directievoorzitter Tata Steel Nederland: ‘We produceren minder, terwijl de kosten zijn gestegen. Een onhoudbare situatie. De dingen worden verergerd door de heffingen.’
- Van den Berg ziet in dat 1.600 mensen ontslaan ‘niet gaat lukken binnen het werkgelegenheidspact’, waarin Tata Steel en de bonden afspraken dat tot oktober 2026 geen gedwongen ontslagen zouden vallen. ‘Dus wij beginnen nu met de onderhandelingen met vakbonden om een sociaal plan te gaan afspreken.’
- Economieminister Dirk Beljaarts (PVV) vindt het ‘zorgelijk’ dat Tata fors wil snijden in het personeelsbestand. ‘Dit soort signalen kunnen we niet gebruiken.’ Hij wijst erop dat Nederland gezien de geopolitieke verschuivingen minder afhankelijk moet worden van andere landen. ‘Daar hoort ook een goede maakindustrie bij.’
- Provincie Noord-Holland: ‘Deze beslissing, als gevolg van marktomstandigheden, heeft een grote impact op de IJmond en de provincie Noord-Holland,’ aldus gedeputeerde Esther Rommel (Economische Zaken, VVD). Zij benadrukt ‘dat er een toekomst is voor een staalbedrijf in de IJmond als deze groen en schoon is’.
-
Volgens de gemeenten Velsen, Beverwijk en Heemskerk is de aangekondigde reorganisatie een aderlating voor de economie en werkgelegenheid in de IJmond. ‘Dit betekent dat veel mensen hun baan verliezen, onder wie veel inwoners van onze IJmondgemeenten. Veel mensen zullen nu in onzekerheid verkeren.’
- Vakbond FNV noemt het banenverlies het gevolg van slecht beleid bij Tata. ‘De huidige situatie moet niet misbruikt worden onder het mom van never waste a good crisis’, zegt bestuurder Cihan Lacin, die acties niet uitsluit.
- Vakbond CNV spreekt van een ‘belachelijke’ reorganisatie. ‘Het is staalhard en ijskoud,’ zegt bestuurslid Marten Jukema. ‘We kunnen best praten en meedenken als er dingen niet goed gaan, maar als je 1.600 banen eruit gooit, zonder dat je kan vertellen wie het treft, dan laat je 9.500 mensen in onzekerheid. Dat kan je niet doen, het is schrikbarend.’
- CNV wil het nog niet hebben over vervolgstappen. ‘We gaan de krachtigste methode bedenken om ertegenin te gaan. Dat gaat eerst in overleg met alle leden. Ik kan er nog niet op vooruitlopen. Maar ik kan me voorstellen dat de woede op de werkvloer enorm is, dan kan je niks uitsluiten.’
- Stichting Frisse Wind, die zich inzet tegen luchtverontreiniging door Tata: ‘Er moet niet worden bezuinigd op personeel dat bezig is met het onderhoud van de kooksfabrieken, de meest vervuilende onderdelen,’ zegt bestuurslid Jaap Venniker. ‘Het gaat natuurlijk om winst, maar die mag niet ten koste gaan van de gezondheid.’
- Greenpeace: ‘De fabrieken van Tata Steel zijn sterk verouderd, stoten zeer veel kankerverwekkende stoffen uit en kunnen in deze staat niet openblijven.’
Tata Steel en de IJmond: van groeimotor naar onzekere toekomst