De feiten: Minister Van Weel wil criminelen te slim af zijn
Het afpakken van geld en waardevolle spullen met een vermoedelijk criminele herkomst moet makkelijker worden. Daartoe diende demissionair minister David van Weel (VVD) van Justitie en Veiligheid deze week een wetsvoorstel in.
Met deze nieuwe wet wordt het ‘plukken’ van criminelen ook mogelijk zonder veroordeling van een verdachte, of zelfs zonder dat er een verdachte in beeld is. Hiermee sluit Van Weel aan bij een Europese richtlijn die in 2024 is afgesproken.
Door de omdraaiing van de bewijslast moeten verdachten aantonen waar hun geld, dure boot of luxe sportwagen mee is verdiend. Zonder bewijs van een legale herkomst vervallen geld en spullen aan de staat.
Nieuwe wet tegen crimineel geld
De Europese landen willen de georganiseerde misdaad intensiever aanpakken en eerder in de wielen rijden. Criminelen hebben geld nodig voor hun vaak luxe levensstijl, maar ook om nieuwe misdrijven te kunnen plegen. Bijvoorbeeld voor de aanschaf van wapens, het financieren van een drugstransport en het betalen van uitvoerders.
Het wetsvoorstel was al aangekondigd in het Regeerprogramma. Volgens Van Weel is het afpakken van crimineel vermogen essentieel om het criminele verdienmodel te doorbreken. ‘Zo raken we criminelen het hardst en voorkomen we dat ze geld kunnen investeren in hun criminele activiteiten,’ zei hij bij de presentatie van het wetsvoorstel.
EW’s visie: Ook na aangescherpte ‘Pluk ze’-wet blijft misdaad vaak lonend
Door: Gerlof Leistra, redacteur MisdaadDat justitie meer mogelijkheden krijgt om criminelen eerder te ‘plukken’, is een goede zaak. Te vaak kunnen verdachten hun zwarte geld of bezit wegwerken nog voor de rechter uitspraak heeft gedaan.
Ook te vaak moet beslag op geld en goederen na een ellenlange strafzaak worden opgeheven omdat ondanks een veroordeling lang niet altijd duidelijk is wie de eigenaar is. Straks moeten ‘eigenaren’ aantonen hoe ze op een legale manier aan hun geld en dure spullen zijn gekomen.
In 2024 nam het Openbaar Ministerie voor 409 miljoen euro aan crimineel vermogen in beslag. Na invoering van de nieuwe wet zou dat bedrag meteen kunnen worden geïnd. In sommige zaken komt het wettige ‘eigendomsbewijs’ alsnog boven water.
Een rookgordijn van constructies
Probleem is en blijft dat criminelen hun vermogen op allerlei manieren afschermen. Ze werken met een kerstboom aan fiscale constructies om handelsstromen en andere eigenaren te fingeren.
Een andere truc is bezit op de naam van familie en vrienden of handlangers te zetten, de zogenoemde katvangers. Ook kan met witwasconstructies de herkomst van het geld worden versluierd.
Geslepen adviseurs helpen criminelen de wet omzeilen
Om door dat rookgordijn heen te komen, heeft de recherche goede financieel specialisten nodig en justitie ervaren fraudebestrijders. Maar de opsporing kampt met een schreeuwend tekort aan deze mensen.
Criminelen laten zich intussen bijstaan door geslepen fiscalisten, advocaten en notarissen. Zolang die letterlijk en figuur gemene zaak maken met hun cliënten, voorkomt ook de nieuwe wet niet dat misdaad maar al te vaak lonend blijft.
Verdere verdieping: Rechtbank ’matst’ drugscrimineel Bolle Jos voor 124 miljoen euro
Bron: ANPHet aanpakken van schatrijke (drugs)criminelen is lastig. Nota bene op de dag dat minister David van Weel zijn wetsvoorstel indiende, deed de rechtbank Rotterdam uitspraak in een ontnemingsprocedure tegen de tot 24 jaar cel veroordeelde drugscrimineel Jos L. alias ‘Bolle Jos’.
Het OM had begin juni ruim 220 miljoen geëist, maar daarvan liet de rechtbank minder dan de helft over: 96 miljoen euro.
Bolle Jos veilig in Sierra Leone
Volgens de uitspraak staat vast dat hij met zijn drugsgeld 150 kilo goud heeft gekocht. Maar de rechtbank ziet geen bewijs voor de aanschaf van onder meer een appartement, dure horloges, handtassen en een auto. Ook trok de rechtbank de kosten van mislukte drugstransporten af van de totale opbrengst.
Bolle Jos verblijft in het West-Afrikaanse Sierra Leone, waar hij naar verluidt bescherming geniet van de president. Zolang Sierra Leone weigert hem uit te leveren, ziet justitie geen cent terug van het gevorderde geld. In de tussentijd heeft de veroordeelde crimineel alle tijd om zijn geld weg te sluizen.