De feiten: Farmers Defence Force eist onmiddellijke oplossing voor PAS-melders
Farmers Defence Force (FDF) is vooral bekend van trekkerprotesten, maar de boerenactiegroep weet inmiddels net als milieuactivist Johan Vollenbroek de rechtbank te vinden om het stikstofbeleid te beïnvloeden. Vanochtend eiste FDF in een kort geding dat de staat onmiddellijk de zogeheten PAS-melders ‘legaliseert’.
Dat houdt in dat landbouwminister Femke Wiersma (BBB) hen een vergunning voor het uitstoten van stikstof geeft.
De 3.637 PAS-melders, vooral boeren, hoefden tot 2019 op grond van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen vergunning aan te vragen voor het uitstoten van (extra) stikstof, en hoefden alleen maar een melding te doen.
Waarom PAS-melders sinds 2019 illegaal zijn
Maar sinds 2019 zijn de activiteiten van de PAS-melders illegaal. De Raad van State oordeelde toen dat het PAS, in strijd met Europees recht, niet kon voorkomen dat kwetsbare natuurgebieden verslechteren.
Ze hebben immers geen vergunning, terwijl dat wel had gemoeten. Al jaren proberen opvolgende ministers de PAS-melders te helpen, maar dat is lastig.
Het ene na het andere juridische geitenpaadje voor stikstofvergunningen sneuvelt. De natuur in Nederland is er zo slecht aan toe dat extra uitstoot, en daarmee vergunningverlening, amper mogelijk is.
Intussen worden de PAS-melders wel gedoogd, omdat zij ‘zicht op legalisatie’ zouden hebben. Zij blijven dus illegaal stikstof uitstoten. Mobilization for the Environment (MOB), de organisatie van Johan Vollenbroek, kondigde daarom onlangs aan elke week tien handhavingsverzoeken te zullen indienen. FDF is het zat, en riep zijn aanhang op massaal naar de zitting in Zutphen komen.
1 miljoen euro per dag
Als FDF de zaak wint, wil het dat de rechtbank de staat een dwangsom oplegt van 1 miljoen euro per dag dat de PAS-melders niet zijn gelegaliseerd.
MOB heeft een verzoek ingediend om als belanghebbende mee te doen aan de zaak. De rechter stond dit vrijdag toe. Omdat MOB pas vrijdag de stukken ontving, wordt de inhoudelijke behandeling van de zaak uitgesteld.
Wie zegt wat over de PAS-melders?
- ‘Het is onverteerbaar dat duizenden boerengezinnen lijden onder de terreur van MOB en de lamlendige houding van de staat,’ schrijft het bestuur van FDF.
- ‘Het blijft enorm frustrerend en wrang dat we als overheid tot nu toe onvoldoende hebben kunnen bijdragen aan het oplossen van een probleem dat door ons handelen is ontstaan,’ schreef minister Wiersma in november 2024 in een brief aan de Tweede Kamer.
- ‘Gelet op de door MOB en anderen al aangekondigde nieuwe handhavingsverzoeken voor PAS-melders, is de grote vraag hoe wij deze als provincie onder deze omstandigheden nog kunnen
afwijzen,’ waarschuwt de provincie Gelderland, dat na Overijssel de meeste PAS-melders heeft. - Het beleid van minister Wiersma, die de stikstofregels wil versoepelen, ‘laat ons geen andere keuze dan wel weer nieuwe procedures te starten’, schreef MOB vorige maand aan de Tweede Kamer.
EW’s visie: Wanhoop over bestuurlijk falen is begrijpelijk, maar rechtszaak lijkt kansloos
Door: Maria Bouwman, redacteur Onze OverheidToen BBB het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur volledig in handen kreeg, waren veel boeren blij. Minister Wiersma en staatssecretaris Jean Rummenie zouden orde scheppen in de stikstofchaos, hoopten zij, en dat zonder boerenbedrijven de nek om te draaien.
De realiteit is dat onder minister Wiersma de stikstofcrisis alleen maar is verdiept. Uitspraak na uitspraak onderstreept dat het Nederlandse geitenpaadjesbeleid onhoudbaar is, en dat de uitstoot naar beneden moet. Ook de PAS-melders zitten na zes jaar illegaliteit met de handen in het haar.
Wiersma rekt grenzen op, maar lost niets op
Intussen blijft Wiersma, tegen adviezen van milieudeskundigen, juristen en haar eigen ambtenaren in, de grenzen oprekken. Er komt voor niemand een oplossing: niet voor de natuur, maar ook niet voor boeren, het bedrijfsleven en de woningbouw. Waar is de minister eigenlijk mee bezig, en wie denkt zij hiermee te helpen?
De wanhoop van PAS-melders, die al jaren wordt voorgehouden dat ze ooit weer legaal kunnen opereren, is begrijpelijk. Hoe groot de politieke wil ook mag zijn, legalisatie blijkt tot nu toe voor een groot deel van de PAS-melders juridisch onmogelijk.
Eis FDF lijkt juridisch onhoudbaar
De rechtszaak van FDF lijkt dan ook kansloos. Het is onwaarschijnlijk dat de rechter opdracht zal geven om een proces dat al jaren één van de grootste politieke vraagstukken is, ‘onmiddellijk’ uit te voeren.
Dat kan immers niet op een zorgvuldige manier, en onzorgvuldig beleid is juist keer op keer de reden dat de stikstofcrisis blijft voortbestaan. Het pardoes legaliseren van de PAS-melders zal zorgen voor de neerslag van meer stikstof op kwetsbare natuurgebieden, terwijl de rechter keer op keer benadrukt dat dat op grond van Europees recht echt flink minder moet.
ChatGDaarmee toont zich de hypocrisie van het beleid van minister Wiersma. Zij zegt er te zijn voor de PAS-melders, en dat is gezien de onzekerheid waarin zij al jaren leven terecht.
Wiersma blokkeert oplossing
Daarmee toont zich de hypocrisie van het beleid van minister Wiersma. Zij zegt er te zijn voor de PAS-melders, en dat is gezien de onzekerheid waarin zij al jaren leven terecht.
Maar zij weigert beleid te maken waardoor de uitstoot omlaag gaat, en dus weer ruimte ontstaat voor nieuwe vergunningen. Daarmee is haar ministerschap op dit moment het grootste obstakel voor de PAS-melders.
FDF-leider weet achterban moeiteloos te mobiliseren