Pro-Palestijnse demonstratie in Utrecht was antidemocratisch

Burgemeester van Utrecht Sharon Dijksma. Beeld: Freek van den Bergh/ANP

In dit artikel

De feiten: Chaos in de Utrechtse gemeenteraad vanwege verworpen burgermotie

Bronnen: Gemeente Utrecht, RTV Utrecht

Op donderdagavond 17 juli was de laatste gemeenteraadsvergadering in Utrecht voor het zomerreces. Die liep behoorlijk uit de hand, nadat een zogeheten burgermotie werd behandeld – een formeel voorstel dat inwoners zelf kunnen indienen.

Die moties kunnen gaan over uiteenlopende onderwerpen, van afvalscheiding tot – blijkbaar – wereldpolitiek. Gisteravond ging het mis bij een motie over die laatste categorie.

Utrechtse activisten roepen op tot Israël-boycot

De motie was getiteld: ‘Stop medeplichtigheid – voor een boycotbeleid tegen Israëlische apartheid en genocide.’ Indieners waren Pleun Westendorp van de actiegroep Utrecht4Palestine, en Wanda Fracheboud en Maaike de Vos van New Neighbours Utrecht.

In de motie stelden de indieners dat ‘Israël het internationale recht structureel schendt, via bezetting, apartheid, etnische zuivering en genocide tegen het Palestijnse volk’.

Ze riepen de Utrechtse gemeenteraad onder meer op om ‘geen producten of diensten meer in te kopen die afkomstig zijn uit Israël of gelieerd zijn aan Israëlische staatsinstellingen, bedrijven of medeplichtige organisaties’.

Subsidie voor een ‘publiekscampagne’

Ook pleitten de drie initiatiefnemers voor een publiekscampagne waarin de activisten Utrechters bewust maken van de ‘impact van Israëlische producten’ en het belang van sancties ‘bij het beëindigen van genocide, apartheid en koloniale bezetting’.

De gemeente zou hiervoor ruimte moeten vinden in de begroting. Met andere woorden: de indieners wilden subsidie om hun wereldbeeld via de gemeente Utrecht uit te dragen.

Met 22 stemmen tegen en 21 voor haalde de motie het niet. Dat werd in de zaal, waar tientallen demonstranten aanwezig waren, niet bepaald stilzwijgend geaccepteerd.

Een van de aanwezigen was de notoire demonstrant Laleh Almarjani. Ze schreeuwde teksten als: ‘Shame on you. Utrecht heeft bloed aan zijn handen. Fuck Israël, fuck alle zionisten.’

Burgemeester Dijksma kwam in een bedreigende situatie terecht

Burgemeester Sharon Dijksma schorste de vergadering en probeerde de boel nog te sussen, maar raakte verzeild in een bijzonder grimmige situatie. Op beelden is te zien hoe diverse demonstranten haar op felle toon benaderen. Een van hen staat op slechts centimeters van haar gezicht.

Vervolgens speelde zich voor het stadhuis een handgemeen af, nadat de burgemeester de actievoerders zelf naar buiten had gedirigeerd. Dijksma belandde – naar eigen zeggen – midden in het geduw en getrek. Uiteindelijk brachten beveiligers de burgemeester in veiligheid.

EW’s visie: Pro-Palestijnse activisten hebben lak aan de democratie

Door: Nard Lodewijk, redacteur Nationale veiligheid

Het is mooi dat burgers inspraak kunnen krijgen in het lokale bestuur. Maar als je motie vervolgens niet wordt aangenomen, heb je dat gewoon te accepteren.

Het waren dezelfde links-radicale demonstranten die doorgaans moord en brand schreeuwen als ze bij demonstraties – naar eigen zeggen – te hard worden aangepakt door de politie. Dan beroepen zij zich dikwijls op hun demonstratierecht, op de democratische rechtsstaat en op vrijheid van meningsuiting.

Maar wanneer een door henzelf ingediende motie via datzelfde democratische proces wordt verworpen, tonen ze niets dan minachting voor datgene waar zij zich keer op keer op beroepen. Dat is niet activistisch, maar antidemocratisch.

Dat Sharon Dijksma door beveiligers en gemeentepersoneel in veiligheid moest worden gebracht, is ernstig. De burgemeester werd op een agressieve manier bejegend. Dijksma probeerde de boel nog te bedaren op een kalme, zachtaardige manier.

Over haar besluit om de demonstranten zelf naar buiten te leiden, zei Dijksma tegen RTV Utrecht: ‘Het helpt als ik het zelf doe, in plaats van als ik het door de politie laat doen. Want dan zou het een stuk minder zachtzinnig zijn gegaan.’ Het mocht niet baten.

Verdere verdieping: Steeds meer aanvallen op de (lokale) democratie

De afgelopen jaren komen directe aanvallen op de democratie vaker voor. In februari 2019 zetten boze boeren in Groningen hun onvrede over het stikstofbeleid kracht bij door de voordeur van het provinciehuis te forceren met een trekker.

De klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR) maken zich geregeld schuldig aan soortgelijke disruptieve acties. In 2019 drongen XR-activisten de Stopera in Amsterdam binnen, waar ze een sit-in hielden, spandoeken ontvouwden en de toegang tot het raadhuis tijdelijk blokkeerden.

In november 2022 verstoorden activisten van XR een raadsvergadering in Emmen. Dit keer niet vanwege het klimaat, maar wegens onvrede over het uiterlijk van Zwarte Piet bij de jaarlijkse intocht. Met spandoeken en leuzen probeerden ze de vergadering te kapen.

In maart 2023 was het weer raak in de Stopera. XR-activisten drongen een commissievergadering binnen, toonden spandoeken, plakten zich vast aan het meubilair en bekladden de glazen deuren van de vergaderzaal met verf.