De kabinetsformatie dreigt op een nachtmerrie uit te lopen, ook omdat D66 de touwtjes in handen heeft. De tijd is aangebroken dat de partij van Alexander Pechtold eens wat minder dogmatisch gaat denken.
De grootste partij van Nederland, de VVD, heeft slechts 33 zetels. En de tweede partij van Nederland, de PVV, heeft 20 zetels. Dat zijn 20 verloren zetels, omdat de meeste partijen de PVV uitsluiten. En dan heerst er ook nog eens angst voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Dit is geen democratische houding. De Kamerleden zijn niet gekozen om alleen maar mooie debatten te voeren. Ze zijn verkozen om een regering te vormen.
De primaire verantwoordelijkheid van de nieuwe Tweede Kamer ligt bij de vorming van een nieuw kabinet. Daarna moeten de Kamerleden de regering controleren en zich bezighouden met wetgeving. Maar nergens staat geschreven dat ze met de volgende verkiezingen rekening moeten houden. Zo werkt de democratie niet.
Lees meer over de formatie: Pechtold zet deur op een kier voor ChristenUnie
Democratie eist van de volksvertegenwoordigers in de eerste plaats de vorming van een tijdelijke macht door een meerderheid, of een minderheid die door een meerderheid wordt getolereerd. Het parlement is meer dan een debatcentrum. Als de Kamerleden geen verantwoordelijkheid durven nemen voor de vorming van de macht, dan moeten ze zich niet kandidaat stellen.
Democratie is niet voor bange mensen
De uitdrukking dat democratie niet voor bange mensen is, kun je op minstens twee manieren uitleggen: niet bang zijn voor de vorming van een bestuurlijke macht en niet bang zijn voor het controleren van de regering. Bange politici zijn de democratie niet waardig. In een coalitiesysteem zoals Nederland dat kent, krijgt de democratie nog een derde betekenis: niet bang zijn voor compromissen. Zonder compromissen kan in Nederland nooit een regering worden gevormd.
De kabinetsformatie dreigt op een nachtmerrie uit te lopen, ook omdat D66 de touwtjes in handen heeft. Op een bepaalde manier is D66 een semireligieuze partij. Ja, dit verbaast u. Ook goddeloze partijen kunnen hun eigen goden en godinnen hebben. Het gaat hier om onwrikbare dogma’s. Ik zal u bijpraten over de onwrikbare semireligieuze dogma’s van D66.
Met D66 op weg naar postmoderne grenzeloosheid
Tijdens het Kamerdebat over de mislukking van onderhandelingen met GroenLinks sprak Alexander Pechtold over de rol en de uitgangspunten van D66 tijdens deze onderhandelingen. Pechtold benadrukte dat D66 wil verbinden. Wat? Vroeger, zei de D66-leider, verbond D66 links met rechts. Hij doelt op de vorming van het paarse kabinet waarin links (PvdA) en rechts (VVD) zaten onder de bezielende leiding van D66. Dat is gedeeltelijk waar.
Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 heerste de gedachte dat aan de geschiedenis een einde was gekomen, het einde van alle ideologische strijd. Dit was het tijdperk van privatisering, begrotingsoverschot et cetera. Ook de PvdA en VVD waren lichtelijk bekeerd tot het postmodernisme van D66 in een grenzeloze wereld. Dat is voorbij. Op 11 september 2001 kwamen nieuwe mondiale en nationale grenzen in zicht.
In hetzelfde debat zei Pechtold dat zijn partij in deze tijd progressieven met conservatieven wil verbinden. Daarvoor moeten dus twee kampen in de regering komen: VVD en CDA (als conservatieven) en D66 met een linkse partij (als progressieven). Van links-rechts naar progressief-conservatief. Dit is het nieuwe semireligieuze dogma van D66. Het lijkt op de Hegeliaanse dialectiek: these, antithese en synthese.
Het resultaat is een nieuwe toestand, een soort opheffing in een hogere situatie. Wat is die hogere situatie? De postmoderne grenzeloosheid. Dat is wat GroenLinksleider Jesse Klaver niet voldoende grenzeloos achtte. Maar hebben kiezers van D66 bij de laatste verkiezingen aan dit dogma gedacht? Hebben ze daarop gestemd?
En als D66 niet meewerkt? Naar de stembus
Over verbinden tussen conservatief en progressief hebben we niet al te veel gehoord tijdens de verkiezingen. De ankerpunten van de D66-campagne lagen bij meer EU, voltooid Leven, en economisch liberalisme. Behalve het voltooid leven kan Alexander Pechtold alle andere punten min of meer realiseren met de ChristenUnie.
Het is tijd om minder dogmatisch te gaan denken. Althans binnen D66. Dat past ook niet bij D66, tenzij D66 de depolitisering van de politiek en dus de opheffing van de democratie als haar missie beschouwt. Als dat het geval is, dan dienen alle andere partijen zich te verzetten tegen deze missie.
Als D66 niet kan of wil regeren, dan is er altijd nog een mogelijkheid: op naar de stembus.