De ‘Europese aspiraties van Oekraïne’ blijven een bron van onenigheid in de Europese Unie. Dat bleek donderdag op de EU-Oekraïnetop in Kiev.
Als gevolg van Nederlands verzet eindigde die top zonder gemeenschappelijke slotverklaring.
EU-toppen met landen eindigen meestal met een lyrische verklaring over de goede betrekkingen. Dat dit nu niet is gebeurt, is een rechtstreeks gevolg van het referendum vorig jaar in Nederland.
Na het ‘nee’ van de bevolking april tegen het associatieverdrag met Oekraïne zocht het kabinet een compromis. Het zogenoemde geitenpaadje van premier Mark Rutte (VVD) leidde uiteindelijk tot een verklaring bij het verdrag waarin onder meer staat dat het verdrag niet ‘automatisch’ een opstapje is naar een EU-lidmaatschap van Oekraïne.
Na ‘ervaringen met Oekraïne-referendum’ dreigt gevaar voor correctief referendum
‘Europese aspiraties voor Oekraïne’
De top donderdag in Kiev was bedoeld als bekroning van de voltooiing van het associatieverdrag dat sinds woensdag officieel van kracht is en dat al tot gevolg had dat Oekraïners visumvrij naar de EU mogen reizen.
Het associatieverdrag bevat nog altijd een cruciale passage over de ‘Europese aspiraties voor Oekraïne’. Woorden die voor velerlei uitleg vatbaar zijn.
De Oekraïense president Petro Poroshenko leest er bijvoorbeeld wel degelijk een EU-lidmaatschap in. Hij had donderdag in Kiev alvast een reeks wensen die vooraf gaan aan een Oekraïens lidmaatschap, zoals toetreding van zijn land tot de paspoortvrije Schengenzone, tot de douane-unie en de energieunie.
Waakzaamheid
Terecht dat Nederland voor een realistischer geluid zorgt en voorafgaande aan de top eiste dat in de slotverklaring een verwijzing kwam naar de aanvullende tekst waarvoor Rutte december vorig jaar steun kreeg van de andere Europese leiders.
Litouwen daarentegen wilde juist verwijzen naar de Europese aspiraties voor Oekraïne. Naar verluidt waren de meeste EU-landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, het eens met de Nederlandse wens.
Uiteindelijk leidde de botsing tot het besluit dan maar geen slotverklaring af te leggen.
Beter geen verklaring dan een die volgens beproefde EU-recept weer ‘een stapje’ verder gaat dan Nederland wil. Dat voorzitter Donald Tusk van de Europese Raad van Regeringsleiders in zijn persconferentie nog maar eens benadrukte dat ‘de EU de Europese aspiraties van Oekraïne erkent en zijn Europese keuze verwelkomt’ toont dat Nederland waakzaam moet blijven.