Met de ziekmelding van burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) moet de gemeenteraad van Amsterdam zich, in overleg met Commissaris van de Koning, bezinnen over de ontstane situatie. Is iemand van buiten Amsterdam geen goed idee, vraagt Carla Joosten zich af.
Amsterdam heeft al eerder te maken gehad met een zieke burgemeester: Schelto Patijn (PvdA) ging in 1999 met ziekteverlof en werd vijf maanden vervangen door wethouder Jaap van der Aa (PvdA). Maar Patijn was in staat om terug te keren.
Dat is met de ongeneeslijke zieke Van der Laan niet het geval.
De gemeenteraad bepaalt
Dit keer zal de waarneming de opmaat tot de komst van een nieuwe burgemeester zijn. In Nederland wemelt het trouwens van de waarnemende burgemeesters, dus dat is het probleem niet. De vraag is of de hoofdstad van het land een waarnemer van buiten accepteert. Een beetje hoofdstedelijke nederigheid zou best mooi zijn.
Hoewel de aanleiding bijzonder wrang is, was het een verstandige beslissing van Van der Laan om deze week zelf af te zwaaien, schrijft Nikki Sterkenburg >De gemeenteraad bepaalt in de praktijk wie er burgemeester wordt. Die procedure kan pas beginnen als Van der Laan geen burgemeester meer is.
Maar er speelt meer. Zo zijn er 21 maart verkiezingen voor de gemeenteraad. Uit democratisch oogpunt ligt het voor de hand dat de Amsterdamse raad wacht met de procedure tot na de verkiezingen.
Na de verkiezingen kan de nieuw gekozen raad een profiel opstellen en de sollicitatieprocedure in gang zetten. Een procedure die gemiddeld een half jaar neemt. Dat betekent dat Amsterdam minstens een jaar zonder burgemeester zit. Namen die inmiddels circuleren zijn die van Alexander Pechtold, Roger van Boxtel (beiden D66) en Femke Halsema (GroenLinks).
Tot die tijd is er een praktische oplossing nodig. Een wethouder als waarnemer of iemand van buiten? Dat laatste is in veel andere gemeenten gebruikelijk, bijvoorbeeld aan de vooravond van een gemeentelijke herindeling. Of dat ook in Amsterdam kan?
Ook electorale factoren spelen een rol
Locoburgemeester Kajsa Ollongren (D66) nam deze week de taken van de burgemeester waar en wordt genoemd als waarnemer, maar ze wordt ook getipt als minister in het aanstaande kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. De raad zal niet iemand willen aanwijzen die zo weer gevlogen is.
Ook electorale factoren spelen een rol. Een waarnemend burgemeester is veel in de picture en dus is de post aantrekkelijk voor lokale politici die in maart lijsttrekker zijn. VVD-wethouder Eric van der Burg, tweede locoburgemeester in Amsterdam, zal er ook oren naar hebben.
Geerten Waling: ‘Van der Laan stopt. Daarmee komt een einde aan een ongemakkelijke vertoning’