Het AD mag van het gerechtsbestuur van de rechtbank Amsterdam de rest van dit jaar het Marengo-proces niet meer bijwonen. Dit nadat het mediabedrijf per ongeluk enkele minuten niet-geanonimiseerde beelden uit de rechtszaal rechtstreeks uitzond via AD.nl. Deze beslissing deugt niet. Net als alle andere burgers horen AD-journalisten in de rechtszaal aanwezig te kunnen zijn, schrijft Jelte Wiersma.
Alle Nederlanders boven de 18 jaar mogen rechtszaken bijwonen. Dit is een belangrijk principe. Burgers horen te kunnen controleren of de wetten die door de door hen direct en indirect gekozen parlementen zijn ingesteld, worden nageleefd. Slechts bij uitzondering, zoals strafzaken tegen minderjarigen, mogen burgers eventueel worden geweerd.
Lees ook dit commentaar van Gerlof Leistra: Met een geanonimiseerd dossier zwicht justitie voor angst
Journalisten bestaan voor de wet niet. Journalisten genieten dezelfde rechten en hebben dezelfde plichten als alle andere burgers. Dat is een juist principe. Journalisten en media genieten terecht niet meer of minder vrijheid van meningsuiting en drukpers dan medeburgers. Wel worden soms faciliteiten in bijvoorbeeld de Tweede Kamer en in rechtbanken opgetuigd voor journalisten. Bijvoorbeeld met een tafeltje om comfortabeler te kunnen noteren. Dat is aardig, maar niet wettelijk verplicht.
Iedereen verslaggever: journalisten hebben geen aparte status
Het gerechtsbestuur meldt dat het AD wordt geweerd ‘om bij te dragen aan extra bewustzijn bij het AD en andere media van het feit dat de veiligheid van rechtszaken met een hoog risico een gedeelde verantwoordelijkheid is van alle betrokkenen’.
Dit is nonsens. Journalisten zijn geen procespartij en hebben geen gedeelde verantwoordelijkheid. Gezien de beveiliging van een heel aantal misdaadjournalisten en de moorden op advocaat Derk Wiersum en Peter R. de Vries hoeft geen journalist of andere burger extra bewustzijn te worden bijgebracht over hoe link het kan zijn om op een of andere manier betrokken te zijn bij het proces tegen Ridouan Taghi en andere verdachten. Maar bovenal: het deugt niet dat media exclusief worden aangesproken. Alle burgers in de rechtszaal doen immers (verbaal) verslag van het proces. Bijvoorbeeld door familieleden, vrienden en kennissen te vertellen wat ze hebben meegemaakt in de rechtszaal.
Burgerrecht afgenomen van AD-journalisten die niets hebben misdaan
Dat AD-journalisten worden geweerd bij het Marengo-proces, is onjuist. Iemand bij het AD heeft een fout gemaakt waardoor niet-geanonimiseerde beelden rechtstreeks werden uitgezonden via AD.nl. Dit kan het AD als geheel niet worden verweten. Het burgerrecht van AD-journalisten die niets hebben misdaan, wordt door het gerechtsbestuur tijdelijk afgenomen.
Vreemd genoeg accepteert AD-hoofdredacteur Rennie Rijpma de sanctie van het gerechtsbestuur. Dat is ook al vreemd. AD-journalisten kunnen gewoon op de publieke tribune plaatsnemen. Dan genieten ze misschien niet van een schrijftafeltje, maar zonder redden ze zich vast ook wel. Het Genootschap van Hoofdredacteuren heeft het gerechtsbestuur gevraagd de sanctie tegen het AD te heroverwegen. Voorzitter Marcel Gelauff (NOS) schrijft in een brief dat de sanctie ‘een niet te aanvaarden aantasting van de journalistiek’ is. Ook Gelauff slaat hier de plank mis. Het gaat om een aantasting van burgerrechten.
Zowel het gerechtsbestuur, het AD als het Genootschap kent, zo valt te concluderen, journalisten en media een aparte status toe. Dit is onjuist. Burgers die geen regels hebben overtreden, onder wie AD-journalisten, horen gewoon toegang te hebben tot het Marengo-proces.