Had Mark Rutte eerder deze maand een epifaan moment, of nam hij een vlucht naar voren teneinde nog even premier te blijven? House of Cards leert dat het laatste meer voor de hand ligt, schrijft Arendo Joustra.
Mark Rutte spreekt altijd de waarheid, toch? Zeker in het parlement.
Welnu, dan nam hij zondagochtend 9 juli het besluit om niet de VVD-lijsttrekker te zijn bij de verkiezingen later dit jaar. Dat beweerde hij althans maandagochtend 10 juli even na kwart over tien in de plenaire zaal van de Tweede Kamer.
Later lichtte hij zijn besluit toe: ‘Ineens schoot de overtuiging in mijn hoofd.’ En: ‘Het was een epifaan moment’.
Motie van wantrouwen hing vóór zondagochtend 9 juli al in de lucht
Zou het echt? Zestig uur voor die plotselinge openbaring zei hij nog dat hij zou nadenken over het lijsttrekkerschap, maar als het hem ‘nu’ gevraagd werd, hij ‘ja’ zou zeggen omdat hij ‘de energie en de ideeën’ had. Dat was vrijdag 7 juli na afloop van de ministerraad en het ‘ja’ klonk overtuigender dan het ‘nog even nadenken’.
Arendo Joustra: Nieuwe lijsttrekkers? Laten we het over de inhoud hebbenOnbewust en onderbewust moet zondagochtend bij Rutte het besef hebben meegespeeld dat hij op maandag 10 juli een motie van wantrouwen kon verwachten. In elk geval van Geert Wilders, want die strooit daarmee. Maar die van GroenLinks en de PvdA hing zaterdag ook al in de lucht, voor wie naar de radio had geluisterd. En de slimme PVV-leider zou in ieder geval om een hoofdelijke stemming vragen, ook dat was te verwachten. Daarmee kon die motie een meerderheid krijgen door steun van afvallige Kamerleden van coalitiepartners D66 en ChristenUnie.
Het optreden van Jan Paternotte bij Op1 op vrijdag 7 juli gaf al een voorproefje van die afvalligheid. De D66-fractievoorzitter was razend over de val van het kabinet, razend op de premier.
VVD gunde Sigrid Kaag en D66 niet premierschap en premierbonus
Een aangenomen motie zou hebben betekend dat Mark Rutte onmiddellijk zijn functie als premier had moeten neerleggen en die baan is hem vooralsnog veel te lief. De VVD-bewindspersonen zouden hem bovendien zijn gevolgd, zodat Sigrid Kaag zich tot en met de verkiezingen had kunnen profileren als plaatsvervangend premier (met stembusbonus). En dat voordeel gunde de VVD haar en D66 niet.
Epifaan of vlucht naar voren? Rutte moet natuurlijk altijd op zijn woord worden geloofd. Maar House of Cards bestaat. Ook in Den Haag.