De Europese Unie zit in geldnood, zonder dat dit nodig is. Het wordt tijd dat de Europese Unie eens een keer gaat snijden in eigen vlees, betoogt JA21-europarlementariër Michiel Hoogeveen in een ingezonden opinie.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen repte er in haar jaarlijkse Europese ‘troonrede’ geen woord over, maar de Europese Unie zit weer eens in geldnood. De oorlog in Oekraïne, inflatie en gestegen rentelasten nemen een flinke hap uit de Brusselse begroting. Daarom wil de Europese Commissie de komende jaren fors meer afdracht van de lidstaten ontvangen. Nederland moet daaraan bijdragen met zo’n 3,2 miljard euro. Een onverantwoord voorstel dat het kabinet direct van tafel moet vegen.
De Europese budgetten zijn al langer een groot zorgenkind. Na de coronacrisis lanceerde de Europese Commissie NextGenerationEU, een herstelfonds van 807 miljard euro waarvan meer dan de helft aan giften. Dat geld moest worden geleend op de kapitaalmarkt. Maar er werd geen rekening gehouden met de oplopende inflatie en de stijgende rente, waardoor er in Brussel onvoldoende geld is om die rentelasten te dragen. De lidstaten mogen dat van de Commissie nu ophoesten met hogere afdrachten.
Als de lidstaten dat weigeren, is er ook nog de mogelijkheid dat de Europese Commissie met een omweg zelf inkomsten genereert. Via ‘eigen middelen’ ontvangt de Commissie al inkomsten uit invoerrechten, een plastictaks en de handel in CO2-rechten. De Commissie stelt nu een extra heffing voor op bedrijfswinsten om de nieuwe begrotingsgaten te dichten. Maar ook dit geld wordt door de lidstaten opgehaald en afgedragen.
Europese Unie maakt graag grootse gebaren zonder duidelijke doelstellingen
Het is tekenend voor de manier waarop in de Europese Unie met geld wordt omgegaan. Grootse plannen en projecten worden aangekondigd, zonder dat de doelbestemming op voorhand duidelijk is. Met andere woorden: er wordt een pot met geld gecreëerd, waar vervolgens projecten bij worden gezocht. Vervolgens komt de financiering in de knel en mogen de lidstaten bijspringen. Maar Nederland heeft geen onuitputtelijk diepe zakken. Met dreigende armoede, koopkrachtverlies en torenhoge prijzen heeft Nederland wel wat anders aan zijn hoofd dan de Brusselse, zelf gecreëerde tekorten aan te vullen.
Een meer voor de hand liggende optie is dat de Europese Commissie gaat bezuinigen op eigen uitgaven. Het volledige jaarbudget van de Europese Unie bedraagt ongeveer 180 miljard euro. Het overgrote deel daarvan gaat naar landbouwsubsidies en sociale cohesiefondsen om zwakkere regio’s te ondersteunen. Om meer financiële ruimte vrij te maken, zou de Europese Unie daarin moeten snijden. Dat wordt beaamd door de Europese Rekenkamer, die de Europese Unie al meermaals op de vingers tikte nadat uitgaven deels onterecht waren uitbetaald.
Europese Unie wil graag meer bureaucratie optuigen waarvoor Nederland mag opdraaien
Uiteraard zijn er ook onvoorziene uitgaven, zoals de steun voor Oekraïne. Gezien de geopolitieke belangen is het te verdedigen dat Nederland daar extra geld voor uittrekt. Dat geldt niet voor de overige financiële verzoeken die de Commissie doet zoals voor extra personeel, bureaucratie en administratieve lasten.
Bezuinigen is een lelijk woord in Brussel en stuit vaak op verzet bij netto-ontvangende landen. Maar de Europese begroting moet worden goedgekeurd door alle lidstaten. Het kabinet kan de Commissie-Von der Leyen dus tot de orde roepen. De prioriteit van de Europese Commissie dient te liggen bij koopkrachtherstel, inflatiebeteugeling en het terugbrengen van de enorme schuldenberg in de eurozone landen. Dat vergt verantwoordelijk bestuur met een begroting waar zo efficiënt mogelijk wordt omgesprongen met de beschikbare middelen. Het is te makkelijk om telkens de hand op te houden.