Van wie is de straat? Niet meer van de Joden, in ieder geval

‘Dan sta ik op en kijk ik uit mijn raam, midden in Amsterdam, en dan vraag ik me af: waar zijn ze toch, al die boze studenten?’ Nog geen twintig jaar geleden hoorde ik de hoogleraar geschiedenis, representant van de ’68-generatie en inmiddels ruimschoots met pensioen, met enige weemoed in de stem deze woorden uitspreken tegen een collegezaal vol schaapachtige studenten. Terwijl de prestatiedruk toenam, kelderde het engagement van de studenten.

Er was ook niet veel om voor – of tegen – te demonstreren, zo leek het. Wat er nog aan activisme overbleef, kreeg steeds meer de vorm van een boze tekst op Twitter of een duimpje omhoog op Facebook. Een enkele korte opleving rond de afschaffing van de prestatiebeurs daargelaten. Of een Mars voor de Beschaving, tegen een minister die bezig was zijn eigen beleidsterrein, de culturele sector, kapot te saneren.

De wereldwijde financiële crisis, de Arabische Lente en de Indignados-protesten in Spanje leidden eind 2011 nog tot een kortstondige opleving van internationaal activisme in de vorm van de ongeorganiseerde beweging Occupy. Van Wall Street tot Waddinxveen gingen neo-hippies in protest en bezetten de openbare ruimte met tentjes, spandoeken en de hele santenkraam. ‘Wij zijn de 99 procent!’ scandeerden zij, boos over de ophoping van vermogen bij de rijkste 1 procent van de wereld.

Uit nieuwsgierigheid ben ik een paar keer gaan kijken bij Occupy Beursplein, in Amsterdam. In het tentenkampje tussen Bijenkorf en Beurs van Berlage, in de kou en de regen. De demonstratie werd door journalisten aanvankelijk gretig verslagen. Er waren immers genoeg zonderlinge figuren die bereid waren op camera de gekste dingen uit te kramen over de ineenstorting van ‘het systeem’ en welke utopie ze ervoor in de plaats wilden.

Maar na een paar weken was de lol eraf en bleven van de 99 procent alleen nog de meest excentrieke, en vermoedelijk toch al dakloze, idealisten over. Misschien zitten ze nog steeds wel in hun tentjes – niemand die het weet en ook niemand die het iets kan schelen.