Spionage was in Nederland niet strafbaar. Dezer dagen behandelt het parlement een wet die daar een einde aan maakt. Eindelijk, schrijft Eric Vrijsen.
Spionage klinkt verwerpelijk en laaghartig, maar is tot dusver hier niet strafbaar.
De vier Russische geheim agenten die in 2018 spectaculair werden betrapt toen ze in Den Haag de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens wilden hacken, gingen vrijuit.
Ze werden eventjes aan de tand gevoeld, moesten hun spullen inleveren en hun 40 mille contant geld achterlaten, en werden ’s avonds netjes op het vliegtuig naar Moskou gezet.
Groeten aan Moskou, kameraden!
Ambtenaren, militairen of medewerkers van cruciale bedrijven die – in ruil voor geld of seks – vertrouwelijke inlichtingen of apparatuur toespelen aan een vreemde mogendheid, schenden hun ambtsgeheim, en dat is natuurlijk strafbaar.
Sabotageacties
Maar verder is het inwinnen van gevoelige informatie ten gerieve van een vreemde mogendheid nog altijd niet verboden.
In de buurlanden is het dat wel. Zo wordt in Duitsland geheimdienstliche Tätigkeit al sinds jaar en dag zwaar bestraft. De autoriteiten arresteerden vorige week twee mannen die bij een Amerikaanse militaire basis in Beieren sabotageacties voorbereidden.
In Frankrijk is het strafbaar om contacten te onderhouden met een buitenlands bedrijf, een buitenlandse organisatie of buitenlandse agenten als dat indruist tegen de fundamentele belangen van de Franse staat. Zeker als dit gebeurt met het oogmerk om vijandigheden of agressie tegen Frankrijk uit te lokken.
Het Verenigd Koninkrijk is druk aan de slag om de bestaande anti-spionnenwet aan te scherpen.
Nederland is weer eens heerlijk naïef, althans tot nu toe.
De inlichtingendiensten waarschuwen keer op keer voor spionage en infiltratie vanuit Rusland, China, Iran en andere lieverdjes. Maar Justitie kan weinig uitrichten. Moskou, Peking en Teheran lachen in hun vuistje. Bij die onnozelaars aan de Noordzee kunnen ze hun slag slaan. Het is daar niet eens verboden!
Kloeke verbeteringen
Gelukkig liet toenmalig CDA-minister Ferd Grapperhaus (Justitie) in 2022 de Wet uitbreiding strafbaarheid spionageactiviteiten opstellen. Over die wet wordt dezer dagen door het parlement beslist.
Nederland is een open, hoog-technologische samenleving, stelt het wetsontwerp, ‘maar het is ook een aantrekkelijk en in toenemende mate kwetsbaar doelwit van spionage’.
Het wetsontwerp biedt een aantal kloeke verbeteringen. Op spionage staat straks een celstraf van acht jaar. Daardoor krijgen de opsporingsdiensten ook meer mogelijkheden om spionage te onderzoeken.
Verder worden voorbereidingshandelingen van spionage strafbaar. Voor ‘computervredebreuk’ gaat de strafmaat met eenderde omhoog, wanneer de hackers handelen ten behoeve van een buitenlandse mogendheid.
Lange arm
Het wetsontwerp legt ‘spionage-activiteiten’ ruim uit. Niet alleen het heimelijk verzamelen van informatie, ook sabotage, beïnvloeding van politieke besluitvorming, veroorzaken van schade bij overheid en vitale bedrijven, intimidatie van personen: het valt allemaal onder strafbaar spionnenwerk.
Daarnaast beoogt het wetsontwerp ‘diaspora-spionage’ aan te pakken. Het wil afrekenen met de ‘lange arm’ van kwaadwillende landen als Eritrea en Iran, die perverse druk uitoefenen op hier wonende landgenoten.
De wet zal de minder vriendelijke mogendheden niet onmiddellijk afschrikken. Was dat maar waar. Maar het kan geen kwaad dat Nederland ook in zijn wetgeving laat merken dat het niet over zich heen laat lopen.
Schrijf u in voor onze ochtendnieuwsbrief
Abonneer u op de gratis nieuwsbrief EW Ochtend en start de dag scherp met de belangrijkste artikelen over politiek, economie en buitenland.
