UvA moet pal staan voor academische vrijheid, maar buigt voor groepje extremisten

Onder druk van pro-Palestijnse studenten en medewerkers openbaarde het UvA-bestuur een lijst van Israëlische samenwerkingspartners. Het getuig van minachting voor de academische vrijheid, schrijft Afshin Ellian.

Afgelopen weken sprak de Iraanse leider Ali Khamenei diverse keren zijn vreugde uit over de pro-Palestijnse rellen in de Verenigde Staten. De Iraanse staatsmedia berichtten er vrolijk over. Khamenei benadrukte dat de operatie van Hamas op 7 oktober tot grote successen heeft geleid, zoals de pro-Gaza-demonstraties en -rellen.

De pro-Palestinabeweging voert de agenda uit van Khamenei, in wiens land maar weinig mensen vrijwillig demonstreren voor Hamas en Gaza.

Amsterdam was veranderd in Teheran

Schending van grondrechten kenmerkt antidemocratische krachten. De afgelopen weken stond het demonstratierecht niet ter discussie. Niemand betwist dat recht. Pro-Palestijnse activisten, extreem-links en extreem-rechts: ze mogen allemaal demonstreren binnen de grenzen van de wet. Maar demonstranten mogen niet hun gezichten bedekken, niet oproepen tot haat of geweld, en uiteraard ook geen geweld gebruiken of barricades bouwen in de publieke ruimte.

Dinsdag 7 mei vielen pro-Palestijnen Joodse jongeren aan bij de Universiteit van Amsterdam. Boekdelen spreekt een foto van twee mannen, de gezichten bedekt met een keffiyeh (Arabisch-Palestijnse sjaal), die met stokken een Jood aanvallen en slaan. De veiligheidsdriehoek besloot tot inzet van de Mobiele Eenheid.

EW-redacteur Geerten Waling sprak de aangevallen Joden en tekende hun verhaal op. Ook De Telegraaf sprak een van de Joodse jongeren. Een van hen had de Israëlische vlag bij zich, die de relschoppers van hem afpakten en onmiddellijk in brand staken. Amsterdam was voor even veranderd in Teheran. Toch sprak een NOS-journalist van een onduidelijke situatie.

Vandalisme van de bovenste plank

Ook woensdagavond 8 mei en donderdag 9 mei ging het goed mis in Amsterdam. Onder leiding van studenten veroorzaakten extreem-linkse, marxistische groepen en individuen samen met islamisten rellen in Amsterdam. Op de muren zien we symbolen van de Sovjet-Unie en andere marxistische uitingen. Er deden ook universiteitsmedewerkers mee met de protesten, net als activisten van buiten en zelfs het lokale raadslid Jazie Veldhuyzen (die is afgesplitst van BIJ1).

De illegale bezetting van universiteitsgebouwen bracht grote schade toe aan historische panden. Vandalisme van de bovenste plank. Bustes van vermaarde wetenschappers vielen ten prooi aan een stelletje analfabeten.

Westerse studenten leven onder democratische regimes. Ze hebben, net als andere burgers, het recht om te demonstreren. Maar wetteloosheid is niet toegestaan. De universiteiten moeten een veilige ruimte zijn voor studie, onderwijs en onderzoek. Maar Joodse studenten voelen zich niet langer veilig.

Activisten in de Verenigde Staten verhinderden hen al de collegezaal in te gaan. En in Nederland gebruikten activisten geweld tegen Joden. De protesterende studenten en medewerkers eisen dat hun universiteiten de banden met Israëlische universiteiten verbreken. (Terwijl het Hof van de Verenigde Naties onlangs nog oordeelde dat Duitsland onderdelen van de F-35 aan Israël mag leveren.)

Kleine pressiegroep

We moeten onszelf deze vraag stellen: mag een kleine pressiegroep wetenschappers dwingen om iets te doen of na te laten? In Iran en Rusland is zoiets gebruikelijk. Net zoals dat studenten daar alleen mogen demonstreren als ze zich uitspreken vóór het regeringsbeleid.

Na de Arabische Lente oefenden salafistische activisten via demonstraties druk uit op universiteiten om hun kunstonderwijs, theologie en filosofie aan te passen aan de regels van de islam. In Tunesië eisten zulke activisten dat de Franse cultuur uit de campus zou verdwijnen. Ze werden door iedereen gekwalificeerd als pressiegroep.

De protesterende pro-Palestijnse studenten en medewerkers vormen een kleine, exclusieve, linkse groep aan de UvA. Daar werken en studeren tienduizenden mensen. Dit groepje extremisten gedraagt zich als pressiegroep.

Uiteindelijk grepen ze naar geweld: het vernielen van universiteitsgebouwen en straten, het barricaderen van gebouwen en het gooien van ammoniak naar agenten. Toch besloot het universiteitsbestuur tot openbaarmaking van een lijst van Israëlische universiteiten en bedrijven waarmee UvA-wetenschappers samenwerken.

Een tweede fout van het bestuur betrof het onderhandelen met een pressiegroep. Daarmee gaf het universiteitsbestuur blijk van minachting voor de academische vrijheid. Wanneer een pressiegroep voor je kantoor verschijnt, moet je je juist opstellen als hoeder van de academische vrijheid.

Dit is terreur

In Iran mag niemand tegen de staat demonstreren. Als Iraanse studenten dat doen, volgen er arrestaties en schoten, gewonden en zelfs doden. Dat is allemaal niet het geval in Nederland en de Verenigde Staten. Studenten kunnen hier, net alle andere mensen, demonstreren binnen de grenzen van de wet. Maar dat is niet wat extreem-links en de islamisten beogen. Zij willen, als kleine minderheid, met pressie, angst en geweld universiteiten dwingen om iets te doen of na te laten. Dit noemt het Wetboek van Strafrecht terrorisme.

Ook in de jaren zestig ontstonden er rellen aan de universiteiten door extreem-linkse activisten. Zij steunden de Palestijnen, de Cubaanse dictator Fidel Castro en zijn Vietnamese evenknie Ho Chi Minh. Het eindigde in links terrorisme in Europa, en ook in Iran.

De activisten in Amsterdam lieten zien hoe een echte vorm van grensoverschrijdend gedrag eruitziet.