Het is in het voordeel van Geert Wilders om de asielproblematiek te laten voortduren. Immers, los je het op, dan verdwijnt de voedingsbodem voor onvrede. Een populist kan dus beter optreden – streng zijn – dan oplossen, schrijft Mark Thiessen.
Deze coalitie – vooral PVV-leider Geert Wilders – wil ‘het strengste asielbeleid ooit’. We zijn zo gefocust geraakt op het becommentariëren van de politieke chaos, dat we niet de tijd nemen om te bespreken wat deze woorden betekenen. Ik ben ervan overtuigd geraakt dat de kern van Wilders en van dit kabinet besloten ligt in die ene zin.
Niet omdat hij over immigratie gaat, maar omdat er een ongewoon doel in wordt uitgesproken. Normaal gesproken maken politici beleid met als doel om tot concrete resultaten te komen. Maar wanneer je streeft naar “het strengste asielbeleid ooit” dan is het primaire doel van het beleid de vorm. Marjolein Faber zei het vorige week letterlijk: “U weet dat ik het strengste asielbeleid ooit wil uitvoeren. Linksom of rechtsom, dat maakt mij niet uit. Het gaat mij om het doel.” Dat betekent iets. Maatregelen zijn goed, wanneer ze streng zijn. Immigratiebeperking staat niet voorop. Sterker, immigratiebeleid kan streng zijn zonder tot beperking te leiden. Vorm staat boven resultaat.
War on drugs: grootste beleidsfiasco afgelopen decennia
Ik ben een grote fan van de Amerikaanse serie The Wire over het politiekorps van Baltimore. Centraal staat de Amerikaanse war on drugs, die in de jaren zeventig werd uitgeroepen door politici. Ook bij deze oorlog werd een verkeerd doel leidend: de strijd zelf, niet daadwerkelijk afnemend drugsgebruik.
In The Wire zien we waartoe dat kan leiden. De politie voert oorlog in de straten van Baltimore. Het doel is om zo veel mogelijk mensen op te sluiten. Inspanningen die het drugsprobleem echt aanpakken – maar zonder repressie – worden tegengewerkt of stopgezet. Het voeren van de oorlog tussen politie en ‘criminelen’ – vaak gewoon arme mensen – staat voorop.
De war on drugs is een van de grootste beleidsfiasco’s van de afgelopen decennia. Hij leidde tot overvolle gevangenissen, maar nog steeds raast een gigantische epidemie van drugsgebruik door het land. Dat krijg je wanneer de vorm van het beleid belangrijker is dan het resultaat. Wanneer je het verkeerde doel vooropstelt.
Onhaalbare plannen Faber en Klever
Ook ‘het strengste asielbeleid ooit’ loopt dat risico. Maandenlang hebben we het gehad over een noodwet die qua vorm perfect past bij dat doel, maar niet één vluchteling minder hierheen heeft doen komen. We zagen PVV-minister Marjolein Faber van Asiel en Migratie streng zijn met haar hardvochtige bordjes en haar belachelijke brief aan de Europese Commissie over een (onhaalbare) opt-out. We zagen minister Reinette Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (ook PVV) dagdromen over het deporteren van vluchtelingen naar Uganda. Allemaal heel streng, maar waarschijnlijk niet effectief.
In het Verenigd Koninkrijk leerden ze deze les op de harde wijze. Daar werd dit type beleid uitgeprobeerd. De regering wilde zo streng mogelijk zijn – stapte er zelfs voor uit de Europese Unie – maar er kwamen juist meer immigranten. Het lukte de Britten ook niet om vluchtelingen onder te brengen in Rwanda.
Populist wil probleem laten bestaan
Het is vaak in het voordeel van de populist om een probleem te laten bestaan. Immers, los je het op, dan verdwijnt de voedingsbodem voor onvrede. Een populist kan beter optreden dan oplossen. Optreden als in: streng zijn. Maar ook in de zin van het opvoeren van een show, gemaakt voor het eigen publiek. Voor Wilders is beleid een onderdeel van de voorstelling. Als we dat niet begrijpen, dan missen we de belangrijkste plotlijn van het grote populistische theater.
Zo ligt alles wat we moeten weten over Wilders – en daarmee het kabinet – besloten in die paar woorden: het strengste asielbeleid ooit. Dat laat zien wat zijn werkelijke doel is. Hoe we Wilders moeten beoordelen. Er zit een grote waarschuwing in, die we niet mogen missen. Een land dat politici beloont voor de vorm van beleid en niet voor het resultaat, zal snel afglijden. Kiezers die een theatervoorstelling willen, krijgen precies dat. En de problemen blijven bestaan.
Dat beeld wordt in The Wire weergaloos geschetst. Er is een scène waarin politieagenten Kima, Herc en Carver praten over hun rol in de drugsoorlog. Carver zegt: ‘You can’t call this shit a war.’ Waarom niet, vraagt Herc. ‘Wars end,’ is het antwoord van Carver.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."