Loe de Jong

Het zou een ontdekkingsreis worden om de binnenlanden van Atjeh in kaart te brengen en de daar woonachtige mensen onder Nederlands gezag te stellen. Het werd vooral een bloedbad. Tussen februari en juli van 1904 vonden naar schatting bijna drieduizend mensen de dood. In de Tweede Kamer werd de tocht destijds al als een ‘moordgeschiedenis’ omschreven. Het burgerlijke gezag stond hier tegenover het militaire. Onder wapenbroeders gold de bevelvoerder Frits van Daalen als een effectief militair, innovatief op het gebied van de koloniale oorlogvoering. Maar de regering was geschokt door het hoge aantal slachtoffers onder de Atjehse bevolking. Alvorens koningin Wilhelmina Van Daalen de Willemsorde verleende, vroeg ze zich af of het geweld wellicht niet ‘nodeloos’ was geweest.

Op 1 oktober begint de Maand van de Geschiedenis. Het verleden is booming business: in de boekhandel, op tv, op de radio en op de bladenmarkt, constateert Roelof Bouwman. Hoe heeft het zover kunnen komen?