Vorige week vergaderden de machtigste mannen en vrouwen van de Communistische Partij China over de toekomst van de Volksrepubliek. Op papier is het Nationaal Volkscongres China’s belangrijkste politieke orgaan, dat onder meer wetten vaststelt en belangrijke benoemingen doet. Maar hou er maar rekening mee dat vorige week de belangrijkste besluiten al zijn voorgekookt.
Het is dan ook niet voor niets dat deze jaarlijkse vergadering, die een plenum wordt genoemd, achter gesloten deuren plaatsvindt. Ongeveer 400 deelnemers melden zich op maandagochtend bij het Jingxi Hotel in Beijing en komen daar op donderdagmiddag pas weer uit. In de tussentijd worden zij geacht met niemand contact te hebben; even lunchen buiten de deur, ruggenspraak houden of een bezoekje aan moeder de vrouw is er niet bij. Zelfs de mobiele telefoon mag de vergaderzaal niet in.
Bestrijden van corruptie
Ieder jaar communiceren Chinese staatsmedia van tevoren het hoofdonderwerp van het plenum. Dit jaar was dat corruptiebestrijding. Goede keus, want corruptie is het onderwerp waar de laobaixing, de gewone Chinees, zich het meest druk over maakt. En ook in het communiqué dat direct na afloop werd verspreid, stond dit onderwerp prominent bovenaan.
Maar tijdens het plenum wordt over veel meer onderwerpen gesproken, waarover we maar mondjesmaat of helemaal niets te horen krijgen. Volgend jaar wordt het vijfjaarlijkse partijcongres gehouden en worden de kaarten voor de periode tot 2022 geschud. Wat we vooral wilden weten was dan ook: hoe staat president Xi Jinping ervoor?
Meer van Fred Sengers: Ongekende kans: na Brexit kijken Chinese bedrijven naar Nederland
Hoogste status voor Xi
Opvallend was dat Xi in het slotcommuniqué werd aanduid als ‘het hart van het leiderschap’. Dat lijkt een detail voor iemand die drie sleutelfuncties combineert: president, partijleider en opperbevelhebber. Maar in China betekent het meer: Xi krijgt daarmee door de partij de hoogste autoriteit toegekend die hem een doorslaggevende stem in belangrijke beslissingen en benoemingen geeft en openlijke tegenspraak vrijwel onmogelijk maakt. Zijn voorganger Hu Jintao verkreeg deze status nooit.
De partij maakte echter ook bekend dat het vasthoudt aan het collectieve leiderschap. Blijkbaar wilde men wel de macht van Xi versterken, maar tegelijkertijd een signaal afgeven dat hij geen absoluut leider is. China besloot tot een systeem van collectief leiderschap na de dood van Mao, om te voorkomen dat een leider nogmaals eigenhandig het land in chaos zou storten.
President van alles
Dat duidt erop dat Xi de touwtjes stevig in handen heeft. Hij wordt in China ook wel de ‘president van alles’ genoemd, omdat hij op de belangrijkste beleidsterreinen taskforces heeft geïntroduceerd die hij zelf voorzit. Dat kan een teken van kracht zijn, maar het maakt hem ook kwetsbaar als hij zich zo direct met het beleid bemoeit.
Door zijn nieuwe status wordt het makkelijker beleid door te drukken. En gelijkgezinden op sleutelposities te benoemen. Tijdens het plenum werden een tiental provinciale partijbonzen als toehoorder uitgenodigd. Hun carrière zit in de lift en zij zullen in de komende periode op nationaal niveau actief worden. Eén van hen, Cai Qi, werd daags na het plenum tot burgemeester van Beijing benoemd. Cai is iemand die zijn hele loopbaan al met Xi samenwerkt. Aangenomen wordt dat hij volgend jaar tot het politbureau toetreedt.
China-deskundige Fred Sengers publiceert op Blogaap.nl dagelijks het belangrijkste nieuws uit en over China op politiek, economisch en cultureel gebied. 
Stoelendans in Chinese politiek
Het is een voorbode van een grote stoelendans. De Chinese partijpolitiek kent de informele regel van qi shang, ba xia, wat betekent dat leiders van 67 jaar nog kunnen worden (her)benoemd voor vijf jaar en leiders van 68 niet meer. Als die regel wordt gevolgd gaan volgend jaar elf leden van het politbureau en zelfs vijf van de zeven leden van het permanent comité van het politbureau met pensioen.
Dat biedt Xi een enorme kans om zijn stempel te drukken. Hij kan zijn macht consolideren, een kroonprins aanwijzen en zijn invloed tot na zijn aftreden in 2022 laten gelden. De grote vraag is wat hij met die verworven macht gaat doen. De eerste jaren heeft hij vooral gebruikt om de positie van de partij te versterken. De komende jaren zal duidelijker worden of Xi ook de hervormer is die veel mensen in hem zien. En China eindelijk werk maakt van de economische en sociale hervormingen waar het land, en de rest van de wereld, zo naar snakt.