Het moet niet gekker worden. Formeren mag dan ‘faseren’ zijn, ‘elimineren’, en ‘dineren’ volgens Alexander Pechtold, maar in feite dreigt formeren in 2017 vooral uit te lopen op pauzeren.
Van de 68 dagen dat VVD-informateur Edith Schippers probeerde een coalitie te smeden van VVD, CDA, D66 en GroenLinks en zij D66 weinig succesvol met ChristenUnie om de tafel zette, werden er slechts 30 dagen verkend en geïnformeerd. Jesse Klaver was een deel van de week liever papa dan GroenLinks-voorman. En soms was premier Mark Rutte (VVD) verhinderd door Brusselse verplichtingen.
Honderd dagen ‘verprutst’
Toen Schippers er niet meer uitkwam werd Herman Tjeenk Willink (PvdA) van stal gehaald. In de periode van 27 dagen dat hij informateur was, traden de onderhandelaars 15 dagen in het strijdperk.
Het duurde even, maar toen had Nederland eindelijk wat. Na iets meer dan 100 dagen werd duidelijk wat velen (ook Elsevier Weekblad) al in de nacht van 15 op 16 maart wisten: een coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is de voor de hand liggende. Honderd dagen ‘verprutst’ dus.
Entree Gerrit Zalm (VVD) als informateur. Gisteren legde hij uit wat het schema van de onderhandelingen zal zijn. Moeilijke kwesties die niet met geld zijn op te lossen, zoals het wetsvoorstel ‘voltooid leven’ van D66 komen meteen aan bod. Daarna de materiële kwesties.
Zestien dagen pauze om in de zon te gaan zitten
Prima. Maar denk niet dat het snel zal gaan, waarschuwde Zalm. Sterker: de heren en dames onderhandelaars hebben met Zalm afgesproken dat ze de laatste week van juli en de eerste week van augustus ertussenuit piepen. Ze hebben immers jonge gezinnen en zouden al sinds de verkiezingscampagne begin dit jaar begon, niet meer echt vrij hebben gehad. O, en al die dagen dat er niet werd geformeerd dan?
Dat politici tijdens een formatie zestien dagen pauzeren om in de zon te gaan zitten is hoe dan ook ongekend – en eigenlijk ook ongehoord, als je weet dat een dergelijke pauze ertoe kan leiden dat de begroting van 2018 door het demissionaire kabinet wordt vastgesteld. Feitelijk zou dat betekenen dat de nieuwe coalitie – zo die er komt – pas in 2019 echt kan regeren.
Hopelijk zijn de vier overgebleven mogelijke coalitiepartners er gewoon uit vóór de laatste week van juli. Dat moet mogelijk zijn. Een vakantiepauze in een nog niet afgeronde formatie is een schoffering van de kiezer, en van de belastingbetaler.