Televisieprogramma Radar haalde honderdduizend handtekeningen op voor een basisinkomen van 1.000 euro per maand voor 55-plussers: die zouden kansloos zijn op de arbeidsmarkt. Maar dit probleem is de kostenpost van 30 miljard euro niet waard.
Niemand zou in alle ernst voorstellen om de AOW-leeftijd te verlagen naar 55 jaar. Het is veel te duur, zeker omdat mensen steeds ouder worden. De AOW-uitgaven zijn sinds 2000 verdubbeld naar 37 miljard euro per jaar. Zelfs nu de AOW-leeftijd geleidelijk wordt verhoogd naar 67 jaar.
Maar een ‘basisinkomen’ voor alle 55-plussers, dat klinkt opeens heel anders. Honderdduizend mensen zetten dan ook hun handtekening onder een petitie van televisieprogramma Radar. Dinsdag worden de handtekeningen aangeboden aan de Tweede Kamer.
Moeilijk op de arbeidsmarkt
Het initiatief moet een oplossing zijn voor de moeilijke positie van 55-plussers op de arbeidsmarkt. Wie eenmaal zijn baan kwijtraakt boven die leeftijd, komt niet makkelijk meer aan de bak. Radar stelt een experiment voor waarin tweeduizend 55-plussers per maand een basisinkomen van 1.000 euro ontvangen.
Daarmee moeten vragen worden beantwoord als: gaan mensen minder werken (voorspelling: ja), gaan ze meer vrijwilligerswerk doen (dat kan), scheelt het in de zorgkosten (vermoedelijk heel weinig), worden mensen er gelukkig van (vast). Veel nieuws zal zo’n experiment kortom niet opleveren.
Kosten: 31,5 miljard euro
Uit het voorstel blijkt ook het voornaamste bezwaar tegen het voorstel, want de initiatiefnemers hebben ook een berekening gemaakt van de kosten. Ze schatten dat het basisinkomen zo’n 31,5 miljard euro per jaar kost. Dat is meer dan het Rijk jaarlijks aan onderwijs uitgeeft.
Radar stelt voor om het basisinkomen te bekostigen met het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek en het huis te belasten als box3-vermogen.
1.800 euro vermogensbelasting per jaar
Een echtpaar van 60 dat de hypotheek op zijn huis van 200.000 euro heeft afgelost, zou volgens Antoinette Hertsenberg jaarlijks 1.800 euro vermogensbelasting mogen betalen. Dan heb je zo’n basisinkomen inderdaad wel nodig.
NIEUW!
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw postvak.
Jongere mensen die nog een hypotheek hebben, gaan er in het Radar-voorstel ook voor honderden euro’s per jaar het schip in. Een huis bezitten wordt dus veel duurder. Door de resulterende huizenmarktcrash zou de vermogensbelasting wel eens aanzienlijk minder kunnen opbrengen dan gepland.
Als alternatief zou je ook het door de staat betaalde onderwijs kunnen afschaffen.
Langdurig werkloos
Vaststaat: langdurige werkloosheid onder ouderen is een probleem. Maar het is geen probleem dat ruim 30 miljard euro aan overheidsgeld waard is, en ook geen probleem waarvoor de Nederlandse huizenmarkt om zeep hoeft te worden geholpen.
Zo’n 125.000 mensen tussen de 45 en 75 jaar zijn langdurig werkloos, volgens het CBS. Dat is wel een stuk minder dan in 2015, toen er 163.000 mensen in die categorie zaten.
In augustus 2016 stelde Telegraaf-columniste Annemarie van Gaal voor om alle 60-plussers een basisinkomen – dat woord weer – van ‘bijvoorbeeld 1.100 of 1.200 euro’ per maand te geven. ‘Ga lekker op je kleinkinderen passen, doe vrijwilligerswerk, help je buren of maak een mooie reis,’ schreef ze.
Klinkt heerlijk. Maar het is niet iets waar de gemeenschap 30 miljard voor zou moeten uitgeven.