Je kunt er niet omheen, hét thema van deze weken, dat ik maar even samenvat als MeToo. Iedere zichzelf respecterende columnist en commentator heeft er inmiddels zijn zegje over gedaan, meestal voorafgegaan door de zin: ‘Ik word zo moe van dit onderwerp.’ Mij ergeren een paar aspecten.
In de eerste plaats lijkt alles op één hoop te worden gegooid: een hand op een knie aan een dinertafel en seks met minderjarigen, een gewaagde opmerking bij het kopieerapparaat en een brute verkrachting.
Zwakke vergrijpen worden met een vergrootglas halsmisdrijven; dat is erg, maar erger misschien is nog dat de échte zware zedenmisdrijven onwillekeurig worden teruggebracht tot: ‘Ach ja, dat hoort er óók bij.’
Onschuldsbeginsel wordt kapotgemaakt
Tweede ergernis. In een beschaafde samenleving, een rechtsstaat, torent boven alles uit het beginsel dat iemand onschuldig is totdat zijn/haar schuld is bewezen. Dat beginsel wordt hier met voeten getreden: iemand wiens/wier naam in dit verband wordt genoemd, is eigenlijk al veroordeeld – misschien alleen niet als hij kan aantonen dat hij/zij in het genoemde jaar nog niet was geboren.
Maar ook dat lijkt me in het huidige klimaat onzeker. Ook een ander rechtsbeginsel wordt met voeten getreden: niemand kan veroordeeld worden voor een daad die nog niet strafbaar was toen deze werd begaan. Logischer kan het niet, maar MeToo en al zijn/haar volgelingen weten beter. Wat in, pakweg, 1997 niet meer was dan een onschuldige opmerking, is in de puriteinse, veramerikaniseerde samenleving van 2017 Heel Erg.
De man die in 1997 in een kantoortuin tegen zijn vrouwelijke collega zei ‘Ik zou je wel eens in bikini willen zien’ oogstte toen een (glim)lach of misschien zelfs een realisatie van zijn fantasie, maar volgt nu met angst en vreze de social media.
Volgens Elsevier Weekblad
Elif Isitman: Stop onnodige #MeToo-heksenjacht op mannen
Ten slotte: de rol van social media wordt natuurlijk alom gehekeld, dat kost niks, maar wat is de rol van de (echte, ‘mainstream’) media in deze heksenjacht? (Ter opfrissing: de grote heksenjacht vond in Europa plaats in en rond de zestiende eeuw en kostte circa 100.000 vermeende heksen het leven; laten we hopen dat we dit getal nu niet halen.)
Mediatroetelkind bij uitstek
‘De’ media – althans de meeste – hebben slaafs meegedaan aan het verzieken van het geestelijk klimaat, waarin langzamerhand iedereen op zijn hoede moet zijn. Het zou mij niet verbazen als goeddeels dezelfde columnisten die daarin een wezenlijke rol hebben vervuld, nu voorin de rij staan om deze ‘uitwassen’ op de korrel te nemen.
Het is interessant dat uitgerekend Jelle Brandt Corstius middelpunt van een schandaal is. Ik weet niet of hij gelijk heeft met zijn onthulling van verkrachting of de vermeende dader van destijds met zijn woedende ontkenning. En eigenlijk kan het me ook niet schelen.
Meer over #MeToo
Gertjan van Schoonhoven: Hilversum heeft nu z’n eigen MeToo-puinhoop
Maar juist Brandt Corstius, het mediatroetelkind bij uitstek! Razend was hij, na een uitzending van Pauw waarin zijn zaak uitvoerig aan de orde kwam. Zijn commentaar: ‘Het was onwerkelijk om een van de meest traumatische gebeurtenissen gereduceerd te zien worden tot een potje gezelligheid.’ Tja, dat is nooit anders geweest, maar het viel Jelle alleen niet zo op, toen hij daarvan profiteerde en wereldberoemd in Nederland werd via dergelijke programma’s en de hijgerige publiciteit over zijn nieuwste boek of tv-programma.
Gezellige huiskamergasten
Zoals we allemaal hebben toegekeken toen bij Barend en Van Dorp, Pauw (en Witteman), Matthijs, Jinek, Humberto Tan en al die anderen, ingewikkelde zaken werden teruggebracht tot multiple-choice-eenvoud. Bram Moszkowicz, Bénédicte Ficq, Stijn Franken, Gerard Spong, Jan-Hein Kuijpers en al die andere strafrechtadvocaten mochten jarenlang (tot de dag van vandaag) hun belichting geven van lopende geruchtmakende strafzaken en werden gezellige gasten in de huiskamer.
Het beeld heeft de werkelijkheid vervangen, dat is allang een terechte constatering.
Geleidelijk werd de rechtszaal verplaatst naar de tv-studio en de rechter vervangen door een zogeheten ‘tv-personality’.
Marshall McLuhan schreef zijn bestseller The Medium is the Message 53 jaar geleden. Misschien heeft Rutte III nog wat geld over om iedere Nederlander van een exemplaar te voorzien.