Stijgende energiekosten en beperkte netcapaciteit maken van energie een strategische factor. Energiezekerheid is cruciaal voor bedrijfscontinuïteit en groei. Er is geen tijd te verliezen, meent Bart Boom, Directeur Carbon Shift | Energy Transition bij Equans. ‘Als je nu geen actie onderneemt, loop je het risico achterop te raken, structureel duurder uit te zijn of loop je risico’s op je bestaanszekerheid.’
Met smart grids zetten we meerdere partijen bij elkaar om slim hun stroomverbruik op elkaar af te stemmen en te optimaliseren
Slimme energiebesparingen en elektrificatie zijn essentieel voor kostenbeheersing en duurzaamheid. Op dat vlak is nog veel te winnen. Boom: ‘90% van de bedrijven heeft geen goed inzicht in hun energiestromen.’ Hij benadrukt dat energiebeheer niet langer alleen een technisch vraagstuk is, maar een strategische beslissing die op directieniveau moet worden gewogen. ‘Het is essentieel om energie te zien als een strategische asset en niet alleen als een operationele kostenpost. Door slim te investeren in energiebeheer kun je als bedrijf je concurrentiepositie versterken en toekomstbestendig blijven in een steeds complexer wordende energiemarkt.’
Netcongestie-onderzoek
‘Bedrijven hebben vaak niet door wat hun probleem is – qua energievoorziening – maar ook niet waar hun uitdaging ligt in de toekomst,’ ziet Boom. Equans probeert daarom in kaart te brengen wat het huidige en toekomstige energieverbruik is. ‘Vervolgens gaan we kijken waar het probleem zit. Soms denken bedrijven dat ze niet kunnen uitbreiden of verduurzamen, omdat daar elektrificatie en een zwaarder netaansluiting voor nodig is.’ Vaak is toch nog heel veel mogelijk binnen de bestaande netaansluiting van een bedrijf. Waarbij de informatie uit de verzamelde data leidend is. ‘Als we in kaart hebben wat het energieverbruik is en hoe het eruitziet – van welke installaties –, kunnen we de pieken terugbrengen door installaties slim aan en uit te zetten en op elkaar af te stemmen. Zodat je onder de netaansluiting blijft. En in het verlengde daarvan creëer je daarmee ruimte om in de toekomst te verduurzamen (elektrificeren) of te groeien.’ Lukt dat niet, dan gaat Equans voor de klant op zoek naar andere oplossingen. ‘Dan kunnen we gaan werken met een energiemanagementsysteem in combinatie met een batterij, zonnepanelen, eventueel een windmolen en als “last resort” een aggregaat om extra capaciteit vrij te spelen.’
Uitdagingen en oplossingen
De energietransitie en digitalisering zijn met elkaar verknoopt, verklaart Boom: ‘Het ligt heel erg in elkaars verlengde. Ons advies begint bij het analyseren van alle energiestromen. Als wij bij een klant komen, dan willen we weten wat ze op dat moment doen, wat het bedrijfsproces is en wat hun ambitie is. Op basis van waar ze nu staan en wat de plannen zijn, gaan we kijken hoe ze daar kunnen komen en wat de mogelijke obstakels zijn. Om dat goed te doen moet je data goed kunnen verzamelen en analyseren.’ Voor de analyse plaatst Equans tussenmeters om het verbruik op detailniveau in kaart te brengen. De digital-afdeling van Equans heeft hiervoor een energiemonitoringsysteem ontwikkeld. ‘Met de verzamelde data kunnen we de energietoekomst voorspellen van een bedrijf en scenario’s uitwerken.’ Onderdeel van de uiteindelijke oplossing is een energiemanagementsysteem of uitgebreider energiemonitoring- of powermanagementsysteem. ‘Daarmee helpen we bedrijven te monitoren waar het gebruik zit. Hoeveel wordt waar aan stroom verbruikt en is dat nog wel optimaal? Je komt er pas achter dat een installatie hapert en onderhoud nodig heeft, of zelfs beter kan worden vervangen, als je het verbruik meet.’
Bedrijven melden zich geregeld bij Equans met de vraag: kunnen we van het gas?
‘Dat is een heel grote vraag, waar een haalbaarheidsonderzoek bij hoort,’ zegt Boom. ‘De omschakeling van gas naar stroom betekent een enorme stijging van de elektriciteitsvraag. Vaak betekent dat een uitgebreide investering in een energiemanagementsysteem met een batterij, zonnepanelen en andere slimme oplossingen.’ Hij neemt de Brainport Industries Campus (BIC) in Eindhoven als voorbeeld van een geslaagd project waarbij Equans met een slimme oplossing het capaciteitsprobleem heeft opgelost. ‘Op de BIC zitten meer dan 50 bedrijven in één pand. Daar hebben we onder andere een interne energiecentrale (elektriciteit en de warmte- en koudeopslag) voor gerealiseerd. We hebben ervoor gezorgd dat al deze bedrijven slechts één tiende van de aansluiting nodig hebben die anders bij een individuele netaansluiting nodig was geweest. Wat we bij BIC hebben gedaan – en dat proberen we op meer plekken – is met “smart grids” meerdere partijen bij elkaar te zetten om dan slim hun stroomverbruik op elkaar af te stemmen en te optimaliseren. Waardoor je een kleinere netaansluiting nodig hebt en er meer netcapaciteit is. Zodat meer bedrijven alsnog kunnen worden aangesloten op het net.’
Bestaanszekerheid
Bedrijven hebben behoefte aan een partner die niet alleen adviseert, maar de oplossing ook realiseert en beheert. ‘Het gaat om de bestaanszekerheid van bedrijven. Daarom moet je toekomstgericht kunnen meedenken,’ benadrukt Boom. In eerste instantie wordt de oplossing bij het bedrijf zelf gezocht. Lukt dat niet, dan wordt de hulp ingeroepen van buren, gemeenten, provincies en netbeheerders. Smart Grid Flevoland van Equans in Lelystad is een mooi voorbeeld hiervan. ‘Daar zijn we netbeheerder van een gesloten, privaat distributiesysteem, waar heel veel bedrijven in zitten. We realiseren daar 0,6% van de totale energiebehoefte van Nederland.’ De installatie bestaat uit een slimme mix van duurzame energieopwek, -opslag en -toepassingen. Smart Grid Flevoland kan voorzien in circa 90% van de totale vraag van grootverbruikers McCain en Marfo. Er wordt onderzoek verricht naar wat er nog meer mogelijk is. ‘Lelystad en provincie Flevoland hebben geïnformeerd of niet meer grote bedrijven aan het smart grid kunnen worden toegevoegd. Voor hen is dat belangrijk voor de bedrijvigheid. Grote bedrijven kunnen nu niet uitbreiden. Dat zijn we nu aan het onderzoeken.’ Hij besluit: ‘We denken in mogelijkheden. Naast meerdere partijen met smart grids bij elkaar te zetten, helpen we bedrijven te optimaliseren. Equans helpt ook bedrijven met vragen over infrastructuur voor laadpleinen en laadpalen of het uitbreiden van zo’n infrastructuur. Historisch gezien hebben deze bedrijven al een zware netaansluiting. We kijken of ze bijvoorbeeld een netaansluiting kunnen delen met een bedrijf dat geen aansluiting aangevraagd of nodig heeft. Op deze manier kun je meer bedrijven operationeel krijgen.
Energiebeheer als strategische prioriteit
Bedrijven die nu geen actie ondernemen, riskeren hogere kosten en een terugslag in de groeiambitie, waarschuwt Bart Boom van Equans. Hij vat de opgave voor CEO’s samen in zes actiepunten:
- Beschouw energie als strategische pijler voor continuïteit en groei
- Evalueer of de huidige energievoorziening aansluit bij toekomstige groeiambitie
- Zorg voor inzicht in beschikbare routes en mogelijke stappen richting de groeiambitie
- Zie compliance als kans om energie strategisch in te zetten
- Investeer in elektrificatie en energie-efficiënte voor structurele kostenbesparingen in de toekomst
- Focus op haalbare, uitvoerbare oplossingen die direct bijdragen aan efficiëntie en verduurzaming
