Een verrassend slechte uitslag leidde woensdagavond het vertrek in van Frans Timmermans als leider van GroenLinks-PvdA. ‘Er komen betere tijden.’
‘Tamelijk klote.’ ‘Een grote teleurstelling.’ ‘Timmermans moet weg – hij is te oud.’
In de Rotterdamse Maassilo kwam de eerste exitpoll woensdagavond echt als een mokerslag voor de verzamelde aanhang van GroenLinks-PvdA.
Twintig zetels nog maar – vijf zetels kwijt ten opzichte van de huidige Tweede Kamer, en de vierde partij van het land. Dat had echt niemand verwacht.
GroenLinks-PvdA teleurgesteld
Vóór het moment suprême van 21.00 uur woensdagavond had partijprominent Bas Eickhout – Europarlementariër – nog gezegd, wat de meeste aanwezigen wel zeiden. Een overwinning van D66’s Rob Jetten – daar hield iedereen wel een beetje rekening mee.
Maar dat Frans Timmermans GroenLinks-PvdA opnieuw zou leiden naar een zeteltje of 25 in de Tweede Kamer, daar rekende iedereen toch stilletjes wel op. De campagne was goed geweest, de peilingen toonden continu een partij die zich rond dat aantal consolideerde.
Een echte juichstemming was er niet in de Maassilo. Maar vrolijk was de aanhang wel. Tot dus dat moment van 21.00 uur. Eventjes wat vreugde om het feit dat de PVV niet meer de grootste partij van Nederland lijkt te worden. Maar toen die shock over de eigen uitslag: geen 25 maar 20 zetels. Ongeloof, shock en gelatenheid op heel veel gezichten, in de Maassilo.
Een echte juichstemming was er niet
Partijprominent Herman Meijer – oud-wethouder voor GroenLinks in Rotterdam – zei het onomwonden. ‘Deze uitslag is tamelijk klote. Omdat het verlies van ons zo groot is, én omdat de VVD groter is geworden dan wij. Ik vind dat echt ongelooflijk.’
‘Belangrijk dat initiatief nu bij D66 komt te liggen’
Een verklaring? Bas Eickhout, die de voorlopige uitslag in een eerste reactie ‘teleurstellend’ noemt, houdt het erop dat veel strategische kiezers op het laatste moment toch nog van zijn partij naar D66 zijn uitgeweken, die in zijn analyse minder vastgeschilderd zat in de linkse hoek dan Timmermans’ GroenLinks-PvdA.
Eickhout: ‘Het is belangrijk dat het initiatief in de formatie nu bij D66 komt te liggen. Maar dat de VVD zoveel groter is geworden dan verwacht, maakt het wel ingewikkelder.’
Dat bij deze uitslag een coalitie over rechts mogelijk is van D66, VVD, CDA en JA21 lijkt hij zich dan nog niet te realiseren. Voor GroenLinks-PvdA doemt serieus het perspectief op van nog eens jaren in de oppositie.
En dat was niet de bedoeling. De bedoeling was: de grootste worden, om als eerste linkse premier sinds Wim Kok (1994-2002) het land te gaan besturen. De peilingen hielden die droom levend – Timmermans ging het in de televisiedebatten op een gegeven moment zelfs beloven. Wij wórden de grootste.
Er was geen eindsprint en zelfs geen surplace
Bij de verkiezingen van 2023 maakte Timmermans nog een knappe eindsprint door nog 25 Kamerzetels te halen, terwijl de peilingen er 20 voorspelden.
Bij deze Kamerverkiezingen was een surplace op die 25 Kamerzetels al een acceptabel resultaat geweest. Maar sinds de exitpolls van woensdagavond is het dromen en beloven voorbij. Er was geen eindsprint en zelfs geen surplace.
Frans Timmermans stapt op als partijleider
Toen de kiezer had gesproken, luidde het verdict: liever premier Jetten in het Torentje dan premier Timmermans. En dat met een dermate groot verschil dat Timmermans rond 22.00 uur, op het grote podium van de Maassilo, meteen zijn conclusie trok en zijn vertrek aankondigde, om plaats te maken voor een nieuwe generatie. ‘Ik ben er onvoldoende in geslaagd om mensen te overtuigen om hun stem op mij uit te brengen.
‘Er komen betere tijden. Er komt een dag dat we de grootste worden. Maar die dag is niet vandaag.’