CDA-leider Henri Bontenbal en D66-leider Rob Jetten presenteren een ambitieuze woonagenda, maar veel plannen bestaan al of blijken lastig uitvoerbaar. Een analyse.
In de agenda van Henri Bontenbal (CDA) en Rob Jetten (D66) voor een nieuw kabinet gaat het uitgebreid over wonen. De twee partijen halen overal ideeën vandaan – ook van andere partijen – en presenteren die als beleidsvoornemens.
Zo staat er prominent: ‘We willen schrappen in bezwaarprocedures.’
Dat staat al in het eindrapport van STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Eisen en Regelgeving), dat voor demissionair minister van volkshuisvesting Mona Keijzer (BBB) is gemaakt.
Agendapunt:
Er komen simpelere regels voor optoppen en splitsen, vergunningsvrij waar mogelijk
Visie van EW: Mona Keijzer heeft dit al in gang gezet. Of in ieder geval: gezegd dat ze dat graag wil. Net als woningdelen makkelijker maken en zorgen dat familie- en mantelzorgwoningen op eigen terrein vergunningsvrij worden.
Er is veel beleid en wetgeving voor het splitsen en ‘optoppen’ van huizen, maar de regels zijn complex en komen van zowel het Rijk als de gemeenten. Veel lukt daar niet.
Sinds de invoering van de Omgevingswet in 2024 is het beleid bovendien deels verschoven van landelijke regels naar gemeentelijke omgevingsplannen. Dat maakt het niet makkelijker.
Agendapunt:
We standaardiseren (duurzaamheids-)normen en zien erop toe dat alle gemeenten alle bovenwettelijke eisen aan de bouw schrappen, zodat overal hetzelfde geldt
Visie van EW: Daar vragen bouwers al lang om, ook de huidige minister Keijzer wil dat, maar het is in de praktijk best lastig om gemeenten daartoe te dwingen.
Agendapunt:
We willen sneller bouwen met innovatie. Prefabwoningen worden sneller en schoner gebouwd
Visie van EW: De overheid bouwt geen huizen, dat doen bouwers, projectontwikkelaars en corporaties. Hoe zorgt de overheid dan precies voor het sneller en schoner bouwen van prefabwoningen?
In de praktijk is het erg rustig in de fabrieken die prefab-onderdelen van huizen bouwen. Ze kunnen de productielijnen pas vullen als er voldoende vraag is die niet al te veel afwijkt. Maar gemeenten willen niet allemaal hetzelfde. Ze willen juist afwijkende formaten, want dat vinden ze leuker voor de uitstraling van de gemeente.
Agendapunt:
We willen een strakke regie vanuit het Rijk op de doelen van tweederde betaalbaar en 30 procent sociale huur in het gemeentelijk volkshuisvestingsprogramma
Visie van EW: Dat doet pijn, want bouwers, projectontwikkelaars en beleggers zien dit streven juist als de grootste hobbel om te investeren in woningbouw. Door de hoge kosten van arbeid en materiaal kunnen ze volgens eigen zeggen helemaal geen rendement maken op deze goedkope huizen. Buitenlandse investeerders zijn daarom al vertrokken van de Nederlandse markt.
Agendapunt:
We stimuleren de bouw van nieuwe woonvormen voor ouderen zodat ouderen beter en langer kunnen samenleven in hun wijk
Visie van EW: Fijn, maar in de praktijk krijgt een populair woninginitiatief voor ouderen – de Knarrenhof – bij veel gemeenten geen poot aan de grond doordat gemeenten de bouwgrond zo duur mogelijk willen verkopen.
Alleen dan kunnen ze bijvoorbeeld het zwembad open en de jeugdzorg overeind houden. Terwijl het bouwen voor ouderen voor veel doorstroming in de woningmarkt zorgt.
Agendapunt:
Meer gedeelde woonvormen voor jongeren en studenten
Visie van EW: In de praktijk worden tal van studentenhuizen nu leeggemaakt en verkocht door particuliere beleggers, omdat ze in box 3 te zwaar belast worden.
In alle studentensteden leidt dat tot hogere huren voor de woningen die overblijven en vooral veel studenten die nergens – behalve thuis bij vader en moeder – terecht kunnen.
Agendapunt:
We bouwen minstens 21 grootschalige nieuwbouwlocaties van nationaal belang verspreid over het land. Dat kunnen nieuwe wijken zijn, maar ook nieuwe steden
Visie van EW: Een nieuwe wijk of stad klinkt leuk, maar is er ook een stroomnet waarop de nieuwbouw kan worden aangesloten? En hoe zit het dan met dure infrastructuur die nodig is?
Bovendien is er ruimte nodig voor waterberging. Ook duurt het nog 25 tot 30 jaar voordat er überhaupt gebouwd kan worden. Het doet niets voor de woningnood van vandaag. Bovendien willen weinig Nederlanders dat hun uitzicht verandert.
Agendapunt:
Er zijn extra investeringen nodig in infrastructuur en voorzieningen voor wijken erbij en voor nieuwe bouwlocaties, mits die projecten leiden tot een zeer grote bijdrage aan de oplossing van het woningtekort
Visie van EW: Precies. Maar hoeveel geld is daarvoor beschikbaar? Niemand die het weet.