Lagere, simpeler belastingen hadden het land laten opleven. Maar het komt er niet van. De uitruilers van voorheen, Mark Rutte en Diederik Samsom, houden elkaar in een ijzeren greep.
Vergeet de hoedjes en de koopkrachtcijfers. Het langverwachte nieuws van Prinsjesdag ging ook niet over de begroting van volgend jaar, want die was al bekend. Het ging om een brief van een nieuwe, nog onbekende staatssecretaris van Financiën, de VVD’er Eric Wiebes.
Daarin zouden we lezen wat het kabinet de komende jaren gaat doen om Nederland weer welvaart te bieden.
Banen
Die langverwachte brief kwam er ook, gistermiddag om vier uur. Volgens het kabinet gaat die brief over het scheppen van banen. Maar in feite is de brief van Wiebes het resultaat van een half jaar armpje worstelen tussen VVD’er Mark Rutte en PvdA’er Diederik Samsom over waar het heen moet met Nederland nu hun eerste doel is gehaald: zorgen dat Brussel niet meer boos op ons is.
Om Brussel te behagen en het begrotingstekort in het hok te krijgen, hebben de kabinetten-Rutte bijna 20 miljard aan belastingverhogingen opgelegd. Daardoor is de overheid even uit de acute problemen, maar de gehanteerde methode heeft de crisis verergerd.
Het kabinet had nu tot eerste doel moeten hebben: de torenhoge lastenverhogingen ongedaan maken. Bovendien moet het chaotische en fraudegevoelige belastingstelsel toch al naar de dokter.
Gunnen
Maar waar Rutte en Samsom twee jaar geleden nog aan het uitruilen gingen, gaat het nu net als in het laatste kabinet-Balkenende tussen CDA en PvdA: ze gunnen elkaar niets. Samsom wil bijvoorbeeld niet af van de toeslagen waar VVD-fractieleider Halbe Zijlstra van af wil. En Zijlstra wil niet de hogere vermogensbelasting die Samsom juist wel wil.
En dus is de langverwachte Brief van Wiebes die het land de komende vijf tot tien jaar vooruit moest helpen hopeloos mislukt. Wiebes geeft een fraaie opsomming van wat er allemaal mis is met de te hoge belastingen (vooral op werk) maar komt vervolgens met een dooie mus.
Meevallers
Het kabinet zegt trots de ‘ambitie’ te hebben om de belasting op arbeid met 15 miljard te verlagen. Maar vervolgens blijkt dat het maar voor 3 tot 5 miljard om een lastenverlaging te gaan en voor de rest om het verhogen van andere belastingen, zoals de btw en de gemeentebelastingen.
Bovendien wordt die ‘ambitie’ pas uitgevoerd naarmate het kabinet meevallers heeft. Zo blijft het kabinet in zijn eigen vicieuze cirkel ronddraaien.
Als er in de toekomst al iets gaat gebeuren, is het ook nog aan allerlei beperkingen onderhevig. Er mag bijvoorbeeld niet naar verdere kostenverlaging van zorg of uitkeringen worden gekeken, zo heeft Diederik Samsom bedongen.
Te weinig en te laat
En als het plan van Wiebes al doorgaat, zou het in tien jaar honderdduizend banen moeten opleveren. In tien jaar! Erg ambitieus is de ‘ambitie’ ook al niet.
Het belastingplan van Wiebes verlaagt de belasting te weinig en te laat en wordt pas uitgevoerd als er meevallers zijn – en dus misschien wel nooit. Terwijl na jarenlange lastenverhogingen de lagere lasten juist broodnodig zijn om voor lucht in de economie te zorgen, waardoor ook de werkloosheid afneemt en het kabinet vanzelf meevallers krijgt.
Rutte en Samsom, de uitruilers van twee jaar geleden, gunnen elkaar niets meer en houden elkaar in de houdgreep. De arme Wiebes moest het opschrijven en het land betaalt de prijs.