Koning Willem-Alexander heeft PvdA’er Bert Koenders (56) vrijdagochtend beëdigd als minister van Buitenlandse Zaken. Koenders denkt dat zijn werk als hoofd van de VN-vredesmacht in Mali een goede voorbereiding is geweest op het ministerschap.
Koenders is de opvolger van Frans Timmermans, die op 10 september door Jean-Claude Juncker werd voorgedragen als vicevoorzitter van de Europese Commissie. Timmermans kreeg vrijdag ‘op de meest eervolle wijze’ ontslag van de Koning, laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten.
Gelukkig
Koenders zegt zeer gelukkig te zijn om de ‘zeer kundige’ Frans Timmermans op te volgen. Hij is zich bewust van het feit dat Nederland actief is in een conflictgebied, en noemt dat een ‘grote verantwoordelijkheid’. Toch zegt hij zich geen minister van oorlog te voelen – ondanks dat Nederland in Irak meevecht tegen Islamitische Staat (IS).
Als minister zegt Koenders het belangrijk te vinden zich te richten op conflicten die zich aan de randen van Europa voordoen, en waar Nederlanders bij betrokken zijn. Als voorbeelden noemt hij het Midden-Oosten, Irak en Noord-Afrika. Verder zegt de kersverse minister zich zorgen te maken over mensenrechten, en wil hij zich ‘met verve inzetten om de belangen van Nederland te dienen’.
Mali
Koenders heeft niet stilgezeten sinds zijn tijd als minister voor Ontwikkelingssamenwerking (2007-2010) in het vierde kabinet-Balkenende. Secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN) Ban Ki-Moon benoemde de PvdA’er in juli 2013 tot hoofd van de VN-vredesmacht in Mali. Hij kreeg daar de taak het land te stabiliseren en het politieke proces te begeleiden.
Koenders denkt dat zijn ervaring in Mali kan helpen in de omgang met IS. Hij is van mening dat er in het Midden-Oosten – net als in Mali – sprake is van mensen die zich gemarginaliseerd voelen. Daarnaast worden in beide landen op grote schaal militaire middelen ingezet.
Kritiek
Als we de regering van Mali mogen geloven, dan heeft Nederland een goede aan Koenders. In een verklaring van de Malinese regering wordt hij geroemd om zijn inzet voor vrede en veiligheid in de wereld, en in het bijzonder voor zijn werk in Mali.
Maar wie iets verder kijkt dan het dankwoord van de Malinezen, hoort ferme kritiek op het werk van Koenders. Zo schreef de Volkskrant woensdag dat de Malinese regering de VN heeft gevraagd een speciale interventiemacht naar het noorden van het land te sturen. Het gebied loopt namelijk ‘het risico om de bestemming te worden van horden terroristen,’ zei de Malinese minister van Buitenlandse Zaken vorige week in een toespraak voor de VN-veiligheidsraad. Koenders – die verantwoordelijk was voor de stabilisering van het land – lijkt hier dan toch gefaald te hebben.
Volgende week ontmoet Koenders zijn Europese collega’s, en zal hij praten met secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg. Hij heeft ook al een aparte afspraak gemaakt met de ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland en Frankrijk.