Na de dood van Pim Fortuyn was Wouter Bos een van de weinigen die bij de rouwstoet door Rotterdam begreep dat langs de weg allemaal PvdA’ers stonden. Bos heeft het rode schip helaas te vroeg verlaten – maar een terugkeer valt niet uit te sluiten.
Wouter Bos komt terug. Die conclusie trok ik uit de uitzending van Zomergasten van afgelopen zondag. Bos mist de spanning, de reuring, de kiezer.
Bijna al zijn fragmenten hadden een politieke lading. En elke keer als het beeld wegdreef, zagen we de glunderende tronie van de man die ooit van Jan Peter Balkenende verloor. Obama, Clinton, Mandela, Fortuyn. In dat rijtje wil hij staan.
Stugge Zeeuw
Om Wouter Bos te typeren, moet ik Martin Bril aanhalen, die ooit in zijn Volkskrant-column schreef: ‘Misschien is hij wel te goed.’ Dat klopt. Veel Randstedelingen begrijpen nog steeds niet dat iemand die charismatisch, eloquent en toonbaar is, verliest van een stugge Zeeuw met moeilijk haar.
Zijn grote bloei kwam na de moord op Fortuyn. In Zomergasten zei hij dan ook: als die moord niet was gepleegd, zou ik nooit leider van de PvdA zijn geworden. Daar zit iets in.
Fascist
De PvdA van Ad Melkert was vooral gevuld met zuur-links. Wij weten wat goed voor u is. Dat was het adagium. Alle geluiden uit de samenleving kwamen in de trechter met gezeur en gezever. Wie de multiculturele samenleving niet als een verrijking omarmde, was een fascist.
Wouter was een van de weinigen die bij de rouwstoet door Rotterdam begreep dat daar aan de kant van de weg allemaal PvdA’ers stonden. Gewone mensen. Bouwvakkers, politiemensen, havenarbeiders. De achterban van de sociaal-democratie.
In De Wouter Tapes – een documentaire over diens campagne – liet hij zijn medewerkers de stoet zien: dit zijn onze mensen, zegt hij er geëmotioneerd bij. Voor hen wil ik het doen. ‘Maar wel enge mensen,’ zegt een medewerker daarop.
Clinton
Dat ene zinnetje is typerend voor de PvdA van toen. Fortuyn stond gelijk aan Jörg Haider. Aan Le Pen. Aan Hitler. Wouter zag een andere Fortuyn, iemand die de problemen op een begrijpelijke manier verwoordde.
In Zomergasten vergeleek hij Fortuyn dan ook met Bill Clinton, die beroemd is geworden met de zin: ‘I feel your pain.’ Daarmee zei Clinton: ik kan jullie problemen niet oplossen, maar ik begrijp ze wel.
Rijper
Bos duwde zijn partij een richting op die toekomst had. Maar helaas heeft hij het rode schip te vroeg verlaten. Zijn opvolger, Job Cohen, liet het interne debat over de koers van de PvdA lopen en Samsom heeft er simpelweg de tijd niet voor om zijn partij te herprofileren.
Bos is nu vijftig. Ook dat zei hij met die typische Bossiaanse grijnslach. Ik ben nog jong, wilde hij maar zeggen. Dat hij bij de volgende verkiezingen ineens weer de lijst van de PvdA gaat aanvoeren, lijkt me dus helemaal niet uitgesloten.
Hij is rijper. Hij is rustiger. En, niet onbelangrijk, zijn kinderen zijn inmiddels wat ouder.