De feiten: Belastingplannen aangepast na druk van Kamer
Bron: FNVDe Tweede Kamer heeft tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen voor zo’n 600 miljoen euro versleuteld aan de plannen van demissionair minister Eelco Heinen (Financiën, VVD).
Op initiatief van GroenLinks-PvdA worden met dat bedrag de belastingen voor de laagstbetaalden inkomens verminderd. Dat was een groot pijnpunt voor de linkse partij, die steun kreeg van NSC en PVV.
Complex compromis
Om het belastingtarief te kunnen verlagen, wilde Heinen meer inkomsten ophalen via een verlaging van de arbeidsheffingskorting. Maar daardoor zouden lage inkomens die in deeltijd werken, juist extra belasting moeten betalen. Vakbond FNV noemde het de ‘buffelboete’.
Met hulp van Heinen kwam een complex compromis tot stand. De Kamer wil het probleem oplossen door te sleutelen aan de arbeidskorting. Die gaat voor werkenden aan de onderkant iets omhoog. Dat gaat deels ten koste van hogere inkomens, die er daardoor iets minder op vooruitgaan.
Daarnaast gaan werkenden die in de hoogste belastingschijf vallen over een iets groter deel van hun inkomen het toptarief betalen. Ook gaat het tarief in de eerste schijf iets omhoog.
EW’s visie: Volgend kabinet mag erfenis gemakzuchtige Heinen opruimen
Door: Victor Pak, redacteur PolitiekEr dreigt altijd gevaar voor een kabinet bij de laatste begroting voor de verkiezingen. Twee jaar geleden verspijkerde de Kamer via allerhande moties voor miljarden euro’s aan de begroting. Vlak voor de verkiezingen in 2023 wilde elke partij nog even een wit voetje bij de kiezer halen.
De VVD’er haalde het voorval geregeld aan in debatten. Dat de Kamer voor honderden miljoenen euro’s zou sleutelen aan zijn begroting, was dan ook een schrikbeeld voor minister Heinen.
In de laatste, beleidsarme, begroting van het demissionaire kabinet-Schoof, streefde Heinen nog altijd de uitgangspunten van het Regeerprogramma na.
‘Ik vind dat we netjes om moeten gaan met de centjes waar mensen keihard voor hebben gewerkt,’ zei hij tijdens de tweedaagse Algemene Financiële Beschouwingen.
De Kamer deelde die opvatting niet. Tijdens het debat klonk er felle kritiek. D66’er Hans Vijlbrief noemde Heinens beleid rommelig. ‘Als je gaat regeren met populisten, dan komt er rotzooi uit.’
ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis sprak over ‘het Klarna-kabinet in optima forma’ dat de rekening vooruitschuift: ‘Deze minister laat zich graag aanleunen dat hij “havik Heinen” wordt genoemd. Maar hij lijkt zich steeds meer te ontpoppen tot een koekoeksjong: hij eet de begroting van zijn opvolger leeg door steeds meer eieren uit het toekomstige begrotingsnestje te kieperen.’
Eerst het zoet, dan het zuur
Zelfs een begrotingshavik is gevoelig voor de verleidingen van politiek gewin. Na de verdediging van zijn vermoedelijk laatste begroting in de Tweede Kamer − voor Prinsjesdag 2026 is er een nieuw kabinet, is de verwachting in Den Haag − is dat de grootste les van Heinens ministerschap.
De VVD’er pleitte als Kamerlid altijd voor zuinig begrotingsbeleid. Maar als minister koos hij ook voor de route van veel voorgangers: aan het begin van de regeerperiode het zoet uitdelen, daarna pas het zuur. Met de voortijdige kabinetsval laat Heinen een ingewikkelde taak achter voor zijn opvolger.
De Algemene Rekenkamer was eind september uiterst kritisch op de laatste begroting van Heinen. Daar zouden veel gaten in zitten. De minister presenteert eventuele inkomsten als zekerheid, terwijl tegenvallers niet zijn opgenomen in de begroting.
Zo verwacht hij miljardenbezuinigingen op het asielbeleid in 2027, die totaal niet realistisch zijn. Met boekhoudkundige trucjes voldoet Nederland nipt aan de Brusselse begrotingsregels.
Heinen laat zo een erfenis achter waar een stevige hypotheek op rust. Een volgend kabinet heeft niet de luxe om nog cadeautjes uit te delen, het moet meteen de begroting echt op orde krijgen.
Wie zei wat bij de Algemene Financiële Beschouwingen?
- Hans Vijlbrief (D66): ‘Het is een pakketje schroot met een dun laagje chroom. Onder de best aardige cijfers gaat het ronduit slecht met onze industrie, we zijn geen meter opgeschoten met de stikstofproblematiek, we bouwen te weinig, het klimaatbeleid is vrijwel stilgevallen en we hebben de grootste bezuiniging op onderwijs en wetenschap van de eeuw.’
- Inge van Dijk (CDA): ‘Ik moest bij het lezen van de stukken denken aan de zeven ondeugden, maar ook aan het verhaal van de tien plagen, over de Egyptische farao die waarschuwingen negeert en zijn volk in ellende stort. Net als de farao pakt het kabinet waarschuwingen en uitdagingen niet of half aan of lost het problemen op met lapmiddelen en tijdelijke regelingen.’
- Tony van Dijck (PVV): ‘De hoge belastingen en accijnzen stuwen de prijzen gigantisch op en zijn hier debet aan. Het is dan ook niet zo gek dat Nederland de hoogste inflatie heeft van Europa. Nergens betaal je meer voor een liter benzine, een pakje sigaretten, een vliegticket, een woning, een kuub gas of een boodschappenkar.’
- Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA): ‘Wat ik wel heel erg vind, is dat partijen hier die ooit in het midden van de politiek zaten, zoals de VVD, in deze populistische rotzooi zijn meegegaan. Dat die zijn gaan doen alsof de onvrede die er in dit land leeft, daardoor komt. Zij zijn gaan meehuilen met de wolven.’
- Minister Heinen (VVD): ‘Ik vind dat we netjes om moeten gaan met de centjes waar mensen keihard voor hebben gewerkt. Die smijt je niet zomaar het land in. Dat bereikt de doelen niet. Uiteindelijk geloof ik erin dat dan de rekening naar de middeninkomens gaat. Dat drijft mij politiek: niet begrotingstabellen of tekorten, maar het stabiel houden van de portemonnee van middeninkomens.’
Nederlandse begrotingsdiscipline maakt elke vorm van vooruitgang onmogelijk