LIVE | Kabinetsformatie | Formatie zit muurvast: geen steun voor meerderheids- of minderheidskabinet

Bron: ANP.
  • donderdag 04 december, 20:43
    Formatie zit muurvast: geen steun voor meerderheids- of minderheidskabinet
    • De formatie voor een nieuw kabinet zit klemvast. Dat constateerde informateur Sybrand Buma (CDA) donderdagavond. Het formatiestuk van D66 en CDA heeft niet genoeg partijen verleid om mee te gaan praten over het vormen van een meerderheidskabinet. Ook voor een minderheidsvariant ziet Buma onvoldoende steun.
    • Wat nu? Politici moeten deze formatie goed in de spiegel kijken, schrijft politiek redacteur Victor Pak.
    • Lees de hele analyse hier
  • donderdag 04 december, 17:32
    Buma ziet geen werkbare meerderheids- of minderheidscoalitie
    • Informateur Sybrand Buma concludeert dat er geen ‘werkbare meerderheidsvariant’ mogelijk is.
    • Ook een minderheidscoalitie met voldoende draagvlak om te kunnen regeren ziet hij niet, zei hij donderdag na zijn gesprekken met de partijleiders.
    • Buma wil vrijdag in gesprek met de voorzitters van de vijf grootste fracties in de Tweede Kamer – met uitzondering van de PVV – om te bespreken hoe het nu verder moet. Van een echte impasse wil hij nog niet spreken: ‘Precies dat wil ik voorkomen.’
    • Volgens de informateur ontbreekt op dit moment elk realistisch perspectief op een meerderheidskabinet, vooral omdat de VVD GroenLinks-PvdA blijft uitsluiten. Ook een minderheidscoalitie, zoals een combinatie van D66, CDA en VVD, is nog niet levensvatbaar.
    • Partijen als JA21 en GroenLinks-PvdA zijn bovendien niet bereid nu al ‘structurele steun’ toe te zeggen, terwijl zulke afspraken volgens Buma noodzakelijk zijn gezien de grote opgaven en bezuinigingen waar een nieuw kabinet voor staat.
    • Ook het ‘centrumrechtse kabinet’ waar VVD-leider Dilan Yeşilgöz op aanstuurt, ziet Buma niet als haalbare optie. De combinatie van D66, CDA, VVD en JA21 blijft steken op 75 zetels, en D66 heeft ‘bezwaren’ tegen samenwerking met JA21.
    • Daarom wil Buma vrijdag verder praten. Hij erkent dat dit ook nieuwe spanningen kan opleveren; Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) verweet de VVD al ‘arrogantie van de macht’. Toch is risico nemen volgens Buma onvermijdelijk om de formatie vooruit te helpen.
  • donderdag 04 december, 13:52
    VVD houdt GroenLinks-PvdA buiten, ondanks openstelling D66-CDA
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz houdt vast aan deelname alleen in een ‘centrumrechts’ kabinet en sluit GroenLinks-PvdA uit. Samenwerking met die partij is volgens haar ‘op basis van de inhoud’ niet mogelijk.
    • Over het formatiestuk van D66 en CDA ziet Yeşilgöz geen duidelijke keuze tussen links en centrumrechts. Ze belooft ‘constructief aanwezig’ te zijn als de VVD wordt uitgenodigd aan de formatietafel, maar zonder GroenLinks-PvdA.
    • De voorgestelde afbouw van de hypotheekrenteaftrek door D66 en CDA vormt volgens Yeşilgöz geen breekpunt meer; de VVD verandert haar standpunt daar niet over, maar sluit een kabinet dat daaraan tornt niet langer expliciet uit.
  • donderdag 04 december, 13:43
    Klaver waarschuwt tegen minderheidskabinet zonder GroenLinks-PvdA
    • GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver vindt het een ‘cruciale fout’ als D66 en CDA op basis van hun formatiestuk gaan onderhandelen over een minderheidskabinet. Daarmee zouden zij volgens hem het ‘blokkeergedrag’ van de VVD belonen.
    • Klaver benadrukt dat zijn partij, ondanks verlies, aan de onderhandelingstafel thuishoort. Alleen een meerderheidskabinet kan volgens hem de noodzakelijke doorbraken realiseren, en daarbij is GroenLinks-PvdA onmisbaar.
    • Hij ziet bovendien inhoudelijke aanknopingspunten in de plannen van D66 en CDA, maar die moeten volgens hem ‘groener en socialer’ worden.
    • De VVD houdt tot nu toe vast aan een uitsluiting van GroenLinks-PvdA, wat Klaver ‘arrogantie van de macht’ noemt. Hij roept D66 en CDA op hun verkiezingsbeloften over samenwerking waar te maken en geen blokkade te belonen.
  • donderdag 04 december, 11:12
    JA21 wil formatiestuk ‘rechtser’ inkleuren
    • JA21-leider Joost Eerdmans ziet in het formatiestuk van D66 en CDA ‘een aantal goede punten’, maar benadrukt dat het document duidelijk meer richting rechts moet opschuiven voordat zijn partij kan overwegen om aan te haken.
    • Voorafgaand aan zijn gesprek met informateur Sybrand Buma (CDA) houdt hij bewust open welke aanpassingen precies nodig zijn.
    • Wel maakt Eerdmans opnieuw duidelijk dat JA21 het plan van D66 en CDA om rekeningrijden in te voeren afwijst.
    • Daarnaast geeft hij aan dat zijn partij een andere koers wil varen op thema’s als Europa, migratie, klimaat en stikstof, al zonder die verschillen concreet toe te lichten.
  • donderdag 04 december, 08:46
    Nederland verdeeld over tempo van nieuwe kabinetsformatie
    • Een derde van de Nederlanders verwacht dat de huidige kabinetsformatie sneller zal verlopen dan de vorige, blijkt uit een enquête van Kieskompas en ANP onder ruim 56.000 respondenten. Ruim 40 procent is juist sceptisch en denkt dat de formatie opnieuw lang zal duren.
    • De recente formaties waren tijdrovend: alle drie duurden ze meer dan tweehonderd dagen, met Rutte IV als recordhouder (299 dagen). De huidige formatie is inmiddels een maand onderweg.
    • D66-stemmers zijn het meest optimistisch: meer dan de helft denkt dat het deze keer sneller kan. Ook bij kiezers van VVD, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en Volt verwacht circa 40 procent een korter proces.
    • Aan de andere kant gaan vooral PVV- en FvD-stemmers uit van een langere formatie; tweederde van hen is pessimistisch. Ook een meerderheid van JA21- en BBB-kiezers voorziet vertraging.
    • Regionale verschillen zijn klein: in Noord-Holland denkt 35 procent dat de formatie sneller zal gaan, in Zeeland 44 procent.
  • woensdag 03 december
  • woensdag 03 december, 17:17
    De Vos (FVD) over plannen D66 en CDA: ‘Vooral voortzetting van de koers van de afgelopen jaren’
    • FVD-leider Lidewij de Vos ziet in de plannen van D66 en CDA enkele aanknopingspunten, maar noemt de plannen van beide partijen ‘vooral voortzetting van de koers van de afgelopen jaren’. Ze had migratie, klimaat en stikstof graag in een andere richting zien gaan.
    • Daarnaast vindt De Vos dat de werkwijze niet deugt. Volgens haar hoort zo’n uitgebreid stuk niet ‘in achterkamertjes’ te worden geschreven. In plaats daarvan zou er per onderwerp in de Tweede Kamer naar meerderheden moeten worden gezocht.
    • Zo bekritiseert ze dat er in de plannen van D66 en CDA wordt gesleuteld aan de hypotheekrenteaftrek, terwijl daar volgens haar geen Kamermeerderheid voor bestaat.
  • woensdag 03 december, 15:42
    Ouwehand (Partij voor de Dieren) over formatiedocument D66 en CDA: ‘Ik zie goede stappen’
    • Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren heeft na haar gesprek met informateur Buma één duidelijke boodschap: op klimaat en natuur is een stevige koerswijziging nodig. ‘Ik zie goede stappen’, zegt ze over het formatiedocument. ‘Maar ik zie ook dat kool en geit worden gespaard.’
    • Volgens Ouwehand wordt er al tientallen jaren vergeefs gesproken over hervormingen in de landbouw. ‘En nu moeten we doen wat echt nodig is.’ Ze wijst daarbij op onderwerpen als de aanpak van vogelgriep, dierenwelzijn en waterkwaliteit.
    • ‘Er moet op klimaat en natuur flink worden bijgestuurd. Dat is onze boodschap.’ Of dat onder een minderheidscoalitie gebeurt of onder een meerderheidsvariant, maakt Ouwehand naar eigen zeggen weinig uit.
  • woensdag 03 december, 15:27
    Bikker (ChristenUnie): ‘Kies voor zelfbeheersing in plaats van voor drammen’

    • ChristenUnie-leider Bikker laat informateur Buma weten dat haar fractie bereid is een rol te spelen vanuit de Tweede Kamer. Het gaat daarbij nadrukkelijk niet om een gedoogconstructie.

    • Wel geeft Bikker aan dat D66 niet moet komen met ‘kroonjuwelen’ die voor de ChristenUnie onacceptabel zijn. ‘Kies voor zelfbeheersing in plaats van voor drammen, want door dat laatste neemt de welwillendheid wat mij betreft af’, aldus de voorvrouw van de christelijke partij.

  • woensdag 03 december, 14:42
    Struijs (50PLUS) noemt formatiestuk D66 en CDA ‘een uitnodiging, maar nog geen liefdesbrief’

    • 50PLUS wil desondanks meewerken aan een minderheidskabinet, zei partijleider Struijs nadat hij met informateur Sybrand Buma had gesproken. ‘Dan heb je per onderwerp invloed. Dat is een veel gunstigere situatie voor ons.’

    • Wel maakte Struijs onderscheid tussen het partijbelang en het algemeen belang. ‘Het algemeen belang is betrouwbaarheid en vier jaar uitzingen op een goede manier.’
    • Het formatiestuk van D66 en CDA omschreef hij als ‘een uitnodiging, maar nog geen liefdesbrief’. Struijs ziet ‘zorgwekkende’ punten in het document, zoals mogelijke bezuinigingen op de ouderenzorg. ‘Dat wordt een heel zwaar punt.’
    • D66 en CDA schrijven dat zij in de ouderenzorg ‘stijgende kosten beheersbaar houden’, maar geven niet aan hoeveel er precies moet worden bespaard.
  • woensdag 03 december, 13:23
    Dijk: SP blijft in oppositie
    • SP-leider Jimmy Dijk sprak woensdag, vlak voor zijn gesprek met informateur Sybrand Buma, opnieuw zijn voorkeur uit voor een meerderheidskabinet. ‘Zodat er ook wat stabiliteit is, de komende tijd. En niet nog meer ruzie en gedoe.’ Dijk herhaalde daarbij dat de SP zelf in de oppositie wil blijven.
    • Hoewel een minderheidskabinet de SP waarschijnlijk vaker nodig zal hebben voor steun bij onder meer begrotingen, geeft Dijk aan het ‘wel fijn’ te vinden om oppositie te voeren tegen een meerderheidskabinet. ‘Want dan zijn de keuzes helder.’
    • Het formatiestuk dat Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) dinsdag presenteerden, laat volgens Dijk ‘precies zien waar de rekening terecht gaat komen’. Die rekening komt volgens hem vooral neer bij zorg en sociale zekerheid. ‘En dan gaan deze twee heren de SP tegenover zich zien.’
    • In hun document schrijven D66 en CDA dat zij oplopende kosten willen beperken, onder meer door de eigen bijdrage in de ouderenzorg te verhogen ‘voor wie dat kan betalen’ en door WIA-uitkeringen ‘activerender’ te maken. De partijen noemen daarbij geen concrete bedragen.
  • woensdag 03 december, 12:37
    Stoffer (SGP) heeft voorkeur voor centrum-rechts meerderheidskabinet
    • SGP-leider Chris Stoffer herhaalt dat hij de voorkeur geeft aan een centrumrechts meerderheidskabinet. Dat zei hij woensdag voorafgaand aan zijn gesprek met informateur Sybrand Buma. Volgens de christelijke politicus is het positief dat D66 en CDA hun aanzet voor een coalitieakkoord hebben afgerond, al sluit hij zich daar niet volledig bij aan.
    • ‘Met een minderheidskabinet moet je op zoek gaan naar meerderheden. Dat kan soms positief zijn, maar dat kan ook soms heel lastig zijn’, vat Stoffer zijn bezwaren samen. Ook vreest hij dat de uitkomst ‘vlees noch vis’ wordt als een nieuw kabinet op zoek gaat naar wisselende meerderheden om wetsvoorstellen goedgekeurd te krijgen.
    • Stoffer noemt drie punten die ‘essentieel’ zijn voor zijn partij, maar die volgens hem niet terugkomen in het formatiestuk van D66 en CDA: ‘Hoe wordt met gezinnen omgegaan, hoe wordt naar medische ethiek gekeken en hoe wordt met klassieke vrijheden omgegaan.’
  • woensdag 03 december, 08:29
    BBB: formatiestuk D66 en CDA ‘blind voor de regio’
    • D66 en het CDA houden in hun formatiestuk te weinig rekening met de regio, vindt BBB-leider Caroline van der Plas. Volgens haar ‘ademt het verhaal een grootstedelijke, eurofiele koers’ en worden ‘boeren en vissers het haasje’. ‘Zicht op de wereld, blind voor de regio,’ vat haar partij samen.
    • De BBB spreekt van een document ‘vol rode vlaggen’. Van der Plas wijst vooral op de mogelijkheid dat boeren in het uiterste geval moeten inleveren op dier- of fosfaatrechten als de stikstofdoelen in 2035 niet worden gehaald. ‘In gewone taal: gedwongen krimp is terug,’ stelt zij.
    • Ook mist ze duidelijke financiële keuzes. ‘Het gratis bier klotst tegen de plinten,’ aldus Van der Plas. D66-leider Rob Jetten en CDA-leider Henri Bontenbal benadrukken dat het nog geen uitgewerkt coalitieakkoord is, maar een uitnodigend tussenstuk. Pas later worden de financiële knopen doorgehakt, zegt informateur Sybrand Buma, zodat andere partijen nog met eigen voorstellen kunnen komen.
  • dinsdag 02 december
  • dinsdag 02 december, 19:24
    SGP loopt niet warm voor formatiestuk van D66 en CDA
    • D66 en CDA kregen dinsdag direct kritiek van de SGP op hun formatiestuk.
    • Partijleider Chris Stoffer zegt: ‘Al lezende word ik niet echt warm van het D66/CDA-stuk. Noch op stikstof, noch op asiel, noch op financiën’.
    • Volgens Stoffer ontbreken bovendien twee cruciale onderwerpen in het document.
    • ‘Daarnaast blijf ik bezorgd over twee onbenoemde thema’s: de medische ethiek en de klassieke vrijheden’, schrijft hij op X. Woensdag spreekt Stoffer met informateur Buma om zijn zorgen toe te lichten.
  • dinsdag 02 december, 19:10
    Wilders noemt formatiestuk ‘dikke middelvinger naar Nederland’
    • Geert Wilders heeft geen goed woord over voor het formatiestuk van D66 en CDA. Op X schrijft hij: ‘Ze noemen hun stuk zelf een “uitgestoken hand” maar het is een dikke middelvinger naar Nederland!’.
    • Deze week praten D66 en CDA verder met andere partijen over mogelijke regeringsvorming.
    • Wilders is door de meeste partijen uitgesloten van deelname. Toenmalig verkenner Wouter Koolmees telde 99 zetels die een coalitie met de PVV niet zien zitten.
  • dinsdag 02 december, 19:09
    D66 en CDA bepleiten ‘modernisering’ vluchtelingenverdrag
    • D66 en CDA stellen in hun coalitieaanzet voor om het VN-vluchtelingenverdrag te ‘moderniseren’, zodat asielaanvragen buiten Europa kunnen worden ingediend en afgehandeld, een voorstel dat lijkt op een eerdere wens van JA21.
    • Volgens het formatiestuk zou dit ervoor zorgen dat ‘via hervestiging erkende vluchtelingen worden verdeeld over Europa en bestrijden we de mensonterende praktijken rond de Middellandse Zee’.
    • De partijen willen daarnaast een tweestatusstelsel invoeren, waarbij een deel van de asielzoekers minder rechten krijgt, hoewel zij in de Tweede Kamer tegen het bestaande wetsvoorstel hierover stemden.
    • Jetten benadrukt dat hij ‘goed geluisterd’ heeft naar COA en IND, die dit volgens hem ‘nodig hebben om de asielketen op orde te brengen’.
    • CDA en D66 willen de organisaties lucht geven door te zorgen voor 41.000 vaste en 29.000 flexibele opvangplekken, waarvoor ‘meerjarige financiering’ op basis van ‘realistische prognoses’ nodig is.
    • Dat staat haaks op de forse bezuinigingen die het huidige kabinet voor 2026 en 2027 heeft ingeboekt en waar onder meer de Rekenkamer kritisch op is.
    • Ook willen de partijen de spreidingswet behouden, ondanks weerstand van VVD en JA21. Het demissionaire kabinet-Schoof probeerde de wet in te trekken, maar dat is tot nu toe niet gelukt.
  • dinsdag 02 december, 19:05
    50PLUS wil wel in gesprek gaan met D66 en CDA
    • Jan Struijs van 50PLUS heeft kritiek op het formatiestuk van D66 en CDA, maar ziet wel aanleiding voor gesprekken.
    • Op X schrijft hij: ‘Aanknopingspunten en onduidelijkheden volgen elkaar op, maar voldoende om in gesprek te gaan’.
    • Volgens Struijs moet er nog veel gebeuren. Hij vindt dat er te weinig aandacht is voor pensioenstelsel, ouderenzorg en nationale veiligheid.
    • Die onderwerpen zijn in deze fase bewust nog niet meegenomen.
    • Voor dit formatiestuk lag de focus op wonen, stikstof, economie, migratie en defensie.
  • dinsdag 02 december, 19:04
    Klaver ziet genoeg aanknopingspunten om te praten met D66 en CDA
    • Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA ziet in het formatiestuk van D66 en CDA genoeg aanleiding om te praten over een meerderheidskabinet, schrijft hij op X.
    • Volgens hem is het ‘nog niet sociaal en groen genoeg’, maar zijn er ‘voldoende aanknopingspunten voor inhoudelijke onderhandelingen over een meerderheidskabinet’.
    • Aan journalisten wil hij later niet toelichten wat precies groener en socialer kan: ‘Waar wij denken dat het beter kan of waar het anders zou kunnen, dat ga ik ze aan tafel vertellen.’
    • Klaver spreekt geen voorkeur uit voor andere partijen, behalve dat hij PVV en FVD uitsluit: ‘Dat moet iedere partij voor zichzelf afwegen.’
    • Wel zegt hij dat een minderheidskabinet niet zijn voorkeur heeft, omdat ‘dit wel een tijd is die niet vraagt om politieke experimenten’. Een minderheidscoalitie wil hij desgevraagd echter niet uitsluiten.
  • dinsdag 02 december, 19:03
    COA ziet D66 en CDA duidelijk, werkbare asielkeuzes maken
    • Het COA ziet dat D66 en CDA in hun formatiedocument duidelijke keuzes maken voor een stabiel asielbeleid en spreekt van ‘cruciaal voor een werkbare uitvoering’.
    • De organisatie zegt: ‘We zien veel belangrijke voorstellen die stabiele en menswaardige opvang mogelijk maken’, en is tevreden dat de spreidingswet behouden blijft.
    • Door onzekerheid over die wet, die door kabinet-Schoof zou worden afgeschaft, ontstond in gemeenten de afgelopen maanden regelmatig onrust.
    • VluchtelingenWerk noemt de plannen ‘goed nieuws voor de vluchteling en de samenleving’, onder meer vanwege het behoud van de spreidingswet en omdat ‘vluchtelingen eerder bij kunnen dragen aan de samenleving’.
    • Volgens voorzitter Frank Candel ‘zien wij dat CDA en D66 een handreiking doen naar maatschappelijke organisaties en kiezen voor verbinding en realistische oplossingen’.
    • Wel blijft de organisatie kritisch over maatregelen zoals detentie, de verkorting van de verblijfsvergunning naar drie jaar en de inkomenseisen voor gezinshereniging.
  • dinsdag 02 december, 19:02
    Buma spreekt komende dagen met alle partijen over formatiestuk
    • Informateur Sybrand Buma spreekt de komende dagen met alle fractievoorzitters over het formatiestuk van D66 en CDA, dat moet dienen als ‘een uitnodiging’ om mee te doen aan een coalitie.
    • Hij wil horen wat partijen van de inhoud vinden en of zij bereid zijn deel te nemen of de coalitie ‘constructief’ te steunen.
    • Buma zei bij de aankondiging van zijn tussenverslag aan Kamervoorzitter Thom van Campen: ‘Ik hoop dat alle fracties met een open blik naar het stuk zullen kijken’.
    • Woensdag start hij met gesprekken met de kleinste partijen. Zijn eerste gesprek is met Volt-leider Laurens Dassen en hij sluit de dag af met BBB-leider Caroline van der Plas.
  • dinsdag 02 december, 19:01
    D66 en CDA: stikstofdoel 2035 staat, veekrimp in uiterste geval
    • D66 en CDA willen dat het wettelijke stikstofdoel voor 2035 en het tussendoel voor 2030 worden gehaald, en in het uiterste geval kunnen boeren rechten moeten inleveren.
    • De overheid moet volgens beide partijen duidelijke doelen stellen voor stikstof, CO₂ en watervervuiling, terwijl boeren zelf mogen bepalen hoe ze daaraan voldoen.
    • Ook willen de partijen doorgaan met stoppersregelingen en eerst de kwetsbaarste natuurgebieden aanpakken.
    • De plannen sluiten grotendeels aan bij hun verkiezingsprogramma’s en het beleid van kabinet-Rutte IV, inclusief onderdelen uit de wensen van kabinet-Schoof, mits deze juridisch standhouden.
    • CDA-leider Henri Bontenbal benadrukt dat ‘krimp van de veestapel resultaat van het beleid is, en geen doel op zich’ en dat het nodig is voor duidelijkheid en ‘voor de economie, voor de bouw van woningen’.
    • Volgens hem zijn beide partijen dichter naar elkaar toegegroeid: ‘Zowel D66 als CDA heeft een verleden op dit gebied.’
  • dinsdag 02 december, 19:00
    SP verwacht door plannen D66 en CDA meer ongelijkheid
    • SP-leider Jimmy Dijk kraakt het formatiestuk van D66 en CDA, dat volgens hem ‘alleen maar leidt tot meer ongelijkheid en tegenstellingen’.
    • Op X stelt hij dat ‘D66 & CDA vasthouden aan dezelfde politieke visie. Een neoliberale visie die meer ongelijkheid en polarisatie veroorzaakt’.
    • Ook vindt Dijk dat de partijen niet laten zien hoe zij de nieuwe NAVO-norm willen financieren. Hij waarschuwt dat er ‘keiharde bezuinigingen’ nodig zullen zijn om de oplopende defensie-uitgaven te betalen.
  • dinsdag 02 december, 17:23
    Dit staat in het eindverslag van D66 en het CDA: selectieve dienstplicht invoeren als krijgsmacht onvoldoende groeit
    • D66 en het CDA pleiten voor de invoering van een selectieve dienstplicht als de groei van de krijgsmacht onvoldoende blijkt. Daarnaast willen de formerende partijen met een zogenoemde Crisiswet Netcongestie de overbelasting van het stroomnet aanpakken. Dat staat in het formatiedocument waar beide partijen de afgelopen weken aan hebben gewerkt.
    • Met deze crisiswet willen D66 en CDA procedures versnellen en ingrijpen wanneer uitbreiding van het stroomnet stagneert. Ook moet het bestaande net efficiënter worden gebruikt, onder meer via variabele stroomtarieven en flexcontracten. ‘Het aanpakken van de netcongestieproblemen heeft onze hoogste prioriteit’, schrijven de partijen.
    • Verder benadrukken D66 en CDA dat het wettelijke stikstofdoel voor 2035 én het tussendoel voor 2030 gehaald moeten worden. Als dat niet lukt, kan het in het uiterste geval noodzakelijk zijn dat boeren een deel van hun rechten om dieren te houden moeten inleveren.
    • Volgens de partijen moet de overheid heldere algemene doelen vaststellen voor het verminderen van stikstof, CO₂ en watervervuiling, waarna boeren zelf mogen bepalen hoe zij daaraan voldoen. De bestaande stoppersregelingen blijven intact en de partijen willen prioritair de natuurgebieden aanpakken waar herstel het hardst nodig is.
    • Informateur Sybrand Buma spreekt de komende dagen met alle fractievoorzitters over het formatiestuk van D66 en CDA. Het document moet dienen als ‘een uitnodiging’ aan andere partijen om zich aan te sluiten bij een nieuwe coalitie.
  • dinsdag 02 december, 14:44
    Akkoord over ‘positieve agenda’ voor formatie
    • D66 en CDA hebben overeenstemming bereikt over het inhoudelijke document dat moet dienen als basis voor de verdere kabinetsformatie. Informateur Sybrand Buma biedt het dinsdag aan Kamervoorzitter Thom van Campen aan.
    • Partijleiders Rob Jetten en Henri Bontenbal werkten sinds half november aan deze ‘positieve agenda’, waarin ze richting geven op vijf thema’s: migratie, wonen, stikstof, defensie en economie.
    • Volgens Jetten laat het stuk zien dat ‘er weer besluiten genomen kunnen worden om zaken in beweging te krijgen.’
  • dinsdag 02 december, 10:04
    Informateur Buma verwacht dinsdag ‘tussenverslag’ te presenteren
    • Informateur Sybrand Buma verwacht dinsdag het voorlopige resultaat te kunnen presenteren van de onderhandelingen tussen D66 en CDA.
    • Volgens Buma zijn Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) er nog niet helemaal uit. Dinsdag rond het middaguur ontvangt hij de partijleiders opnieuw en hoopt hij ‘in de loop van de dag’ een tussenverslag aan te bieden. Dat document zal vervolgens worden besproken met andere partijen, omdat D66 en CDA samen bij lange na geen meerderheid hebben in de Tweede Kamer.
    • Jetten noemde de gesprekken ‘een aanzet om uit de politieke impasse te komen’. Ruim een maand na de verkiezingen blijft de formatie moeizaam verlopen, vooral omdat partijen elkaar blijven uitsluiten. De blokkade van de VVD op samenwerking met GroenLinks-PvdA ‘legt een hypotheek op het proces’, benadrukte Buma eerder.
  • maandag 01 december
  • maandag 01 december, 18:33
    D66 en CDA boeken vooruitgang in coalitiegesprekken
    • De informateur noemt de gesprekken van vandaag ‘zeer voorspoedig’ en verwacht mogelijk morgen al een resultaat tussen D66 en CDA te kunnen presenteren. ‘Het zit hem in de details, maar we zijn ver’ zegt hij.
    • Buma rekent erop dat later deze week ook fractievoorzitters van andere partijen worden betrokken. Om een meerderheid te vormen, moeten Jetten en Bontenbal nog overeenstemming bereiken met deze partijen.
    • Volgens de informateur beseffen beide politici hoe belangrijk het is om met andere gesprekspartners net zo goed samen te werken als onderling.
    • Vanavond gaat de informateur verder in gesprek met D66 en CDA op een externe locatie.
  • maandag 01 december, 18:24
    D66 en CDA werken aan ‘positieve agenda’ voor kabinetsformatie
    • D66 en CDA willen deze week een document afronden dat de kabinetsformatie moet helpen. Volgens D66-leider Rob Jetten is het klaar ‘als het klaar is’, en maandagavond wordt verder onderhandeld.
    • Het document, een zogenaamde ‘positieve agenda’, moet de basis vormen voor samenwerking met andere partijen. Beide partijen wonnen flink bij de verkiezingen, maar samen hebben ze nog geen meerderheid.
    • Informateur Sybrand Buma heeft tot 9 december om deze fase af te ronden en te overleggen met andere partijen over mogelijke samenwerking. Welke partijleiders daarbij komen en in welke volgorde, bepaalt Buma.
  • maandag 01 december, 16:09
    Jetten: ‘Er is nog helemaal niemand afgevallen’ — GL/PvdA nog steeds voorkeurscoalitie
    • D66-leider Rob Jetten zei maandag dat er ‘nog helemaal niemand afgevallen’ is voordat hij opnieuw sprak met CDA-leider Henri Bontenbal over samenwerking.
    • Hij benadrukte dat ‘het aan de informateur is om de komende week te gaan kijken welke partijen willen meedoen’.
    • Informateur Sybrand Buma had vrijdag juist gezegd dat een coalitie met VVD en GroenLinks-PvdA was ‘afgevallen’, maar nuanceerde later dat hij zich baseerde op het eerdere advies van verkenner Wouter Koolmees.
    • Volgens Jetten nam Buma ‘vrijwel direct’ contact op ‘om te zeggen dat hij zich wat te kort door de bocht had uitgelaten’.
    • De samenwerking met GroenLinks-PvdA en VVD zou nog steeds zijn ‘favoriete coalitie’ zijn.
    • Bontenbal zei dat de gezamenlijke tekst ‘steeds meer uitgekristalliseerd’ raakt en dat ‘het aantal geel gearceerde stukken per gesprek kleiner’ wordt, maar dat hij nog een paar dagen nodig heeft.
  • maandag 01 december, 11:04
    Jetten en Bontenbal praten maandag verder met Buma over informatiedocument
    • De onderhandelaars van D66 en CDA zetten maandag, onder leiding van informateur Sybrand Buma, hun formatiebesprekingen voort. De partijen hebben nog iets meer dan een week om een gezamenlijk document op te stellen dat als fundament moet dienen voor de verdere kabinetsformatie. De deadline van 9 december komt in zicht, maar volgens beide partijen is die haalbaar.
    • De gesprekken startten maandagochtend in het Tweede Kamergebouw. Later op de dag dineren Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) met hun secondanten in Den Haag, zoals ze de afgelopen twee maandagen ook deden.
    • Vrijdag ontstond er enige onduidelijkheid na een uitspraak van informateur Buma. Hij leek te suggereren dat een kabinet met VVD en GroenLinks-PvdA niet langer op tafel lag. Later verduidelijkte hij dat hij verwees naar de blokkade van de VVD richting de linkse partij, en dat er verder niets veranderd was.
  • vrijdag 28 november
  • vrijdag 28 november, 19:20
    Buma nuanceert uitspraken over coalitiekansen
    • Informateur Sybrand Buma trekt zijn eerdere uitspraak in, dat een coalitie met zowel VVD als GroenLinks-PvdA ‘definitief is afgevallen’.
    • Via zijn woordvoerder laat hij weten dat hij enkel verwees naar de bestaande VVD-blokkade tegen samenwerking met GroenLinks-PvdA, zoals beschreven in het verslag van verkenner Wouter Koolmees.
    • Nieuwe informatie heeft hij niet, benadrukt Buma. Pas na gesprekken met de betrokken fractievoorzitters trekt hij een definitieve conclusie.
    • D66 ziet het liefst een kabinet met zowel VVD als GroenLinks-PvdA. Koolmees adviseerde dat D66 en CDA eerst samen een ‘positieve agenda’ uitwerken, waarna andere partijen kunnen aanhaken.
    • VVD houdt vooralsnog vast aan haar weigering om met GroenLinks-PvdA te regeren, terwijl GroenLinks-PvdA wél bereid is om met de liberalen te onderhandelen.
    • D66-leider Rob Jetten en CDA-leider Henri Bontenbal houden voorlopig alle opties open. Hun gezamenlijke document moet ruimte bieden voor meerdere partijen, waaronder VVD en GroenLinks-PvdA.
  • vrijdag 28 november, 17:15
    Buma: optie-Jetten van tafel, samenwerking VVD en GL-PvdA geen mogelijkheid meer
    • Informateur Sybrand Buma heeft de door D66-leider Rob Jetten gewenste coalitie met CDA, VVD en GroenLinks-PvdA laten vallen. Volgens hem blijft de VVD vasthouden aan haar belofte niet met GroenLinks-PvdA te regeren.
    • Ook Jetten lijkt zijn voorkeur los te laten: ‘We moeten openstaan voor meerdere mogelijkheden.’
    • Welke nieuwe opties op tafel liggen, zeggen partijen nog niet. GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver sluit in elk geval een minderheidskabinet met zijn partij, D66 en CDA uit: volgens hem is er juist behoefte aan een stabiel meerderheidskabinet.
    • Intussen stapt BBB-senator Arie Griffioen over naar D66, wat opnieuw voor onrust zorgt binnen BBB.
  • vrijdag 28 november, 16:19
    Financiële meevaller voor de overheid
    • Het Rijk staat er iets beter voor dan op Prinsjesdag werd verwacht. Het begrotingstekort komt dit jaar waarschijnlijk uit op 1,8 procent van het bbp in plaats van 2,1 procent. Dat blijkt uit de najaarsnota van demissionair minister Eelco Heinen.
    • De verbetering komt vooral door hogere belastingopbrengsten, wat duidt op een sterkere economie. Daardoor daalt ook de staatsschuld licht naar 44,2 procent van het bbp. De definitieve cijfers volgen op Verantwoordingsdag in mei.
    • Heinen noemt de meevaller positief, maar waarschuwt dat niet elke financiële ruimte blijvend is. Ministeries geven hun budgetten namelijk steeds vaker volledig uit, waardoor minder automatisch wordt “meevangen” door onderuitputting.
  • vrijdag 28 november, 10:57
    Eerste Kamerlid Griffioen stapt over van BBB naar D66 vanwege koers en Gaza-standpunt: ‘Ik mis de menselijke bewogenheid’
    • Arie Griffioen stapt uit de BBB omdat hij zich, zo schrijft hij in een brief aan de Senaatsvoorzitter, niet langer herkent ‘in de koers die de BBB vaart’.
    • Hij noemt onder meer het intrekken van de spreidingswet, het strafbaar stellen van illegaliteit en hulp aan mensen zonder verblijfsstatus, en het idee van een tijdelijke asielstop als voorbeelden van die koers.
    • Vooral het BBB-standpunt over Israël – ‘waarin het opleggen van sancties wordt afgewezen en het leed in Gaza onvoldoende wordt meegewogen’ – doet hem besluiten dat hij daar ‘de redelijkheid en de menselijke bewogenheid’ mist.
    • Griffioen zegt dat hij zich ‘meer thuis voelt bij D66’, waar volgens hem beter wordt gezocht naar oplossingen ‘met respect voor de rechtsstaat’.
    • Zijn overstap volgt eerder vertrek van BBB-senator Robert Croll, die de BBB-lijn over Gaza ‘onverteerbaar’ noemde en eveneens voor D66 koos.
  • vrijdag 28 november, 08:23
    D66 maakt zich harder op migratie en zet druk op de liberale positie van de VVD
    • D66 schuift op in het migratiedebat door Jan Paternotte als nieuwe woordvoerder te benoemen, een teken dat de partij strenger wil worden.
    • Dat moet VVD-leider Dilan Yeşilgöz aanspreken, al botsten beide partijen decennialang juist over migratie.
    • Jetten brak afgelopen juni met de oude D66-lijn door asielaanvragen buiten Europa te bepleiten, een standpunt dat hij feitelijk van de VVD overnam.
    • De electorale overwinning van D66 roept de vraag op of de partij nu de rol van dominante liberale kracht kan overnemen van de VVD.
    • Lees het hele verhaal hier.
  • donderdag 27 november
  • donderdag 27 november, 12:27
    CDA en D66 beloven steun aan bedreigde bestuurders bij asielopvang
    • D66 en CDA beloven lokale bestuurders rugdekking te geven bij moeilijke asielbesluiten. Aanleiding zijn de bedreigingen aan het adres van bestuurders in Venlo, waar plannen voor asielopvang leiden tot beveiliging. Ook de VNG vindt dat het kabinet gemeenten onvoldoende ondersteunt.
    • CDA-leider Bontenbal noemt het ‘heel slecht’ dat burgemeesters nu ‘met de rug tegen de muur staan’. D66-leider Jetten wijst op de opgestapte burgemeester van Terneuzen en raadsleden die zich niet vrij voelen om over asiel te spreken.
    • Beide partijen willen de spreidingswet behouden, maar het is onzeker of dit expliciet in hun aanzet voor een coalitieakkoord komt – gevoelig voor samenwerkingspartner VVD, die in de Kamer tegen en in de Eerste Kamer voor stemde. Bontenbal houdt de deur op een kier: het akkoord krijgt ‘het niveau van dit soort afspraken’.
    • De gevallen coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB wilde de spreidingswet juist intrekken.
  • woensdag 26 november
  • woensdag 26 november, 18:41
    Informateur Buma: pijnlijke keuzes kunnen in volgende fase weer ter discussie komen
    • D66 en CDA houden in deze fase van de formatie veel onderwerpen bewust open. Die moeten later worden ingevuld wanneer andere partijen aanschuiven. Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) werken de komende dagen verder aan het eindverslag onder leiding van informateur Sybrand Buma.
    • Volgens Buma ligt er nog weinig vast. ‘Er wordt wel heel veel niet ingezet met de zin: dit moeten wij nu niet met z’n tweeën bespreken. Dus heel veel zit er niet in’, zei hij woensdag. Ook waarschuwt hij dat D66 en CDA het nu wel eens kunnen zijn over ‘pijnlijke keuzes’, maar dat deze in een volgende fase weer ter discussie kunnen komen zodra andere partijen deelnemen.
    • De twee partijen maken een basisdocument over vijf thema’s: wonen, stikstof, economie, migratie en veiligheid. Op deze onderwerpen proberen zij een ‘doorbraak’ te bereiken. Buma is optimistisch: ‘Nou, ik durf wel te zeggen, dat moet echt wel kunnen, een doorbraak presenteren.’
    • Sommige dossiers blijven voorlopig buiten beeld. ‘Het woord onderwijs staat niet in deze vijf thema’s’, aldus Buma. Ook binnen de besproken thema’s wordt bewust niet te diep gegaan: ‘Zo gedetailleerd als nodig is, maar tegelijk zo algemeen als kan.’
    • Donderdag gaan Jetten en Bontenbal verder met het verslag. Ze spreken dan met de vicevoorzitter van de Raad van State en de Nationale ombudsman. Ook vertegenwoordigers van het UWV, de rijksinspecties en een netwerk van uitvoeringsorganisaties komen langs.
  • woensdag 26 november, 16:19
    D66 en CDA steunen voorstel GroenLinks-PvdA: 2 miljard extra militaire steun Oekraïne
    • GroenLinks-PvdA wil dat het demissionaire kabinet 2 miljard euro extra uittrekt om een dreigend gat in de militaire steun aan Oekraïne voor 2026 te vullen. Voor dat jaar staat 3,5 miljard euro aan steun gepland, maar daarvan is dit jaar al 2 miljard besteed.
    • Fractieleider Jesse Klaver kondigt aan dat zijn partij donderdag tijdens het Oekraïne-debat een motie indient om het tekort aan te zuiveren. D66 en CDA hebben vooraf al steun toegezegd.
    • Premier Dick Schoof liet eind september in een debat weten op dit moment geen extra geld voor Oekraïne beschikbaar te stellen. Hij stelde dat we ‘dit jaar en ook begin volgend jaar echt kunnen doen wat nodig is met de middelen die we hebben’ en benadrukte dat andere EU-landen meer moeten bijdragen.
    • De Kamer nam daarop een motie van CDA’er Derk Boswijk aan, waarin het kabinet wordt verzocht ‘zich in te blijven spannen dat er geen ongewenste gaten vallen in de militaire steun aan Oekraïne’ in 2026.
    • Volgens Klaver is de extra financiële steun hard nodig. De situatie in Oekraïne is ‘heel, heel ernstig’, zei hij bij de toelichting. De Oekraïners vechten volgens hem ook voor ‘onze vrede en veiligheid’.
    • Klaver dient de motie in omdat hij niet verwacht dat Schoof het tekort zelf nog aanvult. ‘Ik heb niet de indruk dat dit nog aangekondigd gaat worden.’ Omdat het kabinet demissionair is, vindt hij het aan de Kamer om initiatief te nemen.
    • Hij rekent op brede steun: in eerdere debatten stond de Kamer grotendeels achter hulp aan Oekraïne. Wat de VVD doet, is nog onbekend, al is er volgens Klaver wel contact met de partij van Dilan Yeşilgöz.
  • woensdag 26 november, 12:32
    D66 en CDA: beginnen met schrijven conceptdocument
    • D66 en het CDA ronden de gesprekken met externe experts af en beginnen nu aan het opstellen van een conceptdocument. Dat stuk moet aantrekkelijk genoeg zijn om andere partijen te verleiden tot deelname aan een nieuwe regering, zeiden partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) voorafgaand aan hun nieuwe overleg met informateur Sybrand Buma (CDA).
    • Volgens Jetten ligt de focus vandaag op de thema’s migratie, wonen en stikstof. Per onderwerp zal blijken waar linkse en rechtse partijen zich kunnen vinden. ‘Thema’s als veiligheid, migratie en economie vragen om een breed draagvlak in de Kamer,‘ aldus de D66-leider.
    • Voor de start van de onderhandelingen verscheen D66-Kamerlid en medeonderhandelaar Jan Paternotte met een brood in de vorm van een O: “De O voor oplossingen.”
    • Beide partijleiders verwachten dat er vóór 9 december een stuk kan liggen waarmee zij verdere gesprekken met andere partijen kunnen starten. Informateur Buma benadrukte gisteren nog dat de deadline van 9 december blijft staan.
  • dinsdag 25 november
  • dinsdag 25 november, 20:14
    Buma: VVD-blokkade maakt nieuwe coalitie ‘ingewikkeld’
    • Formateur Sybrand Buma (CDA) zegt dat het zijn ‘ambitie’ is om zijn opvolger een ‘richting’ mee te geven voor mogelijke coalities, al maakt de VVD-blokkade richting GroenLinks-PvdA dat volgens hem ‘ingewikkeld’.
    • Hij benadrukt dat Nederland snel een missionaire regering nodig heeft die besluiten kan nemen. Volgens Buma is een formatieproces ‘veelomvattend’, waardoor hij vasthoudt aan 9 december als deadline voor een conceptdocument.
    • Dit stuk moet volgens D66-leider Rob Jetten dienen als ‘een uitnodiging aan andere partijen om tot een brede samenwerking te komen’.
    • Jetten zegt dat CDA en D66, zodra het document af is, andere partijen zullen benaderen voor een gesprek. Daarmee moet het proces na weken van blokkades weer in beweging komen.
  • dinsdag 25 november, 16:22
    CPB waarschuwt opnieuw voor toenemende uitgaven van de overheid
    • Het CPB waarschuwt in de formatiegesprekken met D66 en CDA dat de overheid niet opnieuw de uitgaven moet laten oplopen. Directeur Pieter Hasekamp zegt dat partijen ‘keuzes moeten maken. Dat zijn politieke keuzes, maar alleen maar meer van alles, dat gaat niet werken.’
    • Volgens hem leidde eerdere extra uitgaven nauwelijks tot resultaat en ‘kan de Nederlandse economie maar een bepaalde oploop van uitgaven aan.’
    • Hij herhaalt dat Nederland ‘dicht langs de vangrail’ van de begrotingsregels gaat en dat inkomsten en uitgaven weer in balans moeten komen. Over hogere defensie-uitgaven is hij nuchterder: de CPB-doorrekeningen tonen dat ‘daar mogelijkheden voor zijn.’
    • Het CDA-plan om het stikstoffonds terug te brengen noemt hij voorzichtig kansrijk, omdat ‘eenmalige impuls relatief goed uit kunnen pakken’, terwijl CDA-leider Bontenbal benadrukt dat de huidige regels het moeilijk maken ‘om te zoeken naar mogelijkheden om te investeren.’
  • dinsdag 25 november, 09:52
    Informateur Buma: gesprekken met deskundigen draaien om uitvoerbaarheid
    • Bij de formatiegesprekken van D66 en CDA met een lange reeks betrokkenen en deskundigen draait het volgens informateur Sybrand Buma vooral om de uitvoerbaarheid. Na afloop van de gesprekken op maandagavond benadrukte hij dat het noodzakelijk is om verkiezingsprogramma’s te vertalen naar een praktisch uitvoeringsplan. ‘Dat moet je echt doen met mensen van buiten,’ aldus Buma.
    • Eerder op de dag spraken D66-leider Rob Jetten en CDA-leider Henri Bontenbal met experts op het gebied van financiën, sociaal-economisch beleid en het ondernemersklimaat. Dat zijn onderwerpen waar de partijen zich normaal gesproken al jaren intensief mee bezighouden. Toch blijven dergelijke gesprekken volgens Buma onmisbaar. De partijen zitten nu meer in een ‘uitvoeringsmodus’ dan tijdens het schrijven van hun programma’s. ‘Vanuit politieke programma’s ga je naar de uitvoering toe, en die moet gewoon goed zijn.’
    • Op de vraag of hij erop vertrouwt dat de verkiezingsprogramma’s bestand zijn tegen de praktijk, antwoordde Buma: ‘Ik heb vaker meegemaakt dat wat in de Tweede Kamer wordt gezegd, in de werkelijkheid heel anders uitpakt.’
    • D66 en CDA werken ondertussen aan een document dat moet dienen als basis voor toekomstige coalitieonderhandelingen. Jetten zei na afloop tevreden te zijn over de voortgang. De informateur heeft tot 9 december de tijd gekregen om zijn opdracht af te ronden.
    • Op dinsdag gaan Buma, Jetten, Bontenbal en hun secondanten verder praten, dit keer met vertegenwoordigers van het Centraal Planbureau en het ministerie van Economische Zaken.
  • maandag 24 november
  • maandag 24 november, 19:42
    Constructieve start voor CDA en D66 in aanloop naar coalitiegesprekken
    • CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal verwacht niet dat andere partijen de voorstellen van CDA en D66 direct zullen afwijzen. Voorafgaand aan een overleg met D66-leider Rob Jetten benadrukte hij dat beide partijen serieus aan plannen werken en rekenen op eenzelfde houding van mogelijke coalitiepartners.
    • Hoewel er nog verschillen tussen de verkiezingsprogramma’s bestaan, werken CDA en D66 aan gezamenlijke uitgangspunten. Ze voeren daarnaast informele gesprekken met andere partijen om hun prioriteiten mee te nemen.
    • Volgens Bontenbal starten de formele onderhandelingen binnenkort, zonder compleet uitgewerkt document, omdat dat niet eerlijk zou zijn tegenover de andere partijen.
  • maandag 24 november, 18:36
    Financiële keuzes volgen later in de formatie
    • D66-leider Rob Jetten zegt dat zijn partij en het CDA de komende weken belangrijke besluiten moeten nemen over financiële en economische kwesties.
    • Na gesprekken met verschillende experts benadrukte hij dat de twee partijen samen 44 Kamerzetels hebben en daarom nog geen volledig financieel uitgewerkt plan presenteren. Dat gebeurt pas in het uiteindelijke regeerakkoord, waar volgens Jetten idealiter meer partijen aan meedoen.
    • Voor nu worden alleen mogelijke richtingen verkend. Jetten wilde niet aangeven of dat bezuinigingen, hogere staatsschuld of andere maatregelen betekent. Volgens hem zijn dit politieke keuzes ‘die pijn zullen doen’.
  • maandag 24 november, 18:17
    Kabinetsformatie vraagt om breed draagvlak en snelle hervormingen
    • SER-voorzitter Kim Putters benadrukte maandag bij gesprekken met D66, CDA en informateur Sybrand Buma dat een nieuw kabinet breed maatschappelijk draagvlak nodig heeft. Volgens hem moeten politieke plannen uitvoerbaar zijn voor bedrijven, werknemers, zelfstandigen en maatschappelijke organisaties.
    • Putters drong aan op snelle hervormingen van de arbeidsmarkt, zodat flexwerkers meer zekerheid krijgen en werkgevers meer wendbaarheid. Ook wil hij dat Nederland minder afhankelijk wordt van arbeidsmigratie en dat het stroomnet wordt uitgebreid om investeringen mogelijk te maken.
    • Daarnaast spraken VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen, FNV-interim-voorzitter Dick Koerselman en ambtenaren van Sociale Zaken mee. Thijssen ziet dat de economische zorgen serieus worden genomen, terwijl Koerselman pas gerust is als er geen nullijn komt en er niet wordt bezuinigd op zorg en publieke sector.
  • maandag 24 november, 12:46
    D66 en CDA willen meer investeringsruimte
    • D66-leider Rob Jetten en CDA-leider Henri Bontenbal willen dat de overheid meer ruimte krijgt om te investeren.
    • Volgens hen remmen de huidige begrotingsregels noodzakelijke investeringen in bijvoorbeeld klimaat, energie en innovatie.
    • Bontenbal benadrukt dat investeringen vaak langdurige opbrengsten opleveren, maar dat die nu nauwelijks zichtbaar zijn in de begroting.
    • Beide partijen zoeken daarom naar nieuwe manieren om de waarde van investeringen mee te wegen, zonder de uitgaven ‘onbeperkt open te zetten’.
  • maandag 24 november, 08:27
    Helft van de Nederlanders eens met spreidingswet
    • De helft van de Nederlanders vindt dat de overheid gemeenten mag verplichten asielzoekers op te vangen om de opvang eerlijker over het land te verspreiden. Dat blijkt uit een ANP-analyse van een stelling uit Kieskompas. Zo’n 41 procent is het daar juist niet mee eens.
    • In Tynaarlo en Utrecht is de steun voor de maatregel het grootst: ongeveer 70 procent van de deelnemers vindt dat de overheid gemeenten mag verplichten asielzoekers op te nemen. Ook in Westerwolde – de gemeente van aanmeldcentrum Ter Apel – is tweederde van de respondenten positief over de wet.
    • Op Urk overheerst juist het verzet: ruim 70 procent vindt dat gemeenten níet mogen worden verplicht. Ook in Bunschoten en Rucphen is de tegenstand relatief groot. De PVV, die fel gekant is tegen de spreidingswet, doet het al jaren goed in deze plaatsen.
    • Kieskompas biedt tijdens verkiezingen een stemhulp waarmee kiezers hun standpunten kunnen vergelijken met die van politieke partijen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2025 kregen gebruikers de stelling voorgelegd: “De landelijke overheid mag gemeenten verplichten meer asielzoekers op te vangen, zodat de opvang eerlijk over Nederland wordt verdeeld.” Meer dan 1,2 miljoen mensen gaven daarop een antwoord.
    • De spreidingswet, die sinds februari vorig jaar van kracht is, moet ervoor zorgen dat alle gemeenten asielzoekers gaan opvangen. De belangrijkste verandering is dat opvang nu een wettelijke taak is geworden; eerder hing de verdeling vooral af van de bereidheid van gemeenten.
  • vrijdag 21 november
  • vrijdag 21 november, 15:27
    Experts roepen D66 en CDA op tot daadkrachtig klimaatkabinet
    • Nederland heeft volgens het Nationaal Klimaat Platform en de Wetenschappelijke Klimaatraad een ‘gretig’ kabinet nodig dat voortvarend aan de slag gaat met klimaatbeleid.
    • Belangrijk zijn een ambitieus regeerakkoord, duidelijke keuzes en consequent beleid, zodat energievoorziening verduurzaamd wordt en ondernemers zekerheid krijgen voor hun investeringen.
    • D66 en CDA krijgen de kans om hun stembusakkoord waar te maken en Nederland sterker en duurzamer te maken.
  • vrijdag 21 november, 11:39
    Voormalig ASML-topman maakt zich zorgen: ‘Nederland en Europa lopen achter’
    • Voormalig ASML-topman Peter Wennink maakt zich zorgen over het tempo waarmee andere landen inspelen op grote maatschappelijke veranderingen, zoals digitalisering, vergrijzing, stijgende zorgkosten en de energietransitie. Europa en Nederland lopen daarbij achter, zei hij voorafgaand aan een gesprek met informateur Sybrand Buma en de onderhandelaars van D66 en CDA.
    • Volgens Wennink zijn de vraagstukken die op de formatietafel liggen niet uniek voor Nederland. ‘Dat zijn enorm grote transities waar niet alleen wij mee te maken hebben, maar de rest van de wereld zich ook mee bezighoudt. En zich bezighoudt met een snelheid waar ik dan extra urgentie en extra zorgen van krijg.’
    • Toch ziet hij ‘heel veel aanknopingspunten om het wél beter te maken’. Welke dat precies zijn, wilde hij nog niet toelichten. ‘Dat ga ik de onderhandelaars vertellen.’ Volgende maand presenteert Wennink op verzoek van het demissionaire kabinet zijn aanbevelingen voor het versterken van het vestigingsklimaat.
  • vrijdag 21 november, 10:26
    Jetten noemt gesprekken met Bontenbal ‘hoopgevend’
    • D66-leider Rob Jetten noemt de gesprekken die hij afgelopen week voerde met CDA-voorzitter Henri Bontenbal ‘hoopgevend’. Dat zei hij voorafgaand aan een nieuwe ronde onder leiding van informateur Sybrand Buma.
    • Volgens Jetten spraken hij en Bontenbal niet alleen over onderwerpen waar ze het snel eens over zijn. Vooral over stikstof waren er ‘hele intensieve gesprekken’. ‘En ik denk ook dat we dit weekend allemaal even goed de balans moeten opmaken,’ zei hij.
    • Vrijdag praten de partijen verder, met vooral economie en klimaatbeleid op de agenda. Zij spreken ook met onder anderen voormalig ASML-topman Peter Wennink, die door het demissionaire kabinet is gevraagd advies te geven over het vestigingsklimaat en de economie van de toekomst.
    • Lees hier wat politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s zeggen over het vestigingsklimaat.
  • donderdag 20 november
  • donderdag 20 november, 13:28
    Eerste Kamer is cruciaal in de formatie
    • Sinds 2010 hebben kabinetten geen automatische meerderheid in de Eerste Kamer, waardoor steun gezocht moet worden bij losse senatoren.
    • Verkenner Wouter Koolmees (D66) wil dat een nieuw kabinet een zo breed mogelijk draagvlak heeft in zowel Tweede als Eerste Kamer.
    • De Eerste Kamer telt 19 fracties, waaronder zes eenmansfracties, wat het coalitie- en stemspel ingewikkeld maakt.
    • Historische voorbeelden tonen dat kabinetten vaak “koehandel” moesten bedrijven om wetgeving door de Senaat te krijgen.
    • 50PLUS-senator Martin van Rooijen heeft in het verleden meerdere keren doorslaggevende stemmen uitgebracht bij wetsvoorstellen.
    • Voorbeelden van invloedrijke Senaatsstemmen zijn onder meer: Stikstofwet, Spreidingswet voor asielopvang, Wet betaalbare huur, en wetsvoorstellen over thuiswerken en sollicitatieprocedures.
    • Van Rooijen verwacht dat 50PLUS in toekomstige kabinetsformaties een belangrijke rol kan spelen dankzij de verdeling van zetels in beide Kamers.
  • woensdag 19 november
  • woensdag 19 november, 17:27
    Informateur Buma: het is nodig om knopen door te hakken
    • D66 en CDA spreken donderdag verder over defensie en veiligheid. De partijen hebben gesprekken gepland met een NAVO-vertegenwoordiger, medewerkers van de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken en met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).
    • Woensdag gingen de partijleiders in gesprek over stikstof, landbouw en natuur. D66-leider Rob Jetten zegt dat er moed nodig is om besluiten te nemen. Volgens hem zijn wetenschappers, landbouw- en natuurorganisaties al dichter naar elkaar toegegroeid, maar moet ‘de politiek daar nu iets mee doen’.
    • Informateur Sybrand Buma begrijpt het ongeduld rondom stikstof, maar benadrukt dat het om een complexe situatie gaat. ‘Het is het bewijs dat er lang stilstand is geweest en dat het nodig is dat er knopen worden doorgehakt.’ Woensdag gebeurde dat nog niet. Buma zegt dat inhoudelijke keuzes later in de drie weken durende gespreksperiode volgen.
  • woensdag 19 november, 13:00
    Dit willen D66 en CDA met stikstof: 50.000 hectare extra natuur
    • D66 en CDA zaten niet altijd op één lijn over stikstof, zei D66-leider Rob Jetten voorafgaand aan de formatiegesprekken van woensdag. CDA-leider Henri Bontenbal benadrukte dat het gesprek vooral zakelijk wordt: ‘We gaan er gewoon zakelijk, inhoudelijk naar kijken vandaag.’
    • Drie jaar geleden zorgde de uitspraak van toenmalig CDA-leider Wopke Hoekstra, dat het doel om in 2030 de stikstofuitstoot te halveren ‘niet heilig’ was, voor onrust binnen het kabinet-Rutte IV. Bontenbal noemde die uitspraak een ‘strategische fout’.
    • Op dit moment lijken de verschillen kleiner. Beide partijen willen de stikstofuitstoot fors terugdringen om vergunningverlening weer op gang te brengen. ‘We doen wat nodig is’, staat in het CDA-programma, een zin die Bontenbal vaak herhaalde. Daar kunnen ook dwingende maatregelen zoals uitkoop onder vallen. D66 zegt dat uitkoop ‘niet als doel op zich’ moet worden gezien.
    • D66 pleit daarnaast voor 50.000 hectare extra natuur. CDA kiest voor ‘een herverdeling van de oppervlakte van natuurgebieden’ en een ‘evaluatie van Natura 2000-gebieden’.
    • Woensdag spraken Jetten, Bontenbal en informateur Sybrand Buma eerst met vertegenwoordigers van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, landbouworganisatie LTO en provinciekoepel IPO. Later op de dag volgen natuurorganisaties en ambtenaren.
  • dinsdag 18 november
  • dinsdag 18 november, 20:30
    Vertrekkend voorzitter Bosma noemt het een ‘enorme teleurstelling’
    • Thom van Campen is gekozen tot nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. De VVD’er spreekt van een ‘ongelooflijk mooie eer’ en zegt te willen zorgen voor een beschaafd en positief debat.
    • Vertrekkend Kamervoorzitter Martin Bosma noemt het een ‘enorme teleurstelling’ dat hij niet doorgaat. Hij zegt te hebben verwacht dat hij in de derde ronde zou verliezen van Van Campen. ‘Ik had het liever tegen Tom van der Lee opgenomen.’ Bosma blijft actief in de Tweede Kamer. Hij verwacht snel weer verkiezingen en wil zich dan opnieuw kandidaat stellen.

    • Tom van der Lee, die in de eerste ronde nog meer stemmen kreeg dan Van Campen maar in de tweede ronde afviel, wenst zijn collega succes. ‘Het is nu vooral een feest voor Thom, ik hoop dat hij er iets moois van maakt.’ Hij zegt te begrijpen dat de nederlaag hard aankomt voor Bosma. Van der Lee liet bovendien weten dat GroenLinks-PvdA in de laatste ronde op Van Campen heeft gestemd.

  • dinsdag 18 november, 19:34
    Thom van Campen (VVD) nieuwe Kamervoorzitter
    • In de derde en laatste stemronde haalt Thom van Campen van de VVD 79 stemmen en haalt daarmee de vereiste minimale meerderheid van 75 stemmen.
    • De huidige voorzitter Bosma legt het met 69 stemmen af tegen Van Campen.
    • Van Campen (35) wordt de jongste Kamervoorzitter ooit. Hij zit sinds 2021 in de Tweede Kamer en voerde namens de VVD het woord over landbouw, natuur, stikstof, voedselkwaliteit en Europese zaken. Daarnaast was hij als fractiesecretaris verantwoordelijk voor de interne organisatie van de fractie.
  • dinsdag 18 november, 19:13
    Van der Lee (GroenLinks-PvdA) valt af in tweede stemronde
    • Wederom zijn er 148 geldige stemmen uitgebracht. De meeste gingen opnieuw naar Martin Bosma van de PVV die er 67 haalde. Maar dit is niet genoeg voor de minimale meerderheid van 75 stemmen.
    • Thom van Campen (VVD) haalde met 49 stemmen een stuk meer dan in de eerste ronde.
    • Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA) kreeg 32 stemmen en valt daarmee af als voorzitter.
  • dinsdag 18 november, 18:41
    Geen van de kandidaten haalt meerderheid: Bosma haalt meeste stemmen
    • Martin Bosma (PVV) kreeg 66 stemmen en daarmee de meeste in de eerste stemronde voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer. Dit is echter niet genoeg voor een meerderheid die minimaal 75 stemmen moet bedragen. Er zijn 148 Kamerleden aanwezig bij de stemming.
    • Thom van Campen (VVD) kreeg 39 stemmen en Tom Van der Lee (GroenLinks-PvdA) kreeg er 43.
    • De Tweede Kamer gaat opnieuw stemmen in een tweede ronde.

     

     

  • dinsdag 18 november, 17:35
    Morgen staan formatiegesprekken over stikstof op de agenda
    • Informateur Buma zegt na afloop dat een groot deel van de gesprekken over wonen draaide om de uitvoerbaarheid van plannen. ‘Het gaat erom dat er uiteindelijk een kabinet komt dat vier jaar kan uitvoeren.’
    • Volgens Buma kijken de onderhandelaars naar ‘wat in de praktijk moet veranderen’. Na migratie en wonen, staat morgen stikstof en natuur op de agenda. Ook dan schuiven experts en andere betrokkenen aan.
  • dinsdag 18 november, 17:18
    Van der Lee (GroenLinks-PvdA): voorzitter moet grenzen stellen
    • Van der Lee (GroenLinks-PvdA) vindt dat een Kamervoorzitter terughoudend moet zijn in het beoordelen van wat Kamerleden buiten de Kamer doen. Alleen bij zaken die ‘echt beledigend en bedreigend zijn’ ziet hij een rol voor de voorzitter. Als voorbeeld noemt hij de twee PVV-Kamerleden die met AI gemaakte beelden van GL-PvdA-lijsttrekker Timmermans deelden.
    • Het verbeteren van de politieke cultuur is volgens hem een belangrijkste taak voor de nieuwe voorzitter. Kamerleden hoeven elkaar niet voortdurend de maat te nemen, zegt hij.
    • Op de kritiek dat hij als ondervoorzitter debatten te lang laat uitlopen, reageert hij dat dit alleen gebeurt bij wetsdebatten, omdat die volgens hem zo belangrijk zijn dat Kamerleden zoveel mogelijk vragen moeten kunnen stellen.
  • dinsdag 18 november, 16:31
    Van Campen (VVD) belooft onafhankelijke koers als Kamervoorzitter
    • Kandidaat-voorzitter Van Campen zegt een voorzitter te willen zijn ‘die er op toeziet dat alle geluiden in de Kamer gehoord kunnen worden’. Als hij wordt gekozen, hangt hij zijn ‘partijpolitieke jas’ aan de kapstok en neemt hij een onafhankelijke rol in. Tegelijkertijd benadrukt hij dat sommige uitspraken in de Kamer om ingrijpen vragen en zegt daar niet voor terug te deinzen.
    • Van Campen wil daarnaast het land in om het belang van de Kamer en de democratie buiten de plenaire zaal uit te dragen. De Kamer verdient volgens hem een voorzitter die ‘de positiviteit van de Kamer als democratisch instituut meer laat zien’.
    • Op de vraag naar ervaring verwijst hij onder meer naar zijn tijd als politiek assistent van een kabinetslid, waarin hij ‘ook buiten partijgrenzen naar het breder belang op zoek moest’.
  • dinsdag 18 november, 16:18
    Bosma omschrijft zijn voorzitterschap als ‘saai, stabiel, voorspelbaar en ervaren’
    • Zittend Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) presenteert zich voor een nieuwe termijn als ‘saai, stabiel, voorspelbaar en ervaren’. Hij benadrukt de ervaring die hij in de huidige periode heeft opgebouwd. Verschillende partijen zien echter juist zijn partijkleur en eerdere uitspraken als reden om voor een andere voorzitter te kiezen.
    • Bosma zegt vooral trots te zijn op het op orde brengen van de ambtelijke organisatie. Samen met de nieuwe griffier werkte hij aan een betere werksfeer en sociale veiligheid.
    • Kamerleden waarderen zijn inzet voor de organisatie, maar plaatsen kanttekeningen bij zijn stijl van voorzitten. Bosma leidde vergaderingen doorgaans ontspannen, al vinden sommigen dat hij vaker ‘normerend’ had moeten optreden. Zo greep hij niet in toen PVV’ers lasterlijke AI-beelden van collega’s maakten.
  • dinsdag 18 november, 16:00
    Jetten hoopt op nieuwe inzichten voor snellere woningbouw
    • D66-leider Rob Jetten zegt te hopen dat de gesprekken van dinsdag nieuwe inzichten opleveren om sneller woningen te bouwen. Samen met informateur Sybrand Buma en CDA-leider Henri Bontenbal spreekt hij eerst met ambtenaren van het ministerie van Volkshuisvesting en later met andere betrokkenen.
    • De woningnood is al jaren onderwerp van debat, waarbij partijen regelmatig experts en organisaties raadplegen. Op de vraag wat hij in een paar uur denkt te leren, zegt Jetten: ‘Het allerbelangrijkste wat ik vandaag probeer te leren, is wat er ook op korte termijn effect kan hebben.’ En: ‘Deels, maar deels hoop ik ook nieuwe inzichten op te doen, net zoals gisteren.’
    • Later op de dag schuiven verschillende experts aan. Onder hen VNG-voorzitter Sharon Dijksma en Arno Visser van Bouwend Nederland. Ook zijn twee academici van de TU Delft aanwezig: Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems, en architect en hoogleraar Architectural Design Winy Maas.

    • Bij binnenkomst zegt Dijksma: ‘Bouwen, bouwen, bouwen.’ Gemeenten willen volgens haar meewerken, maar hebben ‘langjarige financiële zekerheid’ nodig.

    • Visser toont een wit bord met daarop de doorlooptijd van woningbouwprojecten en de bijbehorende procedures. ‘Aan de hand van dit plaatje kun je identificeren waar de problemen begonnen zijn.’ Hij vindt dat gemeenten ‘regels op regels stapelen’.

    • Tijdens het RTL-verkiezingsdebat was Jetten de enige partijleider die durfde te garanderen dat er 100.000 huizen worden gebouwd, in tegenstelling tot VVD, CDA en GroenLinks-PvdA.
  • dinsdag 18 november, 15:51
    Bosma krijgt kritiek van D66 en lof van CDA
    • D66-Kamerlid Sneller zal niet op de huidige voorzitter Bosma gaan stemmen en noemt Bosma ‘de beste voorzitter die de Kamer nooit had mogen krijgen’. Sneller vindt dat Bosma als voorzitter de vergaderingen goed leidt, maar vindt dat de functie van voorzitter onverenigbaar is met de standpunten van de PVV. Sneller noemt uitspraken van Wilders over rechters en de Raad van State.
    • Hoewel er binnen D66 geen afspraken zijn gemaakt over op welke voorzitter er wordt gestemd, zegt Sneller dat hij zich kan voorstellen dat zijn fractiegenoten dezelfde afweging zullen maken.
    • CDA-Kamerlid Krul prijst Bosma over zijn functioneren als voorzitter. Bosma zorgt ervoor dat debatten op tijd klaar zijn en het geen nachtwerk wordt, aldus de CDA’er. Toch laat Krul niet weten welke kandidaat de voorkeur geniet van het CDA.
    • VVD-Kamerlid Michon-Derkzen zegt dat zij onder Kamervoorzitter Bosma heeft gemist dat hij het parlement vertegenwoordigt en verdedigt naar buiten toe. In de twee jaar dat hij voorzitter was, heeft ze nooit een interview met Bosma gezien of gelezen zegt de VVD’er.
    • Volgens haar biedt de Kamer na de verkiezingen veel nieuwe gezichten, een nieuw begin. Daar past volgens Michon-Derkzen ook een nieuwe voorzitter bij.
    • Fractievoorzitter Van der Plas (BBB) benadrukt dat de Kamervoorzitter vooral ‘een baken voor het personeel’ moet zijn. In de Kamer werken zo’n 800 mensen, die lopen volgens haar weg met Bosma. Bosma biedt volgens haar stabiliteit. Ook SGP’er Van Dijk vraagt zich af of een nieuwe voorzitter wel wenselijk is, vanwege de continuïteit.
  • dinsdag 18 november, 13:49
    Wie wordt de nieuwe Kamervoorzitter?
    • Vandaag kiest de Tweede Kamer een nieuwe Kamervoorzitter. De huidige voorzitter Martin Bosma (PVV) heeft aangegeven door te willen, maar heeft concurrentie van Thom van Campen (VVD) en Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA).
    • Vanmiddag presenteren de drie kandidaten hun ‘pitch’ in de plenaire zaal. Aansluitend bepalen de Kamerleden in een geheime stemming wie er binnenkort plaatsneemt op de blauwe voorzittersstoel.
    • Sinds Kamerleden zich openlijk kandidaat stellen en de voorzitter niet langer bijna vanzelfsprekend uit de grootste fractie komt, gaat het stemproces gepaard met een zekere geheimzinnigheid.
    • Fracties spreken soms steun uit voor een kandidaat omdat het politiek strategisch uitkomt—bijvoorbeeld om een partij te ‘paaien’ tijdens een formatieproces dat vaak parallel loopt aan de voorzittersverkiezing.
    • Lees hier alles over de voorzittersverkiezing en wie volgens politiek verslaggever Victor Pak het meeste kans maakt.
  • dinsdag 18 november, 12:12
    Provincie Limburg: kijk naar industrie en Chemelot in formatie
    • De provincie Limburg vraagt informateur Sybrand Buma en de formerende partijen dringend om extra aandacht voor de industrie en het toekomstperspectief van chemiecomplex Chemelot.
    • Volgens de provincie raken steeds meer bedrijven op het terrein in de problemen, onder meer door hoge energielasten en de moeite om te verduurzamen. ‘Op Chemelot is het echt één voor twaalf,’ waarschuwt Limburg namens gemeenten, werkgevers en Chemelot zelf. ‘Het is tijd dat het Rijk van plannen naar concrete actie gaat.’
    • Investeren in vergroening loont op dit moment niet, stelt de provincie. Door heffingen op CO₂-uitstoot zijn de kosten op Chemelot veel hoger dan net over de grens, waardoor bedrijven dreigen om te vallen of te vertrekken.
    • Zo kondigde chemiebedrijf Fibrant onlangs de sluiting van meerdere fabrieken op het terrein aan vanwege de hoge productiekosten. Limburg vindt dat een nieuw kabinet de energieprijzen moet verlagen en duidelijke afspraken moet maken om bedrijven op het terrein te helpen met verduurzaming.

    • Lees ook: Industrie krabbelt op, maar kan ze ook blijven staan?

  • maandag 17 november
  • maandag 17 november, 17:55
    CDA en D66 liggen ver uit elkaar op asiel en migratie
    • D66 en CDA willen in de komende drie weken duidelijke richting bepalen, zeggen Rob Jetten en Henri Bontenbal na afloop van hun overleg over asiel en migratie. Tijdens de sessies kregen de twee partijleiders van verschillende deskundigen naar eigen zeggen ‘flink wat huiswerk’ mee.
    • De bijpraatsessies met Richard van Zwol en Emile Roemer, die rapporten schreven over respectievelijk demografie en arbeidsmigratie, waren volgens Jetten noodzakelijk. Hij noemt asiel en arbeidsmigratie ‘beide ingewikkeld. Het is echt een thema waar het al jaren politiek over gaat, maar er zijn weinig resultaten.’
    • CDA en D66 liggen inhoudelijk ver uit elkaar op dit dossier. Bontenbal benadrukt daarom het belang van een gesprek over de achterliggende overtuigingen. Volgens hem is ‘pas over drie weken’ duidelijk of de partijen elkaar kunnen vinden.
    • Dinsdag spreken de fractieleiders onder leiding van informateur Sybrand Buma verder met experts op het gebied van wonen.
  • maandag 17 november, 14:09
    Jetten (D66) en Bontenbal (CDA) willen horen waar de grootste knelpunten in de asiel- en migratieketen zitten
    • Op maandag spreken de twee partijleiders met meerdere deskundigen over asiel en migratie. Jetten zegt dat zij willen horen waar de grootste knelpunten in de asiel- en migratieketen zitten en welke verbeteringen op korte termijn mogelijk zijn.
    • Zowel Jetten als Bontenbal gaf vooraf aan niet alleen de standpunten van hun eigen partijen te zullen meewegen, maar ook te kijken naar de verkiezingsprogramma’s van andere partijen. Om welke partijen het gaat, lieten zij in het midden.
    • Maandagochtend spraken de partijleiders van D66 en CDA samen met informateur Sybrand Buma met Emile Roemer. Die noemde het besluit van het demissionaire kabinet om werkgevers alsnog inhoudingen op het minimumloon van arbeidsmigranten toe te staan ‘spijtig’. ‘Hiermee houd je in stand dat er ongelooflijk misbruik gemaakt kan worden’, zei Roemer voorafgaand aan het overleg.
    • Vijf jaar geleden waarschuwde de commissie-Roemer in het rapport Geen tweederangsburgers al voor structurele misstanden rond arbeidsmigranten. Roemer noemt het besluit van demissionair VVD-minister Mariëlle Paul (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) om werkgevers toch toe te staan 25 procent van het minimumloon voor huisvesting in te houden ‘inhoudelijk onverstandig’.
    • Volgens hem zorgt deze maatregel ervoor dat de ‘uitbuiting die voortkomt uit de afhankelijkheid tussen wonen en werk in stand blijft’. Roemer benadrukt dat hij die boodschap tijdens het gesprek opnieuw zal uitdragen: ‘Daar kunt u wel van op aan.’
  • maandag 17 november, 14:05
    Van Zwol adviseert D66 en CDA: houd vast aan spreidingswet
    • Richard van Zwol, voorzitter van de staatscommissie die een invloedrijk rapport over bevolkingsgroei opstelde, heeft D66 en CDA opgedragen vast te houden aan de spreidingswet. Die aanbeveling staat haaks op het voornemen van het demissionaire kabinet-Schoof om de wet te schrappen.
    • D66 en CDA pleiten beide voor behoud van de spreidingswet, die bepaalt dat asielzoekers evenredig over alle gemeenten worden verdeeld. Onder de mogelijke samenwerkingspartners die oud-verkenner Wouter Koolmees op het oog heeft, lopen de standpunten uiteen.
    • JA21 is voor intrekking, terwijl de VVD in de Tweede Kamer tegen de wet stemde, maar in de Eerste Kamer voor. GroenLinks-PvdA is uitgesproken voorstander.
    • Volgens CDA’er Van Zwol kan het Europese migratiepact bijdragen aan het terugdringen van het aantal asielzoekers. De twee strenge asielwetten waaraan het huidige kabinet werkte, ziet hij als een waardevolle aanvulling daarop.
    • Van Zwol speelde een sleutelrol bij de totstandkoming van het kabinet onder premier Dick Schoof, eerst als informateur en later als formateur.
  • zondag 16 november
  • zondag 16 november, 17:08
    GroenLinks-PvdA’er Van der Lee stelt zich opnieuw kandidaat als Kamervoorzitter
    • Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA) waagt opnieuw een gooi naar het voorzitterschap van de Tweede Kamer. In een brief aan de Kamerleden, waarin hij zijn kandidatuur bekendmaakt, schrijft hij ‘betekenisvol’ te willen bijdragen aan het verbeteren van de politieke cultuur.
    • Van der Lee is momenteel ondervoorzitter en maakt al acht jaar deel uit van het presidium, het dagelijks bestuur van de Kamer. Eerder gaf hij leiding aan de parlementaire-enquêtecommissie die onderzoek deed naar de gaswinning in Groningen. Binnen zijn fractie gold hij lange tijd als financieel specialist, maar die portefeuille heeft hij recent overgedragen aan partijgenoot Luc Stultiens.
    • De 61-jarige Van der Lee stelde zich twee jaar geleden ook al kandidaat om D66’er Vera Bergkamp op te volgen als Kamervoorzitter. De Kamer koos destijds echter voor zijn leeftijdsgenoot, PVV’er Martin Bosma. Bosma is opnieuw kandidaat wanneer de Kamer dinsdag een nieuwe voorzitter aanwijst. Ook Thom van Campen (35) van de VVD stelt zich verkiesbaar.
  • zondag 16 november, 13:53
    Martin Bosma wil doorgaan als Kamervoorzitter
    • Martin Bosma stelt zich opnieuw kandidaat voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer. In een brief schrijft de PVV’er dat hij hoopt dat de nieuwe Kamer kiest voor ‘rust en continuïteit’. Bosma bekleedt de functie sinds december 2023.
    • Volgens Bosma heeft de Kamer behoefte aan een ervaren voorzitter. ‘Het zijn onstuimige politieke tijden’, stelt hij in zijn kandidatuur. ‘Kabinetten zitten korter dan gepland. Kamerverkiezingen volgen elkaar steeds sneller op. Daarnaast hebben de afgelopen jaren laten zien dat debatten in de plenaire zaal steeds feller verlopen, met oplaaiende emotie.’
    • Bosma wijst op het grote verloop onder Kamerleden: afgelopen week namen 70 Kamerleden afscheid, terwijl 55 nieuwelingen en 15 terugkerende parlementariërs hun plek innamen. Senioriteit is volgens hem cruciaal. ‘Dit is geen tijd voor experimenten.’
    • De Tweede Kamer kiest dinsdag een nieuwe voorzitter. Eerder stelde VVD’er Thom van Campen zich kandidaat. In zijn sollicitatiebrief schreef hij dat ‘het voorzitten van onze vergaderingen een vak apart is: onafhankelijk, gelijkwaardig en hoffelijk’. Over de lengte van de debatten zei hij dat die ‘wel degelijk van belang’ is, maar volgens hem ondergeschikt aan de inhoud.
  • zondag 16 november, 13:30
    Moet de koning weer een rol krijgen in de formatie?
  • vrijdag 14 november
  • vrijdag 14 november, 16:56
    Na vertrek Wijers leidt Buma de formatie alleen verder
    • CDA’er Sybrand Buma betreurt het vertrek van mede-informateur Hans Wijers, maar gaat vanwege de planning alleen door met de formatiegesprekken met D66.
    • Wijers stapte op nadat NRC wilde publiceren over een privébericht waarin hij Dilan Yeşilgöz een “feeks” noemde.
    • Volgens Buma was aanblijven daardoor onmogelijk.
  • vrijdag 14 november, 14:32
    Rob Jetten over terugtreden Hans Wijers: ‘Enige logische keuze’
    • D66-informateur Hans Wijers treedt af vanwege ‘privéappjes’, zegt Rob Jetten.
    • Wijers lag al onder vuur om eerdere uitspraken over de VVD en Dilan Yeşilgöz.
    • Over de inhoud doen beiden geen uitspraak, maar Jetten noemt het ‘geen prettig taalgebruik’ en zegt dat ze het snel eens waren over zijn vertrek.
  • vrijdag 14 november, 14:03
    Hans Wijers (D66) stapt op als informateur
    • Naar aanleiding van eerdere uitspraken over VVD-leider Dilan Yesilgöz heeft Hans Wijers (D66) besloten om terug te treden als informateur.
    • De andere informateur Sybrand Buma (CDA) gaat definitief alleen verder.
  • vrijdag 14 november, 13:45
    D66 en CDA halen externe experts naar formatietafel
    • D66 en CDA halen volgende week een brede groep externe experts naar de formatietafel.
    • Volgens Rob Jetten en Henri Bontenbal gaat het om ambtenaren die inhoudelijk diep in de dossiers zitten, maar ook om organisaties uit het maatschappelijk middenveld, planbureaus, brancheverenigingen en kritische denkers.
    • De partijen willen zich niet beperken tot de verkiezingsprogramma’s, maar nieuwe ideeën ophalen voor een basisdocument over vijf thema’s: wonen, stikstof, economie, migratie en veiligheid.
    • Dit document moet binnen drie weken klaar zijn.
    • Hoewel Jetten en Bontenbal andere partijen al in het achterhoofd houden, noemen ze geen namen.
    • Wel is duidelijk dat een toekomstige coalitie waarschijnlijk steun van VVD, GroenLinks-PvdA of JA21 – of een combinatie daarvan – nodig heeft.
  • vrijdag 14 november, 11:38
    Journalist weerspreekt berichten over Wijers: ‘Ik noemde Yesilgöz een leugenaar’
    • Journalist Eric Smit (Follow the Money) zegt op LinkedIn dat hij ‘vrijwel zeker’ weet dat het niet klopt dat D66-informateur Hans Wijers VVD-leider Dilan Yesilgöz een leugenaar noemde.
    • Hij zat naast Wijers op het podium en stelt dat uitspraken aan de verkeerde persoon zijn toegeschreven.
    • Volgens Smit was hij degene die zei dat Yesilgöz ‘een leugenaar is’ en dat hij ‘als liberaal zeer teleurgesteld ben over het zeer geringe verlies van de VVD’. Hij zegt ook dat hij vertelde dat ‘een kabinet met de radicaal-rechtse JA21 – een afsplitsing van een fascistoïde partij – voor de hand ligt’.
    • NRC en De Telegraaf meldden eerder dat Wijers de negatieve opmerkingen maakte en dat hij die later deels introk.
    • NRC zegt met veertien mensen te hebben gesproken die dit bevestigen en zegt een filmpje te hebben van één van de uitspraken. Volgens Smit was Wijers juist ‘genuanceerd’.
  • vrijdag 14 november, 11:09
    D66 en CDA bepalen vrijdag hoe komende drie weken eruit gaan zien
    • De onderhandelaars van D66 en CDA en hun informateurs bespreken vrijdagochtend hoe de komende drie weken van de informatie worden ingericht.
    • CDA-leider Henri Bontenbal zei vooraf dat er vrijdag nog geen inhoudelijke onderwerpen op tafel komen. Aan de overlegtafel zitten zes mannen: informateurs Hans Wijers (D66) en Sybrand Buma (CDA), plus Jetten en Jan Paternotte voor D66 en Bontenbal met Bart van den Brink voor het CDA.
    • Jetten benadrukte vooraf dat ‘het de taak van mij en Bontenbal is om een ambitieuze agenda af te leveren’.
    • Volgens hem is Wijers binnengehaald als ‘rechtsere D66’er’, omdat daar de belangrijkste gespreksonderwerpen liggen.
    • De premierskandidaat wil onder meer een plan neerleggen om de economie weer te laten groeien. De gesprekken van vrijdag dienen dan ook vooral om het proces en de werkwijze voor de komende weken vast te leggen.
  • vrijdag 14 november, 11:08
    Jetten en Bontenbal zien nieuwe politiek in afhandeling Wijers
    • Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) spreken van nieuwe politiek in de manier waarop de ophef rond informateur Hans Wijers en zijn opmerkingen over Dilan Yeşilgöz is opgepakt.
    • Nadat donderdag duidelijk werd wat Wijers zou hebben gezegd, namen beiden direct contact op met Yeşilgöz om de relatie te herstellen.
    • Bontenbal zei voorafgaand aan het gesprek: ‘Het is goed dat we een politieke cultuur hebben waarin mensen een fout kunnen maken en daarop terug kunnen komen.’
    • Volgens hem laat ook Jetten een andere bestuursstijl zien dan in het vorige kabinet.
    • Bontenbal benadrukte dat hij heeft gezien ‘aan Rob Jetten dat hij eigenlijk gelijk heeft geacteerd en gelijk heeft gebeld met Yeşilgöz’.
    • Zelf deed hij hetzelfde om mogelijke schade in de onderlinge verhoudingen te beperken.
    • Jetten voegde toe dat ze niet zijn teruggevallen in oude politieke reflexen, want ‘we zijn meteen tot actie overgegaan en hebben er niet eindeloos omheen gedraaid.’
  • vrijdag 14 november, 10:40
    Schoof: kabinet leeft mee met Groningen na aardbeving
    • Demissionair premier Dick Schoof laat op X weten dat het kabinet meeleeft met Groningen na de aardbeving van afgelopen nacht. Hij schrijft dat ‘de schrik er goed in zit’ na de beving met een magnitude van 3.4.
    • Volgens Schoof is het ‘een bewijs van de impact die de gaswinning in de provincie nog altijd heeft’.
    • De premier benadrukt dat de gevolgen nog steeds voelbaar zijn voor veel inwoners. Daarom blijft het kabinet volgens hem inzetten op versterking van woningen.
    • Ook wil het kabinet de schadeafhandeling blijven verbeteren. Daarnaast moet er economisch toekomstperspectief komen voor de provincie, aldus Schoof.
  • vrijdag 14 november, 10:37
    Yeşilgöz wil samen met D66 en CDA praten na uitspraken Wijers
    • Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) gaan in gesprek met VVD-leider Dilan Yeşilgöz nadat zij daarom had gevraagd.
    • Aanleiding is dat D66-informateur Hans Wijers op verkiezingsavond Yeşilgöz een leugenaar zou hebben genoemd en had gezegd dat hij het jammer vond dat de VVD niet ‘meer was afgestraft’.
    • Wijers bood daar donderdagavond zijn excuses voor aan, waarna zowel D66 als CDA benadrukten dat hij kan doorgaan als informateur.
    • Volgens Bontenbal wordt het gesprek met Yeşilgöz waarschijnlijk geen inhoudelijk overleg, maar een bespreking over wat Wijers precies zou hebben gezegd.
    • Jetten zei bij zijn aankomst dat hij donderdag direct contact had gehad met Yeşilgöz en dat het goed was dat Wijers zijn excuses heeft aangeboden.
    • Zowel Jetten als Bontenbal herhaalden dat ‘Wijers gewoon kan doorgaan als informateur’. Zij benadrukten dat het vanaf nu vooral over de inhoud moet gaan.
  • vrijdag 14 november, 10:35
    Eerdmans blijft bij standpunt over gaswinning na aardbeving
    • JA21 houdt vast aan haar standpunt over de gaswinning in Groningen, ondanks de aardbeving van 3.4 donderdagnacht. In de campagne noemde de partij het volstorten van de gasputten eerder ‘een belachelijke fout’.
    • Partijleider Joost Eerdmans zegt tegen ANP dat de beving volgens hem ‘opnieuw de urgentie van een daadkrachtige en zorgvuldige aanpak onderstreept’.
    • Hij benadrukt daarbij: ‘We hebben nergens gepleit voor een directe hervatting van de gaswinning’, maar vindt wel dat de putten open hadden moeten blijven voor noodgevallen.
    • Het Groninger Gasberaad reageert teleurgesteld en noemde de beving ‘een wake-upcall’, waarbij Jan Wigboldus zei: ‘Wij zijn blij dat de gaswinning net gestopt is en dan roept JA21 al dat we weer met gas moeten beginnen.’
    • Staatssecretaris Eddie van Marum waarschuwt dat verder boren onverstandig is en herhaalt dat ‘het Staatstoezicht op de Mijnen heeft al gezegd dat er geen veilige manier is om gas te winnen.’
    • Volgens Van Marum zijn oplossingen als ‘een nieuw huis’ of ruimhartige compensatie ‘niet realistisch’, terwijl de gaswinning uit het Groningenveld weliswaar is gestopt maar kleinere velden nog actief zijn.
    • De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) zegt de onrust te betreuren die de zware beving bij Zeerijp heeft veroorzaakt. Volgens een woordvoerder is ‘de kans op een dergelijke aardbeving helaas nog steeds aanwezig’, ondanks de afname in seismiciteit. ‘Daarom is het ook een verstandig besluit geweest om de gaswinning uit het Groningen gasveld te stoppen in 2024,’ aldus de woordvoerder.
    • Het bedrijf werkt met KNMI en SodM aan onderzoek naar de beving van 3.4. De beving bij Zeerijp is het gevolg van de jarenlange gaswinning in het Groningenveld, waarvoor de NAM verantwoordelijk was.
  • vrijdag 14 november, 08:38
    Aardbeving in Groningen zet druk op kabinetsformatie: gasdebat splijt D66 en JA21
    • In de provincie Groningen heeft in de nacht van donderdag op vrijdag een aardbeving met een kracht van 3.4 plaatsgevonden.
    • Volgens het Europees-Mediterraan Seismologisch Centrum (EMSC) gebeurde dat om 01.16 uur, 20 kilometer ten noord-noordoosten van Groningen en 10 kilometer ten westen van Delfzijl, op een diepte van 3 kilometer.
    • De aardbeving is een van de zwaarste die ooit in Groningen is geweest en staat nu op nummer twee, achter de beving bij Huizinge in 2012, die een kracht had van 3.6 op de schaal van Richter.
    • De beving werd gevoeld in een groot deel van de provincie.
    • De aardbeving kan gevolgen hebben voor de kabinetsformatie. JA21 wil de gaswinning in Groningen heropenen, terwijl D66 daar fel tegen is.
    • Toch is samenwerking tussen beide partijen belangrijk om een centrumrechts kabinet te kunnen vormen. En volgens de VVD is dat de optie waaraan zij willen meewerken.
    • Partijen zullen compromissen moeten sluiten voor een samenwerking, vertelde informateur Wouter Koolmees eerder.
  • vrijdag 14 november, 08:35
    Koning laat zich bijpraten over Kamerdebat na verkiezingsuitslag
    • Koning Willem-Alexander heeft zich donderdag door Kamervoorzitter Martin Bosma telefonisch laten bijpraten over het Kamerdebat over de verkiezingsuitslag, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst.
    • In dat debat besprak de Tweede Kamer het verslag van verkenner Wouter Koolmees en de opdracht aan informateurs Hans Wijers en Sybrand van Haersma Buma, die daarbij aanwezig waren.
    • Als staatshoofd en lid van de regering wordt de koning geregeld op de hoogte gehouden van de voortgang van de kabinetsformatie. Dit contact met Bosma past binnen die gebruikelijke informatievoorziening.
  • vrijdag 14 november, 07:02
    Informateur Buma ziet ‘grote verschillen’ tussen CDA en D66
    • Informateur Sybrand Buma waarschuwt dat er ‘grote verschillen’ bestaan tussen CDA en D66, en dat het een ‘geen eenvoudig traject’ wordt om tot een gezamenlijke basis voor een coalitieakkoord te komen.
    • Uit eerdere ervaringen weet hij dat de partijen ‘ver uit elkaar kunnen liggen’ aan de onderhandelingstafel. Volgens Buma is D66 ‘een liberale partij die individualisme van belang vindt’, terwijl het CDA ‘meer naar de regio kijkt, de samenleving en een gemeenschap’.
    • Hij vindt dat er ten onrechte het beeld is ontstaan dat de twee partijen het ‘wel even met zijn tweeën kunnen regelen’, maar vertrouwt erop dat het lukt omdat Henri Bontenbal en Rob Jetten hebben gezegd dat ze eruit willen komen: ‘Dan mogen we ze er ook aan houden.’
    • De opdracht van de informateurs is volgens hem om CDA en D66 bij elkaar te brengen ‘en anderzijds de opening te vinden naar andere partijen om aan te sluiten.’
    • Daarbij wijst hij erop dat de twee samen ‘lang geen meerderheid hebben’ en dat de politiek moet proberen ‘zoveel mogelijk af te stappen van de polarisatie van de verkiezingscampagne.’
    • Adviezen van oud-verkenner Wouter Koolmees worden meegenomen, maar Buma benadrukt dat er ‘geen hek’ om de formatie staat, waardoor ook andere onderwerpen op tafel kunnen komen.
  • donderdag 13 november
  • donderdag 13 november, 19:07
    Informateur Hans Wijers (D66) betuigt spijt over Yesilgöz-opmerking
    • Informateur Hans Wijers (D66) zegt spijt te hebben van de scherpe opmerkingen die hij onlangs maakte over de VVD en partijleider Dilan Yeşilgöz. Tijdens een uitslagenavond noemde hij haar onder meer ‘een leugenaar’ en gaf hij aan op een steviger verkiezingsnederlaag voor de VVD te hebben gehoopt. ‘Dat had ik niet moeten zeggen. Het was ongepast taalgebruik,’ erkent hij nu.
    • Volgens Wijers heeft hij inmiddels contact gezocht met Yeşilgöz om excuses aan te bieden. Hij benadrukt dat hij ‘geen enkele twijfel’ heeft over zijn vermogen om zijn taak als informateur voort te zetten.
    • De eerdere uitspraken zijn volgens hem in ‘een totaal andere context’ gedaan. Nu hij die woorden heeft ingetrokken, vindt hij dat de kwestie wat hem betreft is afgerond. “Ik zit nu in een andere rol. Ik ben nu informateur.”
    • Op de vraag of zijn kijk op de VVD of op Yeşilgöz is veranderd, gaat hij niet in: ‘Mijn mening doet er niet toe.’ Wel zegt hij ervan uit te gaan dat hij de komende tijd een vertrouwensband met de VVD kan opbouwen.
    • PVV-leider Geert Wilders stelt dat D66’er Hans Wijers niet langer geschikt is om als informateur te functioneren. ‘Hij is volledig ongeloofwaardig geworden in deze rol en had beter kunnen opstappen,’ laat Wilders aan ANP weten.
  • donderdag 13 november, 15:51
    Buma en Wijers aangesteld als nieuwe informateurs voor kabinetsformatie
    • De Tweede Kamer heeft ingestemd met de benoeming van Sybrand van Haersma Buma (CDA) en Hans Wijers (D66) als informateurs.
    • Hun voordracht kwam van partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA), die hen geschikt achten om de volgende fase van de kabinetsformatie te begeleiden.
    • Buma (60) is momenteel burgemeester van Leeuwarden en was eerder actief als Tweede Kamerlid voor het CDA. Wijers (74) bekleedde in het eerste kabinet-Kok de functie van minister van Economische Zaken namens D66.
  • donderdag 13 november, 13:36
    JA21 voelt zich buitengesloten bij formatie
    • D66-verkenner Wouter Koolmees zou ‘rechtse partijen buitenspel hebben gezet’ door te adviseren dat D66 en CDA eerst alleen met elkaar praten.
    • JA21-leider Joost Eerdmans zegt dat hij graag al eerder had meegepraat en vraagt zich af of de rechtse kiezer zich serieus genomen voelt.
    • Hij noemt een mogelijk document van D66 en CDA een ‘niet verrassend middenstuk’ en stelt dat andere partijen net zo goed aan tafel kunnen zitten.
    • Eerdmans wil meedoen aan een centrumrechts kabinet, dat met D66, VVD, CDA en JA21 echter één zetel tekortkomt.
  • donderdag 13 november, 11:53
    Bontenbal: ‘Formatie moet behapbaar blijven’
    • CDA-leider Henri Bontenbal wil voorkomen dat de kabinetsformatie te veel onderwerpen tegelijk behandelt.
    • Tijdens het Kamerdebat over de verkiezingsuitslag zei hij dat de agenda ‘behapbaar’ moet blijven.
    • Verkenner Wouter Koolmees stelde voor dat D66 en CDA de komende drie weken praten over vijf kernonderwerpen: wonen, migratie, stikstof, economie en veiligheid.
    • Andere partijen wilden extra thema’s toevoegen, maar Bontenbal waarschuwde dat drie weken te kort is om ‘de hele kerstboom op te tuigen.’
  • donderdag 13 november, 11:43
    Yesilgöz verbaast zich over tussenstap D66 en CDA
    • Dilan Yesilgöz uit haar verbazing over de gekozen tussenstap waarbij eerst alleen D66 en het CDA met elkaar om tafel gaan voor de onderhandelingen over een coalitieakkoord.
    • Tijdens het debat over de verkiezingsuitslag zei de VVD-leider dat deze aanpak doorgaans wordt gebruikt wanneer ‘twee partijen moeten samenwerken maar inhoudelijk ver uit elkaar liggen’, iets waar volgens haar ‘geen sprake van’ is.
    • Verkenner Wouter Koolmees adviseerde dat D66 en het CDA drie weken zouden onderhandelen over een eerste opzet voor een coalitieakkoord. Yesilgöz stelde dat de VVD daar eveneens bij betrokken had moeten zijn. Als het dan toch om slechts twee partijen moest gaan, vond zij een gesprek tussen D66 en JA21 logischer.
    • Daarom vroeg ze zich hardop af of deze route niet leidt naar een ‘links kabinet’, omdat D66 en het CDA volgens haar ‘veel raakvlakken’ hebben met GroenLinks-PvdA. Yesilgöz wilde daar ‘nu duidelijkheid’ over en herhaalde dat de VVD aan zo’n kabinet geen deel zal nemen.
  • woensdag 12 november
  • woensdag 12 november, 17:43
    Hans Wijers en Sybrand Buma aangewezen als informateurs
    • D66 wil Hans Wijers voordragen als een van de nieuwe informateurs, bevestigen ingewijden na berichtgeving van de NOS. Wijers was eerder minister van Economische Zaken in het kabinet-Kok I, president-commissaris van ING en topman van Akzo Nobel.
    • Naast Wijers treedt voormalig CDA-leider Sybrand Buma aan als informateur. Dat melden bronnen na berichtgeving van RTL Nieuws en BNR.
    • Buma, momenteel burgemeester van Leeuwarden, zal samen met Wijers de komende drie weken de gesprekken tussen de partijen leiden.
  • woensdag 12 november, 17:12
    D66 en CDA doen gezamenlijke voordracht van twee informateurs
    • D66 en het CDA willen donderdag, na het debat over de kabinetsformatie, twee informateurs voordragen – één van elke partij. Dat melden Haagse bronnen rond de formatie. De namen van de informateurs zijn nog niet bekend.
    • De informateurs moeten de komende drie weken de inhoudelijke gesprekken tussen D66 en het CDA begeleiden. Daarbij zullen zij eerst spreken over onderwerpen als stikstof, het woningtekort, het ondernemingsklimaat, asiel en migratie, internationale veiligheid en het begrotingsbeleid.
    • In een later stadium van de formatie kunnen partijen als GroenLinks-PvdA, de VVD of JA21 aansluiten.
    • Verkenner Wouter Koolmees adviseerde deze aanpak omdat beide partijen ‘geen blokkades opwerpen voor andere partijen die mogelijk deel kunnen uitmaken van een coalitie’.
    • Het is niet ongebruikelijk dat twee informateurs samen proberen een coalitie te vormen. Tijdens de formatie van het kabinet-Rutte IV werkte Koolmees als informateur samen met Johan Remkes (VVD). Ook bij de formatie van het vorige kabinet werden de gesprekken geleid door twee informateurs: Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol.
  • woensdag 12 november, 14:20
    Nieuwe Kamerleden beëdigd
    • De op 29 oktober verkozen Kamerleden zijn woensdag in de Tweede Kamer beëdigd ten overstaan van tijdelijk voorzitter Martin Bosma. De griffier noemde de namen, waarna de Kamerleden één voor één de verklaring of belofte aflegden. Dat mocht zowel in het Nederlands als in het Fries gebeuren.
    • Een aantal demissionaire bewindslieden combineert de komende tijd twee functies. Het gaat om BBB-ministers Mona Keijzer (Wonen) en Femke Wiersma (Landbouw), VVD-ministers Eelco Heinen (Financiën), Ruben Brekelmans (Defensie) en Vincent Karremans (Economische Zaken), en VVD-staatssecretarissen Thierry Aartsen (Openbaar Vervoer) en Jurgen Nobel (Integratie).
    • Van de nieuwe Kamerleden zijn 55 volledig nieuw in de Tweede Kamer. Daarnaast keren vijftien oud-Kamerleden terug die eerder al een zetel hadden, maar die tussentijds waren vertrokken. De overige tachtig leden zaten al in de Kamer vóór de beëdiging van woensdag.
  • dinsdag 11 november
  • dinsdag 11 november, 19:05
    Verkenner Wouter Koolmees over kabinetsformatie: ‘GroenLinks-PvdA en BBB een sleutelrol’
    • Verkenner Wouter Koolmees heeft dinsdag 11 november tijdens een persconferentie zijn rapport over de kabinetsformatie gepresenteerd. Hij kreeg eerder de opdracht om te onderzoeken welke partijen bereid zijn samen te werken aan een nieuw kabinet.
    • Volgens Koolmees bestaan er nog altijd grote verschillen tussen de partijen, maar is er ook ‘breed besef dat er een landsbestuur moet worden gevormd’.
    • ‘Een week geleden stond ik hier ook,’ zei Koolmees tijdens de persconferentie. ‘Ik ben een week verder, na intensieve gesprekken. In alle gesprekken kwam het belang om een landsbestuur te vormen overeen. Ik zag veel overeenstemmingen: over asiel, migratie, stikstof woningbouw, defensie, klimaat en het investeringsklimaat.’
    • De verkenner benadrukte dat partijen moeten zoeken naar een werkbare vorm voor een meerderheid, niet alleen in de Tweede Kamer maar ook in de Eerste Kamer. ‘In de Eerste Kamer spelen GroenLinks-PvdA en BBB een sleutelrol,’ aldus Koolmees.
    • Hij adviseert de politieke leiders om de komende drie weken te gebruiken om te onderzoeken welke coalities mogelijk zijn. Daarbij riep hij andere partijen op om zich ‘opener op te stellen’.
    • Volgens Koolmees ligt er vooral een taak voor D66 en het CDA om met een ‘positieve agenda’ te komen. ‘Zij zijn de enige partijen die zelf geen blokkades hebben opgeworpen, en tegen wie ook geen blokkades zijn opgeworpen,’ zei hij. ‘Het is goed om op zoek te gaan naar een werkbare vorm voor een meerderheid in beide Kamers.’
    • ‘Starten met een meerderheidsvariant lijkt op dit moment geen mogelijkheid,’ zei Koolmees.
    • GroenLinks-PvdA heeft 14 zetels in de Eerste Kamer, BBB 13.

    • ‘Dilan Yesilgöz heeft meermaals aangegeven dat zij niet wil samenwerken met GroenLinks-PvdA. Dan moet je op zoek naar een andere mogelijkheid,’ zei Koolmees.

    • Over het beginnen met CDA en D66 zei Koolmees: ‘Het lijkt me niet gedienstig om te beginnen met vier partijen,’ vervolgde hij. ‘Dan lopen de emoties te snel op. Ik begin liever met een positieve agenda, om te kijken wat er wél kan.’

    • Volgens Koolmees zullen er uiteindelijk compromissen moeten worden gezocht.

    • Verkenner Wouter Koolmees wijst erop dat de verschillen niet nieuw zijn. ‘Ook in 2021 was er sprake van een gepolariseerd landschap. Toen was er ook sprake van een hoop emotie,’ aldus Koolmees.
  • dinsdag 11 november, 17:31
    Jetten loopt vooruit op advies Koolmees: ‘Andere partijen moeten bereid zijn mee te doen’
    • D66-leider Rob Jetten vindt dat de ‘tussenstap’ van inhoudelijke gesprekken tussen hem en CDA-leider Henri Bontenbal niet langer dan enkele weken mag duren.
    • Daarmee loopt hij vooruit op het advies van verkenner Wouter Koolmees, dat vanavond rond 19.00 uur wordt gepresenteerd.
    • Ook bij andere partijen klinkt dat drie weken het maximum is. Bij de gesprekken zijn twee verkenners betrokken, een van D66 en een van het CDA, wier namen later bekend worden gemaakt.
    • Ze gaan spreken over migratie, wonen, veiligheid en defensie, stikstof en de economie.
    • Volgens Jetten is de tussenstap nodig om te onderzoeken wat inhoudelijk mogelijk is in de Tweede en Eerste Kamer. ‘Om er daar wat doorheen te krijgen heb je meer dan vier partijen nodig. Dus er is met meer partijen een vertrouwensbasis nodig om grote hervormingen zoals bij migratie en de economie voor elkaar te krijgen. Die andere partijen moeten bereid zijn mee te doen.’
  • dinsdag 11 november, 17:29
    Indieners hopen dat ‘mestwet’ op agenda kabinetsformatie komt
    • ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis hoopt dat het wetsvoorstel voor verduurzaming van de melkveehouderij dat hij samen met NSC’er Harm Holman indiende, een plek krijgt in de kabinetsformatie.
    • Zo niet, dan zoekt hij ‘bondgenoten’ om de wet in de Tweede Kamer te verdedigen. De kern van het voorstel is dat melkveehouders hun mest grotendeels kwijt kunnen op eigen grond of bij akkerbouwers in de buurt, het principe van zogenoemde grondgebondenheid.
    • Holman zegt: ‘Ik denk dat dit volgende week al op de onderhandelingstafel ligt. Als je het hebt over een oplossing voor het stikstofprobleem, en waar de landbouw heen moet, dan ontkom je er niet aan om deze discussie te voeren.’
    • Volgens hem kan het idee rekenen op brede steun in de Kamer, en ‘ik denk dat deze wet er komt.’
    • Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) liet dinsdag weten zich bij de indieners te willen aansluiten als de Raad van State een positief advies geeft.
  • maandag 10 november
  • maandag 10 november, 18:49
    Wouter Koolmees worstelt met ‘ingewikkelde puzzel’ van nieuwe coalitie
    • Wouter Koolmees noemt zijn taak als verkenner ‘een interessante puzzel’ die ‘ingewikkeld’ is, omdat verschillende partijen blokkades opwerpen.
    • Daarmee doelt hij op de VVD, die een coalitie met GroenLinks-PvdA uitsluit, maar ook op partijen die samenwerking met Forum voor Democratie of de PVV afwijzen.
    • Dinsdagavond brengt hij verslag uit aan Kamervoorzitter Martin Bosma, waarna de Tweede Kamer daar donderdag over debatteert.
    • ‘Of het is gelukt om de puzzel te leggen, moet nog blijken,’ zei de verkenner van D66.
    • Maandag voerde Koolmees zijn laatste serie gesprekken met CDA-leider Henri Bontenbal, Dilan Yeşilgöz (VVD), Rob Jetten (D66) en senaatsvoorzitter Mei Li Vos (GroenLinks-PvdA).
    • Eerder sprak hij met alle partijleiders afzonderlijk en nodigde hij duo’s uit die elkaars tegenpolen zijn, zoals D66 en JA21 en VVD en GroenLinks-PvdA.
    • ‘Ik constateer dat heel veel partijleiders zeggen dat ze snel een stabiel kabinet willen,’ aldus Koolmees, die ook merkt dat partijen stappen willen zetten op dossiers als asiel, stikstof en de woningmarkt.
  • maandag 10 november, 14:12
    Wat staat er in het verslag van verkenner Koolmees?
    • Morgen (11 november) levert Wouter Koolmees zijn verslag als verkenner in bij de Tweede Kamer.
    • Daarin staat hoe alle fracties de verkiezingsuitslag interpreteren en welke partijen elkaar uitsluiten.
    • Ook beschrijft hij hoe partijen het liefst verder willen met de formatie, en doet hij een advies over welke coalities verder onderzocht kunnen worden.
    • Het verslag vormt daarmee de basis voor de volgende stap in het formatieproces.
    • Woensdag wordt de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd en volgt een debat over het verslag.
    • Tijdens dat debat beslist de Kamer wie de formatie verder gaat leiden: opnieuw een verkenner of een informateur.
    • In 2023 verliep de formatie op vergelijkbare wijze, onder leiding van Ronald Plasterk.
    • Hij adviseerde destijds een formatie tussen PVV, VVD, NSC en BBB te onderzoeken, wat uiteindelijk leidde tot het kabinet-Schoof in 2024.
  • maandag 10 november, 13:20
    Koolmees heeft ‘een idee’ over advies kabinetsformatie – presentatie volgt morgenavond
    • Verkenner Wouter Koolmees zei na afloop van zijn gesprekken vanochtend ‘een idee’ te hebben hoe zijn advies eruit gaat zien.
    • ‘Maar dat ga ik niet aan u vertellen,’ zei Koolmees tegen NOS. Over de inhoud wilde hij verder niets kwijt.
    • Op de vraag of het advies verrassend zou worden, antwoordde Koolmees: ‘Dat weet ik niet.’
    • Vanmiddag spreekt hij nog met Eerste Kamervoorzitter Vos en wil hij ‘een paar telefoontjes’ plegen om wat dingen ‘te toetsen bij een paar gesprekspartners’.
    • Volgens Koolmees is het advies over het vervolg van de formatie morgen rond 19.00 uur klaar.
  • maandag 10 november, 13:18
    Jetten wil vaart maken met kabinetsformatie: ‘Tijd om de inhoud in te duiken’
    • D66-leider Rob Jetten vindt dat het tijd is om ‘de inhoud in te duiken’ tijdens de formatie. Dat zei Jetten tegen NOS.
    • Volgens hem moeten partijen ‘niet meer om elkaar heen draaien’, maar ‘de grote thema’s beetpakken’.
    • Welke partijen dat moeten doen, laat hij over aan verkenner Koolmees, met wie hij vandaag sprak.
    • Jetten benadrukte dat zijn inzet ongewijzigd is: ‘Mijn inzet is toewerken naar een meerderheidskabinet.’
    • Hij vindt het daarbij belangrijk dat partijen onderling aan vertrouwen werken: ‘Of je nou in een coalitie komt of niet, je moet samenwerken.’
    • De verkenner spreekt vanmiddag nog met Eerste Kamervoorzitter Vos en brengt morgen zijn advies uit aan de Tweede Kamer.
  • maandag 10 november, 11:59
    Yesilgöz: variant met D66, CDA en VVD is mogelijk
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz sluit een coalitie met alleen D66 en CDA niet uit. ‘Dat zou kunnen,’ zei ze na afloop van haar gesprek met verkenner Wouter Koolmees. Toch benadrukte ze dat haar voorkeur uitgaat naar een kabinet met vier of vijf partijen.
    • Yeşilgöz herhaalde dat ze liever geen minderheidskabinet wil, maar ‘voor elke variant openstaat’.
    • Waar Koolmees eerder nog sprak van ‘her en der blokkades voor samenwerking’, ziet Yeşilgöz die niet. Volgens haar is het mogelijk om voor de kerst een nieuw kabinet te vormen. ‘Ik ga ervan uit dat andere partijen openstaan voor een centrumrechts kabinet,’ zei ze.
    • Op de vraag waarop ze dat optimisme baseert, kon Yeşilgöz geen concreet antwoord geven. Ze had in het weekend geen nieuwe gesprekken gevoerd en hoorde naar eigen zeggen ook ‘geen nieuwe geluiden’. Het overleg met Koolmees leverde evenmin nieuwe inzichten op.
  • maandag 10 november, 09:21
    Henri Bontenbal: probleem formatie ligt niet bij het CDA
    • Volgens CDA-leider Henri Bontenbal ligt het probleem bij het vormen van een nieuwe coalitie niet bij zijn partij. Dat zei hij maandagochtend voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees. De christendemocraten hebben nog geen uitgesproken voorkeur voor een bepaalde samenwerking. Bontenbal benadrukte dat hij ‘constructief in de wedstrijd zit.’
    • Na de eerste gespreksrondes concludeerde Koolmees eind vorige week dat er ‘her en der blokkades zijn voor samenwerkingen’. Daarmee doelde hij vooral op de VVD, die niet wil regeren met GroenLinks-PvdA. De liberalen geven de voorkeur aan JA21, maar dat is voor D66 juist geen gewenste partner. Als grootste partij in de nieuwe Tweede Kamer neemt D66 voorlopig het voortouw in het formatieproces.
    • Maandag spreekt verkenner Koolmees achtereenvolgens met de fractieleiders van CDA, VVD en D66. Later op de dag schuift ook Eerste Kamervoorzitter Mei Li Vos (GroenLinks-PvdA) aan voor een gesprek.
  • zondag 09 november
  • zondag 09 november, 18:43
    Koolmees spreekt Bontenbal, Yeşilgöz, Jetten en senaatsvoorzitter Vos
    • Verkenner Wouter Koolmees ontvangt maandag Henri Bontenbal (CDA), Dilan Yeşilgöz (VVD), Rob Jetten (D66) en Eerste Kamervoorzitter Mei Li Vos. Volgens een woordvoerder van de formatie is het gebruikelijk dat ook de senaatsvoorzitter wordt geraadpleegd, meldt ANP.
    • Koolmees, zelf afkomstig uit D66, werd vorige week dinsdag benoemd tot verkenner. Hij moet binnen een week verslag uitbrengen. Woensdag en donderdag spraken alle partijleiders van de nieuwgekozen Tweede Kamer met hem. Op vrijdag kwamen eerst Jetten en JA21-leider Joost Eerdmans langs, daarna Yeşilgöz en Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) – twee duo’s die worden gezien als elkaars politieke tegenpolen.
    • Een meerderheidscoalitie lijkt vrijwel onmogelijk zonder CDA, VVD en verkiezingswinnaar D66. Deze drie partijen hebben de PVV uitgesloten van samenwerking. Een alternatief is een samenwerking met JA21, al komen die vier partijen samen net tekort voor een meerderheid. Ook een coalitie met GroenLinks-PvdA wordt genoemd, maar de VVD heeft daar tot nu toe geen interesse in getoond.
    • Onder de kleinere partijen klinkt weinig animo om te regeren. Donderdag riepen meerdere partijleiders op tot ‘bescheidenheid’, terwijl anderen het gesprek vooral aangrepen om te spreken over de rechtsstaat (Partij voor de Dieren) of een kabinet dat per onderwerp steun zoekt in de Kamer (FVD).
    • Na afloop van de gesprekken op vrijdag zei Koolmees dat de kansen op een kabinet vóór de kerst klein zijn. Er bestaan nog duidelijke blokkades en grote inhoudelijke verschillen, al blijft hij hopen op een doorbraak.
    • Lees ook: Zo werkt de formatie | Tweede Kamerverkiezingen 2025
  • zaterdag 08 november
  • zaterdag 08 november, 12:10
    De VVD wil niet in een kabinet met GroenLinks-PvdA: waar liggen de blokkades?
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz blijft volhouden dat ze niet in een coalitie wil met GroenLinks-PvdA. Volgens de partijleider van de VVD zijn de verschillen niet te overbruggen: ‘Er is niet één onderwerp waar we dezelfde opvatting hebben over het probleem of de oplossing.’ In het bijzonder noemt Yeşilgöz onder meer asiel, belastingen en het bedrijfsleven. Maar wat zeggen deze twee partijen hierover in hun verkiezingsprogramma’s?

    • Op het gebied van asiel en migratie neemt GroenLinks-PvdA genoegen met het Europese Asiel- en Migratiepact, dat in 2026 ingaat. De VVD eist de medewerking van de EU op het gebied van asiel en sluit zelfs een opt-out van Europese regelgeving niet uit. Daarnaast wil de VVD ook nationale maatregelen nemen om de asielinstroom terug te dringen. Lees hier meer over wat politieke partijen zeggen over asiel en migratie.

    • Over het bedrijfsleven zegt de VVD regeldruk voor ondernemers te willen verminderen en de belastingen te verlagen. Ook wil de VVD in een tijd van handelsoorlogen juist vrijhandel bevorderen. Wat GroenLinks-PvdA betreft, gaat de winstbelasting voor bedrijven omhoog. De linkse fusiepartij zegt ook dat bedrijven meer moeten inzetten op vaste contracten voor werknemers. Lees hier wat politieke partijen zeggen over het bedrijfsleven en het vestigingsklimaat.
    • De VVD en GroenLinks-PvdA liggen mijlenver uit elkaar als het gaat om de hypotheekrenteaftrek. Waar GroenLinks-PvdA deze wil afbouwen, is dit voor de VVD zelfs een breekpunt. Ook staan deze partijen ver uit elkaar als het gaat om de erf- en schenkbelasting. Deze wil GroenLinks-PvdA verhogen en de VVD juist niet. Lees hier meer over de mogelijke fiscale plannen van een volgend kabinet.
  • vrijdag 07 november
  • vrijdag 07 november, 18:51
    Koolmees ziet voor de kerst nog geen kabinet op het bordes staan
    • Verkenner Wouter Koolmees temperde vrijdag de verwachtingen over de snelheid van de kabinetsvorming. ‘Die kans acht ik niet heel groot,’ zei hij na drie dagen overleg met partijleiders die in de campagne nog beloofden snel een nieuw kabinet te willen vormen.
    • Koolmees gaat dit weekend ‘nadenken en bellen’ en nodigt maandag enkele fractievoorzitters uit voor ‘een tweede of derde gesprek’. Dinsdag moet hij zijn verslag inleveren. Volgens hem zijn er ‘grote inhoudelijke verschillen’ en bestaan er ‘her en der blokkades voor samenwerkingen’.
    • Vrijdag sprak Koolmees met de duo’s Rob Jetten (D66) en Joost Eerdmans (JA21), en met Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) en Dilan Yeşilgöz (VVD). Tussen D66 en JA21 ziet hij ‘geen heel harde blokkade’, maar tussen de VVD en GroenLinks-PvdA duidelijk wel.
    • Jetten wil een kabinet met GroenLinks, VVD en CDA. Volgens Koolmees staan alle opties nog open, ook die van een minderheidskabinet. Toch houdt hij hoop op een doorbraak: ‘Alle partijen geven aan dat ze snel een daadkrachtig kabinet willen. De problemen – stikstof, asielmigratie, woningmarkt – moeten snel worden opgelost.’
    • PVV-leider Geert Wilders hoeft niet meer bij Koolmees langs te komen. ‘Meer dan honderd zetels hebben aangegeven samenwerking met de PVV niet wenselijk te vinden,’ zei de verkenner. Wel zal hij Wilders nog even bellen.
  • vrijdag 07 november, 17:20
    Twee PvdD-senatoren splitsen zich af ‘Partij te ver afgedreven van oorspronkelijke missie’
    • De Partij voor de Dieren (PvdD) raakt twee van haar drie zetels in de Eerste Kamer kwijt na een intern conflict. Senator Niko Koffeman zegde vorige maand zijn partijlidmaatschap op en moest daardoor de fractie verlaten. Nu heeft ook senator Peter Nicolaï besloten zich bij hem aan te sluiten en zijn zetel mee te nemen. De partij heeft Nicolaï daarop geroyeerd als lid. Alleen fractievoorzitter Ingrid Visseren-Hamakers blijft nog over namens de PvdD in de Senaat.
    • Het conflict draait om de koers van partijleider Esther Ouwehand. Onder haar leiding steunt de partij inmiddels extra investeringen in defensie en neemt zij actiever stelling in het Gaza-debat. Koffeman en Nicolaï vinden dat de partij daarmee te ver is afgedreven van haar oorspronkelijke missie: het bestrijden van dierenleed.
    • Nicolaï zegt zich niet neer te leggen bij zijn royement en wil samen met Koffeman doorgaan als gezamenlijke fractie.
  • vrijdag 07 november, 16:27
    Yeşilgöz ziet geen mogelijkheid voor coalitie met VVD en GroenLinks-PvdA
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz ziet geen mogelijkheid om met GroenLinks-PvdA in één coalitie te stappen. Dat zei ze voorafgaand aan haar gesprek met Jesse Klaver en verkenner Wouter Koolmees. ‘De verschillen zijn enorm,’ aldus Yeşilgöz. ‘Eén gesprek gaat dat niet veranderen. Dan zouden zij richting hun eigen kiezers een draai moeten maken op alle punten. Dat lijkt me niet geloofwaardig.’
    • Ze herhaalde haar bekende lijn uit de campagne: er komt óf een links, óf een rechts kabinet — en de VVD doet alleen mee aan dat laatste.
    • Voor het gesprek liet GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver weten dat zijn partij geen blokkade opwerpt tegen samenwerking met de VVD.
  • vrijdag 07 november, 15:48
    Jetten over samenwerking met JA21: ‘De verschillen zijn groot’
    • Het gesprek tussen D66-leider Rob Jetten en JA21-leider Joost Eerdmans bij verkenner Wouter Koolmees duurde ruim anderhalf uur. Na afloop wilde Jetten weinig kwijt over de inhoud. Hij noemde het overleg ‘heel nuttig’ en zei dat het goed is ‘om de verschillen met elkaar af te tasten’.
    • Volgens Jetten ligt er vooral een andere kijk op onderwerpen als klimaat en Europese samenwerking. ‘De verschillen zijn groot en ik kan niet zeggen of ze kleiner zijn geworden.’ Hij benadrukte dat het gesprek bij Koolmees niet bedoeld is om te onderhandelen. ‘Het is vooral nuttig om open met elkaar te praten.’
    • Ook JA21-leider Eerdmans bleef na afloop terughoudend. De verschillen zijn groot, maar van blokkades is volgens hem geen sprake. Zijn band met Jetten omschreef hij positief: ‘Er zit geen spanning op, een chemie is er wel.’
  • vrijdag 07 november, 14:37
    Rob Jetten (D66): JA21 heeft niet de eerste voorkeur
    • D66-leider Rob Jetten en JA21-voorman Joost Eerdmans hebben samen gesproken met verkenner Wouter Koolmees. Die wil onderzoeken of er mogelijkheden zijn voor een toekomstig kabinet waarin beide partijen zouden kunnen deelnemen.
    • Jetten liet voorafgaand aan het gesprek weten weinig te voelen voor een coalitie met VVD, CDA en JA21. Zo’n samenwerking is volgens hem ‘zeker niet’ zijn eerste voorkeur. Hij ziet liever een brede meerderheidscoalitie in de Tweede Kamer, met GroenLinks-PvdA als progressieve partner.
    • Volgens Jetten bestaan er grote inhoudelijke verschillen tussen D66 en JA21, onder meer op het gebied van klimaat en stikstof. Ook zegt hij moeite te hebben met het feit dat JA21 de omstreden term ‘remigratie’ in het verkiezingsprogramma heeft opgenomen. Toch vindt hij het goed dat Koolmees de mogelijkheid van deze coalitievariant ‘afpelt’.
    • Eerdmans staat wel open voor samenwerking met D66. ‘Als je alles optelt kom je bij een combinatie uit waar D66 en JA21 in zitten, dus het lijkt me best logisch,’ zei hij. Ook is hij optimistisch over de kansen van zo’n coalitie, die zonder een vijfde partij een krappe meerderheid van 75 zetels in de Tweede Kamer zou hebben.
  • vrijdag 07 november, 14:29
    Minister Keijzer verwijt COA te weinig te doen aan overvolle opvang Ter Apel
    • Asielminister Mona Keijzer (BBB) heeft stevige kritiek geuit op het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Volgens haar doet het COA te weinig om het aantal asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel onder de afgesproken grens van 2000 te houden.
    • ‘Ik vind dit gewoon echt heel beroerd,’ zei de demissionaire bewindsvrouw na afloop van de ministerraad. Keijzer zegt van het COA te hebben vernomen dat er ‘honderden’ beschikbare bedden elders in het land zijn, maar dat die niet worden gebruikt. ‘Ik word er knap chagrijnig van,’ aldus de minister.
    • Volgens Keijzer vraagt zij al ‘weken’ aan het COA om die bedden daadwerkelijk te benutten. Hoewel er volgens haar wel acties worden opgezet, blijft het resultaat uit.
    • Op vragen over haar eigen verantwoordelijkheid om Ter Apel te ontlasten, verwijst de minister naar de zelfstandige status van het COA als bestuursorgaan. Ze ontkent dat het had geholpen om de spreidingswet te handhaven, waarmee gemeenten die weinig asielzoekers opvangen onder druk zouden worden gezet. Die maatregel noemt ze een ‘papieren werkelijkheid’.
    • Asiel zal opnieuw een belangrijke rol spelen in de formatie, nadat PVV-leider Geert Wilders het kabinet-Schoof daarop in juni liet vallen. Lees hier wat politieke partijen zeggen over asiel en migratie.
  • donderdag 06 november
  • donderdag 06 november, 19:57
    Koolmees vrijdag verder in setjes D66 met JA21 en VVD met GL-PvdA
    • Verkenner Wouter Koolmees gaat vrijdag verder praten met twee duo’s: eerst met de leiders van JA21 en D66, daarna met de fractievoorzitters van VVD en GroenLinks-PvdA.
    • Hij wil precies weten waar de verschillen tussen deze partijen zitten en daar meer ‘onderbouwing’ bij krijgen. Er zijn volgens hem maar weinig coalities mogelijk.
    • D66-leider Rob Jetten wil het liefst verder praten met VVD, CDA en GroenLinks-PvdA, maar voelt weinig voor JA21. VVD-leider Dilan Yeşilgöz wil juist niet met GroenLinks-PvdA onderhandelen en ziet liever een coalitie met VVD, D66, CDA en JA21.
    • Koolmees zei na zijn gesprekken met alle vijftien fractieleiders: ‘Ik zie dat er heel veel overeenstemming is dat we snel een stabiel landsbestuur nodig hebben.’
    • Toch lukt het partijen volgens hem ‘nog niet echt om over hun eigen schaduw heen te springen’.
    • Binnen een week moet hij met een advies komen, zodat de Tweede Kamer op donderdag 13 november over zijn bevindingen kan debatteren.
  • donderdag 06 november, 19:49
    FVD wil dat de Kamer eerst stemt en dan ministers zoekt
    • Lidewij de Vos van Forum voor Democratie wil dat de Tweede Kamer eerst over grote thema’s stemt en pas daarna ministers zoekt die die plannen gaan uitvoeren.
    • Dat idee legt ze ook voor aan verkenner Wouter Koolmees (D66), zei ze voordat ze met hem in gesprek ging.
    • ‘Er wordt nu meteen naar de poppetjes gekeken – wie wel met wie, en wie niet met wie,’ aldus De Vos.
    • ‘Wij willen dat er eerst naar de inhoud wordt gekeken.’
    • Ze pleit voor een kabinet ‘op basis van wisselende meerderheden’ en wil dat de premier, ‘eigenlijk zoals de voorzitter van de Kamer’, rechtstreeks vanuit de Kamer wordt gekozen.
  • donderdag 06 november, 17:28
    Dassen: Volt wordt een ‘progressief kompas’ in de oppositie
    • Laurens Dassen van Volt houdt naar verwachting nog maar één zetel over en wil daarmee een ‘progressief kompas’ worden in de oppositie.
    • Voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66) zei hij te hopen op een ‘breed meerderheidskabinet’ van D66, VVD, CDA en GroenLinks-PvdA.
    • ‘Waarbij we natuurlijk wel moeten oppassen dat het niet een zoutloos middenkabinet gaat worden. Want dat is weer de problemen vooruitschuiven. Dat hebben we inmiddels wel lang genoeg gezien’, waarschuwt Dassen.
    • Dat zijn partij vermoedelijk van twee zetels naar één is gegaan, noemt hij ‘een klap’.
    • Volgens Dassen betekent dat ook dat hij scherper moet kiezen welke onderwerpen hij aandacht geeft: ‘Die puzzel zijn we nog aan het leggen.’
  • donderdag 06 november, 16:15
    Partijleider Struijs: twee zetels 50PLUS kunnen belangrijk zijn
    • 50PLUS zal zich als kleine partij bescheiden opstellen in de formatie, zei fractievoorzitter Jan Struijs voor zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66).
    • Toch benadrukte hij dat de twee zetels waarmee 50PLUS in de Kamer komt ‘belangrijke zetels’ kunnen zijn. Coalitiedeelname sluit hij niet uit. Struijs zegt met veel partijen te kunnen samenwerken en plaatst zichzelf ‘echt midden op de middenstip’ in het politieke spectrum.
    • ‘Als ik het over seniorenwoningen heb en de armoedegrens bij AOW’ers, dan ben ik links. En als ik het over migratie heb, ben ik rechts.’

  • donderdag 06 november, 16:11
    Ouwehand wil het vooral met Koolmees hebben over de rechtsstaat
    • Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren wil het met verkenner Wouter Koolmees vooral hebben over de democratische rechtsstaat. Volgens haar ‘heeft de VVD behoorlijk wat huiswerk te doen’.
    • Met welke partijen ze een coalitie voor zich ziet, vindt ze minder belangrijk. ‘Volgens mij moet je het probleem helder op tafel hebben voordat je als een soort sportverslaggeving gaat kijken wie met wie zou kunnen.’
    • Ouwehand legde niet uit op welke punten ze vindt dat de VVD de rechtsstaat onder druk zet, maar mogelijk doelde ze op partijvoorstellen die door de Orde van Advocaten als onrechtsstatelijk zijn bestempeld, zoals het uitzetten van asielzoekers die een misdrijf begaan.
  • donderdag 06 november, 14:40
    SGP-leider Stoffer: ligt niet voor de hand om kabinet in te gaan met D66
    • SGP-leider Chris Stoffer ziet geen logica in samenwerking met verkiezingswinnaar D66.
    • Voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees zei hij dat deelname aan een kabinet met D66, VVD, CDA en JA21 niet voor de hand ligt.
    • Volgens Stoffer zijn de verschillen met D66 te groot om te overbruggen. ‘Ook daar zie ik wel verschillen.’
  • donderdag 06 november, 13:15
    SP wil niet in nieuw kabinet
    • SP-leider Jimmy Dijk sluit deelname aan het volgende kabinet uit.
    • ‘Een partij die niet gewonnen heeft zoals de mijne past bescheidenheid,’ zei hij voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66).
    • De SP verloor twee zetels en houdt er drie over. Dijk vindt dat ‘het aan de winnaars van de verkiezingen en de grootste partijen is om zo snel mogelijk een nieuw kabinet te vormen’ en waarschuwt dat ‘zwakkere mensen in de samenleving niet de dupe moeten worden van nieuw beleid’.
    • Na afloop noemde hij een mogelijk centrumrechts kabinet van D66, VVD, CDA en JA21 ‘nog verder afstaand van de SP dan een zogenaamd middenkabinet’.
  • donderdag 06 november, 12:15
    ChristenUnie wil niet in kabinet, belooft constructieve houding
    • Mirjam Bikker (ChristenUnie) ziet het niet gebeuren dat haar partij in een nieuw kabinet stapt.
    • ‘Mij past bescheidenheid als een partij met drie zetels,’ zei ze na haar gesprek met verkenner Wouter Koolmees (D66).
    • Wel belooft ze zich ‘constructief op te stellen vanuit de oppositie.’ Volgens Bikker ligt de bal nu bij ‘D66 als grootste partij, een VVD, een CDA en een GroenLinks-PvdA’ om te onderzoeken wat mogelijk is.
    • In een brief aan Koolmees schrijft ze dat Nederland ‘al te lang stilstaat’ en dringt ze aan op een formatie ‘die gaat over de inhoud’ en ‘een gevoel van urgentie’ uitstraalt.
  • donderdag 06 november, 10:20
    Van Baarle streeft naar progressieve coalitie zonder VVD en JA21
    • DENK-leider Stephan van Baarle pleit voor een ‘zo progressief mogelijke’ coalitie die zich inzet tegen discriminatie en voor Palestijnse rechten.
    • Hij sluit samenwerking met PVV en FVD uit en ziet het liefst ook VVD en JA21 niet in de regering.
    • Volgens Van Baarle zijn voor zo’n coalitie minstens zeven partijen nodig, en DENK is bereid mee te doen.
    • De D66-verkenner Wouter Koolmees spreekt vandaag met acht kleinere fracties over mogelijke coalities.
  • woensdag 05 november
  • woensdag 05 november, 18:54
    BBB-leider Van der Plas ziet geen rol voor haar partij in kabinet
    • BBB-leider Caroline van der Plas ziet na de halvering van haar zetelaantal geen rol voor haar partij in een nieuw kabinet. Na haar gesprek met verkenner Wouter Koolmees benadrukte ze wel dat een centrumrechtse coalitie haar voorkeur heeft.
    • Volgens Van der Plas zou zo’n samenwerking goed mogelijk zijn ‘als partijen elkaar niet voortdurend zouden uitsluiten’. In haar brief aan Koolmees noemt ze dat gedrag ‘een beschamende vertoning’ en ‘een minachting van de kiezer’, doelend op partijen die de PVV blijven mijden.
  • woensdag 05 november, 17:38
    Eerdmans roept andere partijen op: sluit PVV niet uit
    • Joost Eerdmans (JA21) wil dat verkenner Wouter Koolmees onderzoekt of partijen hun blokkade tegen samenwerking met de PVV willen heroverwegen. Voorafgaand aan zijn gesprek noemde hij het uitsluiten van andere partijen ‘niet verstandig’ en sprak hij van ‘veel blokkades’ bij collega-fractievoorzitters.
    • JA21 ziet het liefst een centrumrechtse coalitie met partijen als PVV, D66, VVD, CDA, BBB of SGP – en is daarmee een van de weinigen die regeren met Geert Wilders niet uitsluit.
    • Na zijn overleg met Koolmees moest Eerdmans echter erkennen dat er weinig beweging in zit: partijen die de PVV eerder afwezen, houden voet bij stuk.
  • woensdag 05 november, 14:07
    Klaver (GroenLinks-PvdA): ‘Geen blokkades vooraf’ bij coalitievorming
    • Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA heeft woensdag voorafgaand aan zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees gezegd ‘heel graag te willen bijdragen om Nederland weer vooruit te helpen’. Dat kan volgens hem ‘vanuit de coalitie, kan ook vanuit de oppositie’.
    • Klaver benadrukte daarbij dat hij ‘geen blokkades vooraf’ heeft. Met die uitspraak lijkt de nieuwe linkse partijleider zich te onderscheiden van VVD-leider Dilan Yeşilgöz, die een samenwerking met GroenLinks-PvdA uitsluit.
    • ‘Ik denk dat het heel belangrijk is dat we in dit land een beetje normaal gaan doen met z’n allen, de politiek voorop,’ zei Klaver verder. Volgens hem ligt het initiatief bij verkiezingswinnaar D66. D66-leider Rob Jetten lijkt een voorkeur te hebben voor een coalitie met de VVD, GroenLinks-PvdA en het CDA.
  • woensdag 05 november, 13:02
    Yeşilgöz blijft bij standpunt: VVD niet met GroenLinks-PvdA in kabinet
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft woensdag tijdens haar gesprek met verkenner Wouter Koolmees haar standpunt toegelicht en houdt vast dat ze niet met GroenLinks-PvdA in zee gaat.
    • De VVD-leider stelt dat haar partij en GroenLinks-PvdA fundamenteel van mening verschillen over vrijwel alle grote thema’s — van asiel en belastingen tot klimaatbeleid, de positie van het bedrijfsleven en de sociale zekerheid. ‘Er is niet één onderwerp waar we dezelfde opvatting hebben over het probleem of de oplossing.’
    • De VVD wil een kabinet met GroenLinks-PvdA ook niet gedogen. VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft woensdag aan verkenner Wouter Koolmees laten weten te streven naar een ‘centrumrechts’ kabinet, ook als dat geen meerderheid heeft in de Tweede Kamer.
    • De ‘centrum-rechtse’ combinatie van D66, CDA, VVD en JA21 komt uit op 75 zetels. Of 75 zetels voldoende is om een stabiele coalitie te vormen, laat Yeşilgöz in het midden. ‘Dat is aan de verkenner,’ zei ze na afloop. Andere partijen, waaronder JA21, hebben al aangegeven dat een coalitie met 75 zetels volgens hen niet stabiel zou zijn.
    • Yeşilgöz wijst de suggestie van de hand dat zij de kabinetsvorming vertraagt. Volgens haar is de VVD juist duidelijk en daarmee behulpzaam in het proces. ‘Ik ben consistent,’ benadrukte de partijleider.
  • woensdag 05 november, 12:35
    Wilders wil opnieuw meeregeren
    • PVV-leider Geert Wilders heeft woensdag na afloop van zijn gesprek met verkenner Wouter Koolmees herhaald dat zijn partij deel wil uitmaken van de nieuwe regering. Daarbij sluit hij geen partijen uit. ‘We kijken of het mogelijk is om stevig asiel- en migratiebeleid te voeren, dat is ons criterium,’ zei Wilders.
    • De meeste partijen sluiten samenwerking met de PVV uit, maar daar legt Wilders zich niet bij neer. ‘Ik denk dat wij een plek aan tafel verdienen,’ aldus de partijleider. De PVV behaalde bij de verkiezingen, net als D66, 26 zetels. ‘We hebben weliswaar zetels verloren, maar we zijn nog steeds een grote partij.’ Wilders wil geen voorkeur uitspreken voor een bepaalde combinatie van partijen om mee samen te werken.
    • Volgens Wilders zal de formatie niet snel verlopen, omdat de VVD niet wil regeren met GroenLinks-PvdA. Hij denkt daarom dat de PVV later in het proces alsnog in beeld kan komen. Wel acht hij het onwaarschijnlijk dat zijn partij en D66 het eens zullen worden over asiel- en migratiebeleid. ‘Maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit,’ zei hij.
    • Een rol als gedoogpartner ziet Wilders niet zitten.
  • woensdag 05 november, 11:15
    Koolmees begint verkenning met D66
    • Verkenner Wouter Koolmees is woensdagochtend begonnen met zijn opdracht met een gesprek met verkiezingswinnaar Rob Jetten. De partijleider van D66 herhaalde voorafgaand aan het gesprek dat zijn voorkeur uitgaat naar een brede meerderheidscoalitie met VVD, GroenLinks-PvdA en CDA.
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz gaf dinsdag nog aan geen coalitie te willen vormen met GroenLinks-PvdA. ‘Dit is de fase om de campagneretoriek achter je te laten,’ zei Jetten daar woensdag over. ‘We moeten nu kijken hoe we samen kunnen bouwen aan een nieuw verhaal voor Nederland.’
    • Jetten sprak de verwachting uit dat partijleiders de komende dagen nog vaker bij Koolmees langsgaan ‘in verschillende combinaties’.
    • Na afloop zei Jetten dat Koolmees een ‘intensief proces’ voor ogen heeft, waarbij sommige partijen vaker een uitnodiging zullen krijgen.
  • dinsdag 04 november
  • dinsdag 04 november, 17:23
    Wilders feliciteert Jetten met nipte verkiezingsoverwinning D66
    • PVV-leider Geert Wilders heeft D66-leider Rob Jetten dinsdag gefeliciteerd met de verkiezingswinst.
    • Beide partijen lijken 26 zetels te behalen, maar D66 heeft volgens de voorlopige uitslag ruim 28.000 stemmen meer.
    • Wilders erkent dat de kans klein is dat dit verschil nog verandert en zegt zijn eerdere opmerkingen over mogelijk gesjoemel met stemmen vooral uit zorg te hebben geplaatst.
  • dinsdag 04 november, 17:11
    Kamer debatteert op 13 november over verkiezingsuitslag
    • De nieuwgekozen Tweede Kamer bespreekt op 13 november de verkiezingsuitslag, heeft Kamervoorzitter Martin Bosma aangekondigd.
    • Verkenner Wouter Koolmees levert op 11 november zijn verslag over mogelijke coalities in, waarna de Kamer daar direct over debatteert.
  • dinsdag 04 november, 16:56
    Wouter Koolmees aangesteld als verkenner voor nieuwe coalitie
    • Oud-minister Wouter Koolmees (D66) treedt aan als verkenner voor het formatieproces.
    • Hij gaat gesprekken voeren met fractieleiders over een nieuwe coalitie, zo maakte Kamervoorzitter Martin Bosma dinsdag bekend.
    • De gesprekken starten woensdag.
  • dinsdag 04 november, 16:50
    Jetten ziet brede Kamercoalitie als meest logische optie
    • D66-leider Rob Jetten ziet een coalitie met brede Kamermeerderheid.
    • Mogelijk GroenLinks-PvdA, CDA en VVD, als meest logische optie, maar VVD sluit GroenLinks-PvdA uit.
    • Verkenner praat met alle partijleiders over samenwerking.
  • dinsdag 04 november, 16:45
    CDA-leider Bontenbal rekent 75 zetels al als meerderheid
    • CDA-leider Henri Bontenbal noemt een kabinet met D66, VVD, CDA en JA21, dat 75 zetels haalt, ook een meerderheidscoalitie, mits kleinere partijen steun geven.
    • Hij benadrukt dat zijn voorkeur uitgaat naar een stabiel kabinet en niet naar links of rechts, en erkent dat de basis voor zo’n coalitie smal is.
    • Ook in de Eerste Kamer is een meerderheid lastig: centrumrechtse opties hebben steun van BBB en eventueel nog een partij nodig.
  • dinsdag 04 november, 16:37
    Yeşilgöz blijft GroenLinks-PvdA onder Klaver uitsluiten
    • VVD-leider Dilan Yeşilgöz sluit GroenLinks en PvdA nog steeds uit als coalitiepartner, ondanks dat Jesse Klaver Frans Timmermans opvolgde.
    • Ze pleit voor een centrumrechts kabinet met D66, VVD, CDA en JA21, maar erkent dat dit geen meerderheid oplevert. ‘Hopelijk is de verkenning snel rond,’ zegt ze.
  • dinsdag 04 november, 10:51
    ‘Koolmees mag niet langer dan twee weken verkenner zijn’
    • Reizigersvereniging Rover vindt dat NS-topman Wouter Koolmees hooguit twee weken verkenner mag blijven. ‘Als hij dat twee weken doet, is het alsof hij op vakantie is – het bedrijf kan dan gewoon doordraaien,’ zegt directeur Freek Bos. ‘Maar duurt het langer, dan geef je eigenlijk toe dat je overbodig bent.’
    • De fractievoorzitters van de Tweede Kamer spreken dinsdag met Kamervoorzitter Martin Bosma over het begin van de formatie. Volgens ingewijden, zo meldde RTL Nieuws, is Koolmees bij winnaar D66 in beeld als verkenner. De oud-minister van D66 was ook betrokken bij de formatie van kabinet-Rutte IV.
    • Bij de NS heeft Koolmees volgens Bos echter nog genoeg te doen, vooral nu het aantal reizigers achterblijft. ‘Hij moet zorgen dat meer mensen met de trein gaan, zeker op momenten dat stoelen leeg blijven. Dat vergt dat de operatie op orde is en treinen op tijd rijden.’ Tegelijk prijst Bos zijn kwaliteiten: ‘Verbinden, dat doet hij als geen ander. En dat is precies waar het land nu behoefte aan heeft.’
  • maandag 03 november
  • maandag 03 november, 19:20
    Koolmees waarschijnlijk voorgedragen als verkenner

    • Wouter Koolmees wordt waarschijnlijk de nieuwe verkenner voor D66. Een ingewijde bevestigt berichtgeving van RTL Nieuws dat de topman van de NS en voormalig D66-minister ‘in beeld is’ voor de functie.

    • Dinsdag wordt na overleg tussen de fractievoorzitters en Kamervoorzitter Martin Bosma een verkenner voorgedragen. De grootste partij in de nieuwe Tweede Kamer mag als eerste iemand aanwijzen. Die persoon moet ruime politieke ervaring hebben, maar wel op enige afstand staan van de actuele politiek.
  • maandag 03 november, 13:28
    Raad van State: hulp aan illegalen blijft mogelijk strafbaar
    • De Raad van State waarschuwt dat hulpverleners nog steeds strafbaar kunnen blijven, ook na het wijzigingsvoorstel van asielminister David van Weel (VVD) om hulp aan mensen in de illegaliteit uit te zonderen van strafbaarstelling. Volgens het adviesorgaan blijft hulp strafbaar wanneer iemand weet dat een vreemdeling een inreisverbod heeft of ongewenst is verklaard.
    • Het advies betreft een wetsvoorstel dat illegaal verblijf in Nederland strafbaar stelt, als onderdeel van de asielnoodmaatregelenwet. In eerdere debatten werd herhaaldelijk ‘het uitdelen van een kop soep’ genoemd als voorbeeld van hulp die dan strafbaar zou worden.
    • De regering stelde in september voor om medeplichtigheid uit te sluiten, maar volgens de Raad van State bestaat zo’n uitsluitingsgrond niet en moet dat beter worden toegelicht. Het ministerie zegt toe die extra uitleg te geven.
    • De Raad van State had liever gezien dat dit onderdeel volledig werd geschrapt. Toch kan het voorstel, mits aangepast, verder naar de Tweede Kamer. Minister Van Weel is ‘blij met het positieve oordeel van de Raad van State’ en ziet uit naar het Kamerdebat.
    • Deze asielwetten kunnen een heikel punt worden bij de formatie. Voor het CDA was het strafbaar stellen van hulp aan illegalen een breekpunt en aanleiding om de asielwetten van voormalig asielminister Faber niet te steunen. Ook D66 steunde deze asielwetten niet.
  • maandag 03 november, 11:30
    Jesse Klaver neemt partijleiderschap GroenLinks-PvdA op zich
    • Jesse Klaver is gekozen tot nieuwe partijleider van GroenLinks-PvdA. Hij was de enige kandidaat voor het fractievoorzitterschap in de Tweede Kamer, maakte de partij maandag bekend na een fractiebijeenkomst.
    • Sinds het vertrek van Frans Timmermans op verkiezingsavond had de partij geen leider meer. GroenLinks-PvdA behaalde bij de verkiezingen 20 zetels.
    • Na de bekendmaking van de uitslag door partijgenoot Kati Piri nam Jesse Klaver het woord. Hij sprak over leiderschap als het vermogen om te weten wanneer je opzij moet stappen – en wanneer juist niet.
    • Klaver zei dat hij nu bewust een stap naar voren zet, voor de kiezers die hebben gestemd op verandering en een andere politieke cultuur. Volgens hem verdient Nederland ‘oprechte politiek’, en hij beloofde dat de fractie van twintig Kamerleden zich daar de komende jaren vol voor zal inzetten.
  • maandag 03 november, 08:54
    GroenLinks-PvdA kiest nieuwe fractievoorzitter, lijkt Jesse Klaver te worden
  • zondag 02 november
  • zondag 02 november, 18:42
    Moorman laat Timmermans-opvolging aan Klaver over
    • Marjolein Moorman (GroenLinks-PvdA) ziet zichzelf niet als opvolger van Frans Timmermans als fractievoorzitter.
    • In haar podcast De Binnenkamer zegt ze dat Jesse Klaver de taak moet krijgen en dat ze dit al aan hem heeft doorgegeven.
    • Maandag bespreekt de partij wie Timmermans gaat vervangen; Esmah Lahlah en Kati Piri hebben zich al afgemeld. Moorman, nu nog wethouder in Amsterdam, wordt op 12 november Kamerlid.
  • zaterdag 01 november
  • zaterdag 01 november, 17:08
    Rob Jetten wil ‘door het midden’ regeren: D66-leider zoekt weg uit politieke impasse
    • Rob Jetten (D66) voelt zich verantwoordelijk om de kabinetsformatie te leiden nu zijn partij de verkiezingen heeft gewonnen.
    • Hij zal dinsdag een verkenner aanwijzen om met fracties te praten over een nieuwe coalitie. Jetten wil een stabiel kabinet vormen, maar dat wordt lastig omdat veel partijen de PVV uitsluiten en de VVD niet met GroenLinks-PvdA wil regeren.
    • Zijn voorkeur gaat uit naar een ‘middenkabinet’ met VVD, GroenLinks-PvdA en CDA.
    • Oud-adviseur Roy Kramer noemt Jetten rustig, consistent en vasthoudend, ondanks zijn imago als ‘Robot Jetten’. Dat zegt Kramer in NOS-podcast De Dag.
    • Volgens Jetten vraagt de formatie lef, verantwoordelijkheid en samenwerking: ‘Kiezers willen dat we stoppen met gedoe en samen de schouders eronder zetten.’
  • vrijdag 31 oktober
  • vrijdag 31 oktober, 17:48
    Nieuwe coalitie krijgt zware belastingdossiers op tafel
  • vrijdag 31 oktober, 17:19
    Jetten maakt dinsdag een verkenner bekend
    • Jetten gaf vandaag een persconferentie waarin hij aangaf een ‘stabiele coalitie in het midden’ te willen bouwen. Volgende week dinsdag wordt er een verkenner bekend gemaakt.
    • Met wie Jetten precies in zee wil gaan, laat hij nog in het midden. Al geeft de D66-leider aan dat JA21 niet zijn eerste voorkeur heeft.
    • Ook deed Jetten een oproep aan VVD-leider Yeşilgöz  om ‘de uitslag even te laten bezinken’. Maar zei ook dat hij geen enkele meerderheid ziet voor een links kabinet waar ook de VVD inzit.
    • Yeşilgöz heeft in de campagne meerdere keren aangegeven een ‘centrum rechts’ kabinet te willen en niet een kabinet met GroenLinks-PvdA. Jetten antwoordde in de persconferentie: ‘Het is aan mevrouw Yeşilgöz of ze wil regeren met GroenLinks-PvdA.’
  • vrijdag 31 oktober, 12:28
    Twaalf frisse plannen voor een daadkrachtig kabinet
    • De kiezer verlangt naar politiek die levert. EW vroeg twaalf business leaders naar verrassend simpele oplossingen voor de grote problemen van het nieuwe kabinet.
    • Ondernemer Simon van der Jagt pleit voor een Ministerie van Digitalisering en Technologie, terwijl Sezgin Cihangir een kwaliteitskeurmerk voor lesmethoden wil.
    • Anneke Westerlaken vraagt om een kabinetsoverstijgende langetermijnvisie op ouderenzorg waarin wonen, welzijn, digitalisering en preventie samenkomen.
    • Hidde Boersma stelt een nationale grondbank naar Frans voorbeeld voor, en Koos Boer komt met een ‘supersimpele’ box-3-oplossing via bv-structuren.
    • Andere voorstellen variëren van werkgevers die personeel ‘arbeidsfit’ maken (Frans Blom) en snelle matching van talentvolle asielzoekers (Koen Mentink) tot AI-fabrieken als strategische infrastructuur (Han de Groot), digitale soevereiniteits-impactanalyses (Diana Krieger), wooncoöperaties en splitsen (Sanne van Manen) en opschaling van de politie plus één vast aanspreekpunt voor vrouwelijke slachtoffers (Claudia Batstra).
    • Lees alle twaalf voorstellen hier.
  • donderdag 30 oktober
  • donderdag 30 oktober, 17:51
    Provincies dringen aan op snelle kabinetsformatie
    • De provincies dringen aan op een snelle kabinetsformatie na de Tweede Kamerverkiezingen. Volgens het Interprovinciaal Overleg (IPO) is een nieuw kabinet nodig om urgente problemen aan te pakken.
    • ‘Het land snakt naar duidelijkheid en vooruitgang,’ zegt IPO-voorzitter Ina Adema. ‘We moeten nu doorpakken op grote dossiers als stikstof, woningbouw en netcongestie.’
    • De provincies hebben eerder met landbouworganisaties en natuurbeheerders afspraken gemaakt over het verminderen van stikstofuitstoot, om zo vergunningverlening — bijvoorbeeld voor woningbouw — weer mogelijk te maken. ‘Die afspraken zijn een stevig fundament en tegelijk een uitnodiging aan de formerende partijen,’ aldus Adema. ‘Alleen samen kunnen we tot een werkbare oplossing komen die Nederland weer vooruitbrengt.’
  • donderdag 30 oktober, 15:31
    Kamervoorzitter Bosma bespreekt uitslag dinsdag met fractievoorzitters
    • Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma ontvangt de fractievoorzitters pas dinsdagmiddag om de verkiezingsuitslag te bespreken en een verkenner aan te wijzen. De bijeenkomst wordt uitgesteld tot na het weekeinde, omdat dan pas volledig duidelijk zal zijn welke partij de meeste stemmen heeft gekregen. Eerder was het plan dat de fractieleiders elkaar al vrijdag zouden treffen.
    • D66 en de PVV komen volgens de bijna volledige telling allebei uit op 26 zetels. Met 99 procent van de stemmen geteld heeft D66 echter een voorsprong van ruim 15.000 stemmen en lijkt de partij van Rob Jetten de grootste te worden. Alleen de stemmen uit Venray en die van Nederlanders in het buitenland moeten nog worden meegeteld.
    • Traditiegetrouw mag de grootste partij een verkenner voordragen, die met alle fractievoorzitters spreekt over mogelijke coalities. Het verslag van die gesprekken wordt uiterlijk een week na de installatie van de nieuwe Tweede Kamer besproken – die staat gepland voor woensdag 12 november.
  • donderdag 30 oktober, 13:47
    Hoe werkt de kabinetsformatie? | Tweede Kamerverkiezingen 2025
    • Na de verkiezingen begint in Nederland het ingewikkelde proces van de kabinetsformatie – het machtsspel dat bepaalt wie gaat regeren.
    • Eerst brengt de verkenner orde in de chaos door met alle fractieleiders te spreken en mogelijke coalities te verkennen.
    • Daarna onderzoekt de informateur welke partijen kunnen samenwerken en waar compromissen mogelijk zijn over thema’s als asiel, zorg en koopkracht.
    • Lukt dat, dan stelt de formateur – vaak de beoogde premier – het nieuwe kabinet samen. De formatie kan maanden duren, maar eindigt altijd met de traditionele bordesscène bij de koning.
    • Bekijk hier de laatste EW Explains waar het onderwerp uitgebreid wordt besproken.
Nieuwe berichten (0)

Tags