Technologie heeft ons in haar macht. Is er nog een weg terug of zijn we voorgoed overgeleverd aan deze moderne vorm van slavernij?
Deze week maakte professor Robert Sloan van de University of Illinois kenbaar dat kunstmatig intelligentiesysteem ConceptNet 4 een IQ heeft dat min of meer gelijkstaat aan dat van een vierjarig kind. Enkele mitsen en maren daargelaten is dat een fabuleus resultaat.
Spijtig genoeg voor alle doemvisionairs is het niet indicatief voor negatieve vooruitzichten die worden geschetst in futuristische films als Terminator, waar de mensheid het dreigt te verliezen van robots.
Voorlopig dus nog geen mens 2.0: geïntegreerde circuits resulterend in een optimale fusie van mens en machine. Toch blijkt technologie als ‘levend organisme’ ons in een stevige greep te hebben.
Slechts 42 jaar geleden, in 1971, werd de eerste e-mail verzonden. Primitief en amper acceptabel naar hedendaagse standaarden. Maar de basis voor een maatschappelijke verschuiving was gelegd.
Vandaag de dag kunnen we zulke gemedieerde communicatie niet meer wegdenken. Zij domineert de maatschappij: thuis, op ons werk en op straat.
Verslaving
Voor jongeren, de generatie die zich geen realiteit zonder virtuele counterpart kan indenken, is technologie hun lust en hun leven. De smartphone is voor deze groep niets minder dan een natuurlijk verlengstuk van brein en ledematen.
Ruim 6 procent van hen (in de leeftijd van 12 tot 15 jaar) geeft aan problemen te ondervinden door zijn of haar online mediagebruik. Het probleem lijkt verslavingsproporties aan te nemen, hoewel diagnostiek hieromtrent tot op heden lastig is.
Obsessie
We worden simpelweg overgenomen. Subtiel, strategisch en zonder weerstand. Het signaal van een nieuw bericht laat ons alle andere activiteiten neerleggen. Onze obsessie met de status van anderen of het nieuwste e-mailbericht krijgt voorrang boven het hier en nu.
En het wordt nog gekker.
Klagen
Google Glass, een bril die actief informatie levert tijdens het dragen, verschaft samensmelting van technologie en leven. Mogelijkheden tot wegleggen zijn er, maar hoe lang zal de meerderheid dat nog op prijs stellen?
Momenteel levert klagen over gsm-gebruik tijdens het ‘sociale samenkomen’ op een terras al verbaasde blikken op.
Oneindig
En de volgende stap is er ook al: de volledige immersie met de virtuele wereld. De Oculus Rift-headset zit nog in de conceptfase, maar draait bij ontwikkelaars al de eerste testen voor consumenten.
Een visuele afsluiting van de wereld om u heen, geïnitieerd voor spellen, zal zeker tot buiten de spelletjesomgeving reiken. De mogelijkheden lijken oneindig.
Singulariteit
Een weg terug lijkt onwaarschijnlijk. Technologische vooruitgang brengt ons simpelweg te veel; van dagelijks gemak tot levensverlengende attributen.
Technologie-aanbidders anticiperen op de zogenaamde technologische singulariteit – het moment in de toekomst wanneer de technologische vooruitgang zo snel gaat dat mensen met hun intelligentie de maatschappij niet meer kunnen begrijpen en de eerste kunstmatige intelligentie hun verdere ontwikkeling in eigen hand neemt.
Wet van Moore
‘Gelukkig’ is het volgens professor Robert Sloan nog lang niet zover, al suggeert de wet van Moore dat dergelijke science fiction-achtige perikelen dichterbij zijn dan algemeen verondersteld.
Futuroloog Gordon Moore, naar wie de wet is vernoemd, kan dan ook niet wachten tot dit moment aanbreekt. Eindelijk het eeuwige leven zodra we de inhoud van onze hersenen naar een chip transporteren. Het is natuurlijk wel de vraag of technologie onze inferieure gedachten landurig wil incorporeren.
‘Slavernij’
Technologie heeft onmiskenbaar voordelen, maar het moet ons dienen – en niet vice versa. De hedendaagse technologie-afhankelijkheid is schrikbarend, gelet op wat er in de toekomst nog mogelijk zal zijn.
Het is dus de vraag of uiteindelijke technologische ‘slavernij’ afwendbaar is. Mocht dit niet zo zijn, laten we dan in elk geval hopen dat Asimov’s wetten werken.
Voor nu kunnen we wellicht wat vaker ons mobieltje achterwege laten en anders collectief accepteren dat de hedendaagse technologie een duale werkelijkheid vereist: offline en online.