Het is de maatregel die tot nu toe de meeste weerzin leidt: de aflosboete. Het nieuw te vormen kabinet Rutte-3, wil de wet-Hillen afbouwen, wat ten koste gaat van mensen met een (bijna) afgeloste hypotheek. Oude en rijke mensen voelen dat het hardst.
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw postvak.
Geen maatregel kreeg zoveel partijprominenten in beweging als de aflosboete: oud-VVD-leider Hans Wiegel, oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas en zelfs oud-ChristenUnie-leider Leen van Dijke roerden zich in diverse media. Ook oud-CDA-staatssecretaris Martin van Rooijen (inmiddels 50Plus-Kamerlid) noemt de maatregel ‘te gek voor woorden’. Voor het CDA is de kritiek extra pijnlijk, aangezien de wet is vernoemd naar haar initiatiefnemer, oud-CDA-minister Hans Hillen.
Aflosboete raakt ouderen
In vergelijking met de BTW-verhoging – die iedereen raakt – raakt de wet-Hillen maar een beperkte groep, maar toch is het verzet dus groot. Op lange termijn is het afschaffen van de wet een lastenverhoging van 1,4 miljard euro. Wie voelt dat het hardst?
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over 2014 blijkt dat 65-plussers verreweg het meest gebruik maken van de wet, net zoals mensen met een hoog inkomen.
Hoe werkt wet-Hillen?
De wet-Hillen komt er op neer dat huizenbezitters die een lage of geen hypotheek hebben, een vrijstelling krijgt voor het eigenwoningforfait. Dat is een fiscale bijtelling voor huizenbezitters ter grootte van 0,75 procent van de woningwaarde. Dat wordt bij het inkomen opgeteld, en daar wordt vervolgens inkomstenbelasting over geheven. Het gaat al snel om vele honderden euro’s aan belasting.
Mensen met weinig of geen hypotheek, ontlopen die belasting dus. Als dit fiscaal voordeel wordt afgeschaft loont het aflossen van de hypotheek minder. Vandaar de term aflosboete. De nieuwe coalitie was van plan om de wet-Hillen in 20 jaar tijd af te bouwen, maar bezweek voor de kritiek en neemt daar nu 30 jaar voor.
Wie krijgt het voordeel?
Lees ook: Formatie: Mes diep in aftrek eigen huis
In onderstaande grafiek is te zien welke leeftijdscategorieën het meeste profiteren van de wet-Hillen. Het gaat om de miljoenen euro’s die per groep níét bij de inkomstenbelasting hoeven te worden opgeteld en niet om het belastingvoordeel zelf. De gegevens zijn van het CBS en gaan over 2014.
Bij mensen die de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt, vallen de eerste 20.000 euro aan inkomsten onder een lager belastingtarief (18,65 procent, in plaats van 36,55 procent).
Grofweg tweederde van de belastingaftrek, komt voor rekening van 65-plussers – vandaar ook dat 50Plus zich er zo tegen verzet.
Veelverdieners
Niet alleen ouderen zijn de dupe als de wet-Hillen wordt afgeschaft. Ook de hogere inkomens profiteren relatief veel van het huidige beleid. Tweederde van het voordeel komt terecht bij de helft van de mensen die het meeste verdienen, zoals te zien in onderstaande grafiek. Ook in deze grafiek gaat het om de miljoenen euro’s die niet bij de belasting hoeven te worden opgeteld.
De armste 10 procent van de huishoudens hoeft dus over 30 miljoen euro geen belasting te betalen, maar de belastingdruk is voor hen sowieso vaak laag. De rijkste 10 procent betaalt al snel meer dan 50 procent belasting. Het is voor hen dus zeer voordelig dat zij 218 miljoen euro niet bij hun inkomen hoeven op te tellen. In totaal hoefde 1,4 miljard euro niet bij het inkomen te worden opgeteld in 2014, dat scheelde 500 miljoen euro aan belasting.
