Trump typeerde het atoomakkoord met Iran terecht als een slechte deal. Maar een betere deal ligt niet meteen voor de hand.
President Donald Trump kijkt met scepsis naar het Iran-akkoord dat zijn voorganger Barack Obama in 2015 sloot met het bewind in Teheran. Trump weigerde te bevestigen dat Iran zich aan het akkoord houdt. Amerika stapt niet uit het akkoord, maar wil over een ‘Better Deal’ onderhandelen. Een lastige procedure, maar Trump heeft gelijk dat het huidige akkoord de Iraanse weg naar het atoomwapen niet blokkeert, maar enkel vertraagt.
The Iran deal is terrible. Why didn’t we get the uranium stockpile – it was sent to Russia. #SOTU
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 13 januari 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Amerika ziet me lede ogen hoe twee landen – Noord-Korea en Iran – zich een weg banen naar de status van atoommacht. Het regime van Kim Jong-un is er bijna en het bewind van de ayatollahs is redelijk op weg. Met beide landen is onderhandeld, maar de resultaten vielen tegen. Ze gingen gewoon door met hun atoomprogramma’s.
Amerika hoopte dat het Noord-Koreaanse regime ten val zou komen
In 1994 sloot de regering-Clinton een Agreed Framework met Noord-Korea. De regering in Pyongyang zou geld en olie krijgen in ruil voor de stopzetting van het atoomprogramma. Noord-Korea verraste de Amerikanen met een eerste atoomproef in 2006. Amerika had gehoopt dat het regime in de loop van de onderhandelingen wel ten val zou komen. Die hoop bleek ijdel. Anno 2017 brengt Noord-Korea de regio op de rand van een atoomconflict.
Iran ging behoedzamer te werk. Het land tekende het Non-Proliferatieverdrag (NPV), maar ontwikkelde onder het mom van ‘vreedzaam gebruik van nucleaire energie’ een geheim atoomprogramma. President Obama lanceerde een opmerkelijke strategie. Hij wilde Iran een status van regionale mogendheid toekennen als het onderhandelde over het atoomprogramma.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dat deed Iran, maar met beter strategisch inzicht dan Obama. In tegenstelling tot Noord-Korea onderhandelde Amerika niet alleen, maar in multilateraal verband: met de permanente leden van de VN-Veiligheidsraad en Duitsland, plus de Europese Unie. En dat juist in een tijd waarin Rusland een grotere greep kreeg op het Midden-Oosten, vooral in Syrië, waar Iran met revolutionaire gardisten optrad als Russische veldcommandant ter plekke.
De zwaktes van het akkoord waren meteen duidelijk
Iran rekte tijd; voor Obama tikte de klok. Hij wilde een akkoord voor het einde van zijn termijn in 2016. Uiteindelijk werd het getekend op 14 juli 2015 onder de naam Joint Comprehensive Plan of Action (‘Gemeenschappelijk Alomvattend Actieplan’).
De zwaktes van het akkoord waren meteen duidelijk, ondanks de retoriek van de regering-Obama. Hij legde het akkoord niet voor als verdrag aan het Congres omdat hij er geen tweederde meerderheid kon krijgen; slechts 42 van de 100 Senatoren steunden de deal. Amerika verbond zich aan het akkoord via een resolutie van de Verenigde Naties.
Het akkoord vertraagt het Iraans atoomprogramma slechts. Iran mag doorgaan met beperkte verrijking van uranium en vermindering van de voorraden uranium en plutonium. Bestaande centrifuges worden niet ontmanteld, maar stilgelegd. Inspecteurs hebben geen toegang tot ‘militaire installaties’. Het Internationaal Atoom en Energie Agentschap (AIEA) controleert monsters die door Iran zelf worden genomen: zogenoemde ‘zelfinspectie’. De Iraanse ontwikkeling van intercontinentale raketten valt niet onder het akkoord.
De strategie van Teheran: een akkoord sluiten zolang er op een van de drie onderdelen van het atoomprogramma (verrijking van uranium, rakettentechnologie en constructie van een atoomkop) vooruitgang is. En die is er. Na 10 jaar mag Iran zelfs weer onbeperkt uranium verrijken.
Amerikaanse sancties zetten Europese bedrijven voor het blok
Trump heeft weinig ruimte voor actie. Hij schopt de bal op het veld van het Congres, dat binnen 60 dagen ‘aanvullende restricties’ tegen Iran kan voorstellen. De vroegere Amerikaanse sancties zijn slechts ‘tijdelijk geschorst’. Het Congres kan deze weer activeren, maar dat stuit ongetwijfeld op verzet bij de andere onderhandelingspartners, zoals Rusland, China en de Europese partners. Amerikaanse economische sancties zetten bijvoorbeeld Europese bedrijven voor het blok: handelen met Iran of de Verenigde Staten? Amerikaanse sancties kunnen het akkoord laten imploderen.
Trump typeerde het atoomakkoord terecht als een slechte deal. Maar een betere deal ligt niet meteen voor de hand.
Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!