Een kansloze, tijdrovende en voor alle partijen beschadigende procedure, zo kun je de afzetprocedure tegen de Amerikaanse president Donald Trump noemen, schrijft Robbert de Witt. Maar hoewel de uitkomst inderdaad al vrijwel vastligt, dient het proces wel degelijk een groter belang.
Spannend gaat het natuurlijk niet worden, als het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden volgende week gaat stemmen over impeachment van president Donald Trump. Die stemming gaat over de twee ‘articles of impeachment’ die deze week door de Democraten werden bekendgemaakt. Ten eerste machtsmisbruik: Trump zou de Oekraïense president onder druk hebben gezet onderzoek te doen naar een van zijn politieke tegenstanders, Joe Biden. En ten tweede om tegenwerking van het Congres: Trump heeft tijdens het impeachment-onderzoek geweigerd bepaalde documenten te overhandigen en verscheidene medewerkers mochten van de president niet voor de onderzoekscommissie getuigen.
Robbert de Witt
Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
Hoewel de verwachting is dat enkele Democratische Afgevaardigden zullen tegenstemmen, zal er zonder twijfel een meerderheid zijn in het Huis die de afzetprocedure steunt. Daarna gaat de kwestie naar de Senaat. Maar in de Senaat zijn de Republikeinen de baas, en dus zal er daar geen tweederde meerderheid zijn voor afzetting van Trump.
Een president die belooft de hoofdstad te gaan uitmesten
Toch doet de voorspelbare uitkomst niets af aan het grotere belang van deze procedure: de Amerikanen moeten op dit moment weer bepalen wat de grenzen zijn van de presidentiële macht. Mag hij buitenlandse regeringen zo onder druk zetten, ook als de natie daarbij geen direct belang heeft en hij persoonlijk wel? Ging hij te ver of niet? Dat bepalen is bij uitstek een taak voor het Congres, want de ogenschijnlijke oppermacht van de president wordt volgens de Grondwet in toom gehouden door het Congres en de rechtspraak.
Dus als een president aantreedt die belooft de hoofdstad te gaan uitmesten, is het in een gezonde rechtsstaat en democratie logisch dat zijn handelen tegen het licht wordt gehouden. Trump rekt de grenzen op, en dat betekent een test voor het Amerikaanse politieke systeem.
De weigerachtige houding van het Witte Huis
Amerikaanse kiezers, die over Trump verder net zo verdeeld zijn als hun vertegenwoordigers in Washington, hebben dat heel goed begrepen. Volgens een peiling van Quinnipiac University van afgelopen dinsdag meent driekwart van de Amerikanen, ongeacht hun politieke voorkeur, dat Trump en zijn getrouwen volledige medewerking moeten verlenen aan de onderzoeken. Hetzij omdat dat zijn schuld zal bewijzen, hetzij omdat dat zal aantonen dat het niets meer is dan een Democratische heksenjacht.
Een meerderheid vindt dus, om welke reden dan ook, dat de president gehoor moet geven aan de oproep van de volksvertegenwoordigers in het Congres. Voor de waarheidsvinding is de weigerachtige houding in het Witte Huis dan ook jammer. Net als het te betreuren is dat de Democraten, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi voorop, zoveel haast willen maken. Dat komt de grondigheid niet ten goede.
Hoe de afzetprocedure ook afloopt, in elk geval krijgt de president een schot voor de boeg. Of Donald Trump dat signaal oppikt, valt zeer te betwijfelen. Maar het inzetten van dit zware middel is ook een waarschuwing voor toekomstige presidenten die hetzelfde pad willen bewandelen als Trump.