Gemeenten kunnen de kosten van nieuwe voorzieningen door middel van een baatbelasting verhalen op de burgers die hier voordeel van hebben. Het kan gaan om het ‘opfrissen’ van een winkelgebied, maar ook het aansluiten van woningen op de riolering, zoals in deze zaak.
Er zijn nogal wat procedures over de baatbelasting, omdat gemeenten zich vaak niet aan de regels houden. Denk aan een wethouder, die even regelt dat iedereen meebetaalt aan de verbeteringen in zijn wijk.
Meld u hier gratis aan voor de Elsevier Weekblad Belasting Update, de wekelijkse nieuwsbrief met het laatste fiscale nieuws, analyses, achtergronden en commentaren. Elke vrijdag in uw postvak.
Als een aanslag baatbelasting wordt opgelegd aan iemand die geen profijt heeft van de voorziening, moet die aanslag worden vernietigd.
Het is natuurlijk nog mooier als de hele baatbelasting in de prullenbak verdwijnt. Dat gebeurde met de verordeningen baatbelasting van de gemeente Abcoude, nu gemeente De Ronde Venen.
Riolering buitengebied
De gemeente Abcoude wil 296 panden in het buitengebied aansluiten op de riolering, en de kosten van ruim 2,9 miljoen euro deels verhalen op de eigenaren.
Het duurt jaren voordat alles een beetje in gang is gezet. De noodzakelijke verordeningen baatbelasting worden pas op 7 januari 2013, bijna 12 jaar later, vastgesteld door de gemeenteraad. Er bestaan dan al serieuze twijfels over de haalbaarheid van de baatbelasting. De aanslagen baatbelasting worden uiteindelijk (lager) vastgesteld op 3.100 euro per aansluiting.
Een belangrijk detail is de soort riolering. Het gaat om een drukriolering met een radiografisch beheerssysteem, die alleen kan werken als er stroom is aangelegd. De gemeente heeft al sinds 2008 een conflict met de twee netbeheerders Liander en Stedin, in december 2009 is het zelfs tot juridische stappen gekomen.
Al een werkende aansluiting?
Het drukriool is al lang aangelegd, maar werkt in feite nog niet. De stroom is in 2010 nog steeds niet aangesloten, de rest van het systeem is klaar voor gebruik. In brieven van de gemeente staat echter niets over de vertraging, de eigenaren van de panden worden zelfs aangespoord om het riool binnen twee maanden in gebruik te nemen.
Deze brieven gaan de gemeente opbreken. Een baatbelasting moet namelijk maximaal twee jaar na het volledig voltooien van de voorzieningen door de gemeente zijn vastgesteld.
Hof Arnhem-Leeuwarden rekent even snel terug vanaf 7 januari 2013, en kijkt of er kan worden aangenomen dat het hele drukriool op 7 januari 2011 kon worden gebruikt.
Slordigheid
De gemeente komt met allerlei redenen waarom het in de verordeningen omschreven systeem nog niet in gebruik kon worden genomen, maar loopt tegen haar eigen slordigheid aan. Het Hof neemt aan dat het hele drukriool al op 7 januari 2011 kon worden gebruikt, ook als was dit niet het geval.
Een verordening baatbelasting moet heel specifiek aangeven welke voorziening wordt gerealiseerd, en welke kosten op de burgers worden verhaald.
De gemeente heeft een aantal zaken slecht omschreven, waaronder de noodzakelijke aanpassing van het stroomnet. Hierdoor wordt geen rekening gehouden met bepaalde aanpassingen die pas na 7 januari 2011 zijn uitgevoerd.
Het maakt niet uit dat het drukriool uit technisch oogpunt pas in gebruik kon worden genomen als alle aansluitingen werkten. Ook is het niet van belang dat één pand was vergeten, en pas in april 2012 werd aangesloten.
De ‘omkoping’ van bewoners
Er is in deze zaak niet alleen sprake van een slordige omschrijving van de baatbelasting, de gemeente heeft ook een groot aantal bewoners veel lagere of zelfs helemaal géén aanslagen opgelegd. Deze ‘verkapte vrijstellingen’ zijn op zich al reden genoeg om de opgelegde aanslagen te vernietigen.
Dit probleem heeft de gemeente niet zelf veroorzaakt, maar wel indirect. Een deel van de riolering moest over het terrein van bewoners lopen. Er mocht namelijk niet worden gegraven in de aanwezige dijklichamen. De aannemers die de riolering moesten aanleggen, hebben deals gemaakt met sommige, maar niet alle, bewoners. Er werden bijvoorbeeld twee panden als één pand aangemerkt om medewerking te krijgen.
De gemeente had deze deals nooit mogen bevestigen, en had eventuele compensatie op een andere manier moeten regelen.
Eerder verschenen in deze serie:
- Absurde belastingzaken – huurtoeslag
- Absurde belastingzaken – reclamebelasting
- Absurde belastingzaken – pesterijen
- Absurde belastingzaken – opgestoken middelvinger
- Absurde belastingzaken – smokkelende politicus
- Absurde belastingzaken – belachelijke parkeerregeling
- Absurde belastingzaken – het belang van een tussendeur