Europarlementariërs zijn bezorgd over het Turkse besluit om de immuniteit van Koerdische parlementsleden op te heffen. Of de Europese Unie (EU) ook de migratiedeal op het spel wil zetten om tegen Erdogan in te gaan, is nog maar de vraag.
In een debat in Brussel op woensdagavond waren zowel het Europees Parlement en eurocommissaris Johannes Hahn zeer kritisch over een nieuwe Turkse wet, die de weg vrijmaakt voor president Recep Tayyip Erdogan om Koerdische politici te laten vervolgen.
De Nederlandse europarlementariër Marietje Schaake (D66) noemde de volksvertegenwoordiging van Koerden in het Turkse parlement ‘essentieel voor de democratie’. Op Twitter schreef ze na afloop dat het opheffen van immuniteit voor parlementsleden een nieuwe ‘stap in de richting van een presidentieel systeem’ is.
Ook de Duitse europarlementariër Renate Sommer (CDU) is bang voor een presidentieel dictatorschap onder Erdogan. ‘Het is tijd voor actie,’ zei zij volgens Deutsche Welle. ‘Zet de onderhandelingen over de migratiedeal stil.’
Lukt het Turkije om visumliberalisering voor elkaar te krijgen?Geen ernst
De Europese Commissie lijkt de reeks Turkse misstanden eigenlijk het liefst zo min mogelijk te bespreken. Om de aandacht rond de Koerdische kwestie te beperken, werd het debat van woensdag naar laat op de avond verplaatst. Daarnaast was Federica Mogherini, Ankara-onderhandelaar en hoogste Buitenlandgezant van de EU, afwezig bij het debat. In zijn speech liet haar vervanger, de minder prominente Hahn, weten dat de commissie ‘ernstig bezorgd’ is.
‘Zet de onderhandelingen over de migratiedeal stil’
– Renate Sommer (CDU)
Controversiële acties van de Turkse overheid werden de afgelopen maanden meermaals aangekaart binnen de EU, maar ingegrepen werd er nog niet. De voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz stuurde donderdag nog een brief naar Erdogan, waarin hij zijn politieke keuzes ernstig afkeurt, maar daar geen consequenties aan verbindt.
Maatregelen
Het Europees Parlement durft wel karakter te tonen, in ieder geval voorlopig. Op het moment is er geen meerderheid meer voor visumliberalisering, een eis van de Turken om de migratiedeal in stand te houden. Het parlement wil dat Turkije eerst aan alle voorwaarden voor visumvrij reizen voldoet, voor over het onderwerp wordt gestemd.
De EU zou in theorie het besluit kunnen nemen het migratieakkoord met Turkije op te blazen, om zo Erdogan van zijn machtspositie te beroven. Dat zit er voorlopig niet in. Europarlementariër Judith Sargentini (GroenLinks) zei eerder al tegen Elsevier dat, hoewel zij de migratiedeal ‘graag ziet sneuvelen’, ze verwacht dat de grootste partijen in het Europees Parlement uiteindelijk zullen inbinden. Door de deal is de EU namelijk afhankelijk van Turkije geworden.
De Turken zijn zich hier ook van bewust, en trekken zich voorlopig weinig aan van de Europese bezorgdheid. ‘De EU heeft ons harder nodig, dan Turkije de EU’, zei president Erdogan eerder al.