Het hing al maanden in de lucht, toch hakte president Donald Trump de knoop op een onverwacht moment door: hij heeft FBI-directeur James Comey dinsdag ontslagen. Democraten riepen eerder om het vertrek van Comey, maar kritiseren nu Trumps besluit.
In een door het Witte Huis vrijgegeven ontslagbrief staat dat Comey (56) geen vertrouwen meer geniet van het ministerie van Justitie en dat de FBI nieuw leiderschap nodig heeft. De aanleiding zou de manier zijn waarop Comey is omgegaan met de e-mailkwestie van Hillary Clinton. Comeys acties werden inderdaad breeduit gekritiseerd, maar de controverse leek Trump juist te helpen tijdens de verkiezingen. Nadat Comey in oktober 2016, twee weken voor de presidentsverkiezingen, bekendmaakte het onderzoek naar Clinton te heropenen, zei Trump dat de FBI-directeur ‘moed’ had getoond.
De wijze waarop het ontslag zich dinsdag voltrok, is opvallend te noemen. Comey werd niet persoonlijk ingelicht door de president, maar vernam zijn ontslag via de televisie. Op dat moment gaf hij een speech aan medewerkers van de FBI in Los Angeles. Comey zou nog hebben geloofd dat het om een grap ging. Kort daarna werd de ontslagbrief afgeleverd op zijn kantoor.
Gezamenlijke vijand
Het ontslag komt niet als een verrassing. Comey kwam de afgelopen maanden talloze keren in de problemen en werd openlijk gehaat door zowel Republikeinen als Democraten. Het heropenen van het onderzoek naar Hillary Clinton was volgens de Democratische presidentskandidaat zelf de reden dat ze de verkiezing verloor.
Obama, die Comey in 2014 aanstelde, werd door Democraten opgeroepen om de FBI-directeur te ontslaan. Toen dat niet gebeurde, hoopten ze stiekem dat een eventuele president Clinton de baas van de inlichtingendienst zou wegsturen.
Trump heeft als president de macht om een FBI-directeur de laan uit te sturen, hoewel die voor een termijn van tien jaar wordt aangesteld. In het verleden werden diverse FBI-directeuren onder druk gezet om te vertrekken – alleen Bill Clinton voelde zich in 1993 genoodzaakt om de in problemen geraakte William Sessions te ontslaan.
Waarom nu?
Het problematische aan het ontslag van Comey is de timing. Onlangs gaf de geregistreerde Republikein toe dat mensen rond Trump onderdeel zijn van een onderzoek naar contacten tijdens de verkiezingscampagne tussen het Trump-kamp en het Rusland van Vladimir Poetin. Omdat dat onderzoek nog loopt, betichten Democraten de president van het afdekken van een pijnlijke kwestie.
De Democratische leider in de Senaat, Chuck Schumer, zei dinsdagavond dat het ontslag een grote fout is van Trump. Hij wil dat een nieuwe onafhankelijke aanklager het Rusland-onderzoek voortzet. Ook een aantal Republikeinen – onder wie de Senatoren John McCain en Ben Sasse – is kritisch over het besluit. Trump reageerde snel op Twitter:
Cryin' Chuck Schumer stated recently, "I do not have confidence in him (James Comey) any longer." Then acts so indignant. #draintheswamp
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) May 10, 2017
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het wordt inderdaad lastig voor Democraten om het ontslag van Comey op een geloofwaardige manier aan te vechten – het moest er een keer van komen. Tegelijkertijd geeft Trump zijn critici, bedoeld of niet, nieuwe munitie: de voortslepende Rusland-kwestie is helemaal terug op de agenda.