Polen drijft steeds verder af van de Europese Unie (EU) en de toekomst van het land ziet er duister uit. Die zorgen uit voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk deze week.
De Poolse regering is met één been al uit de EU gestapt, beweert Tusk. Al maanden ligt hij overhoop met de regerende Recht en Rechtvaardigheidspartij (PiS). Naar zijn zeggen heeft deze conservatieve partij een ‘heksenjacht’ geopend op Tusk.
Poolse president Duda vetoot omstreden wetsvoorstel. Dit is waarom >>
Steun van Orbán
Het is zorgwekkend dat de regering zich zo opstelt, en het lidmaatschap van Polen in twijfel trekt, aldus Tusk. ‘Er zijn genoeg voorbeelden van controversieel gedrag van de Poolse regering. Zo ziet de hele Europese Unie het, zelfs Boedapest kijkt er zo tegenaan, echt!’
Tot nu toe heeft de Hongaarse regering, onder leiding van premier Viktor Orbán, zich steevast achter PiS geschaard. De afgelopen dagen verschenen zelfs berichten over een nieuw oosters blok, dat veel verder gaat dan de Visegrad-groep en dat zich stevig zal verzetten tegen de macht van westerse lidstaten. Toch zou ook Hongarije afstand nemen van Polen, aldus Tusk.
De spanningen tussen Brussel en Warschau liepen de afgelopen weken op. Eind juli liep een flinke ruzie met een sisser af, omdat de Poolse president Andrzej Duda een veto uitsprak over twee omstreden wetsvoorstellen waarmee de rechterlijke macht op de schop zou gaan.
Omstreden wet
Volgens critici staat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht op het spel door de wet. De wet geeft het parlement de mogelijkheid de leden van de Raad voor de Rechtspraak te kiezen die rechters benoemen.
De Europese Commissie dreigde met sancties tegen Polen, omdat de hervormingen de democratie op de helling zouden zetten. Het is niet goed dat de nationaal-conservatieve regering invloed krijgt op de rechtspraak, aldus de Commissie.
‘Het lijkt me sterk dat de Duitse of Zweedse belastingbetalers willen bijdragen aan de inrichting van een dictatuur,’ zei eurocommissaris Vera Jourová (Justitie) in een interview. De Poolse regering treedt grondrechten met voeten, vindt Jourová.
Heksenjacht na vliegramp
De ruzie tussen Tusk en de regeringspartij is zeer persoonlijk. Zijn toespraak woensdag volgde op een urenlang verhoor naar aanleiding van de vliegramp bij de Russische stad Smolensk in 2010. In die tijd was Tusk premier, Lech Kaczynski was president. Kaczynski kwam om het leven bij de ramp, samen met zijn vrouw.
Kaczynski’s tweelingbroer Jaroslaw Kaczynski is de huidige partijleider van PiS. Volgens Tusk is de ‘heksenjacht’ persoonlijk en oneerlijk. Kaczynski lijkt zich te laten meeslepen door zijn emoties. ‘Veeg je mond niet af met de naam van mijn overleden broer,’ zei de partijleider recent tegen partijgenoten van Tusk in het parlement. ‘Jullie vernietigden hem. Jullie vermoordden hem. Jullie zijn schurken!’