Facebook weer onder vuur: critici gelinkt aan Soros

Met een uitgebreid artikel heeft The New York Times vanochtend onthuld hoe Facebook de afgelopen jaren is omgegaan met de schandalen die het grootste socialemediabedrijf ter wereld teisterden. Het bagatelliseerde de invloed van Russische inmenging en huurde een bedrijf in om concurrenten in een kwaad daglicht te stellen. Vier vragen en antwoorden over Facebook.

Wat heeft The New York Times onthuld over Facebook?

Uit het artikel van The New York Times blijkt dat Facebook zich blind hield voor de invloed van Russische trollen op het platform. Al ver voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016 bleek dat Facebook op de hoogte was, maar besloot geen actie te ondernemen. In december 2016, een maand na de verkiezing van Donald Trump tot president, wees Facebook-CEO Mark Zuckerberg het idee nog af dat nepnieuws van invloed is geweest op de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

Toen later bleek dat de invloed groter was dan gedacht, ging Zuckerberg in 2017 op ‘excusestour’ door de Verenigde Staten. Ondanks zijn publieke excuses was Facebook  achter de schermen aan het lobbyen om strengere regelgeving te voorkomen. Daarbij werd geen enkel middel geschuwd. Zo huurde Facebook een bedrijf in dat activisten in diskrediet moest brengen. Dat gebeurde onder meer door ze te linken aan miljardair George Soros, die recent is bedreigd en een bombrief ontving.

Hoe groot was de invloed van Facebook op de Amerikaanse presidentsverkiezingen?

Zuckerberg ontkende in eerste instantie de invloed van Facebook en nepnieuws, maar moest daarop terugkomen. In september 2017 onthulde het socialemediaplatform dat er sinds juni 2015 in Rusland 100.000 dollar was uitgegeven aan zo’n 3.000 advertenties.

Dat bleek slechts een klein deel van de Russische invloed op het platform. Na vragen van het Amerikaanse Congres moest Facebook een maand later toegeven dat bijna 126 miljoen Facebookgebruikers waren bestookt met berichten afkomstig uit Rusland. Het leverde Facebook tijdens verhoren in het Congres felle kritiek op van zowel Democraten als Republikeinen.

Begin dit jaar bleek bovendien dat het Brits-Amerikaanse databedrijf Cambridge Analytica gegevens van 50 miljoen profielen van Facebookgebruikers had verzameld en gebruikt. Een klokkenluider openbaarde het misbruik in het Britse dagblad The Guardian. Met de profielgegevens kon Cambridge Analytica op maat gemaakte politieke campagnes voeren. Het bedrijf werkte onder meer voor het Brexit-campagneteam en het campagneteam van Donald Trump. Hoe groot het effect van deze campagnes en die van de Russische overheid was, is niet vast te stellen.

Hoe staat het ervoor met Facebook?

Na jaren van groei was 2018 een kantelpunt voor Facebook. Voor het eerst nam het aantal gebruikers in Europa af van 282 miljoen gebruikers in het eerste kwartaal van dit jaar tot 279 miljoen gebruikers in het tweede kwartaal. Ook was er voor het vierde kwartaal op rij geen groei van het aantal gebruikers in Canada en Amerika.

Meer over dit onderwerp: Zuckerberg heeft gelijk: we zijn ‘domme idioten’

Met het aandeel Facebook gaat het niet goed op de beurs. Nadat het concern de tegenvallende groei naar buiten had gebracht, daalde het aandeel ruim 20 procent. Van die klap is het bedrijf nog altijd niet hersteld. Zo’n 120 miljard dollar aan beurswaarde verdampte. Op dit moment kost een aandeel in Facebook zo’n 144 dollar, vorig jaar was dat nog 177 dollar.

Wat voor maatregelen hangen Facebook boven het hoofd?

Facebook heeft zich lange tijd fel verzet tegen regelgeving voor sociale media, zoals het voorstel om gebruikers direct te laten zien wie heeft betaald voor de advertenties die de gebruiker onder ogen krijgt. Na het nieuws over het grote aantal gebruikers dat door Rusland betaalde berichten heeft gezien, veranderde het bedrijf van koers. Het liet uit zichzelf zien wie voor advertenties in de tijdlijn betaalt.

Toch kan de zelfregulatie van Facebook te laat komen. Een hoogleraar van Columbia University ziet zelfs liever dat Facebook wordt opgesplitst door het gedwongen verkopen van Instagram en WhatsApp. Twee bedrijven waarvan Facebook ook eigenaar is.

In de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden en de Senaat op 6 november, voerden sommige Democraten zelfs campagne voor strengere regels voor socialemediabedrijven. Er is een lijst met tien voornemens gepubliceerd. Nu de Democraten de macht in het Huis van Afgevaardigden hebben overgenomen kan Facebook het nog lastig krijgen.