Gemeenteraadslid N-VA verdacht van mensensmokkel

Het Vlaamse raadslid Melikan Kucam van de gemeente Mechelen is aangehouden. Hij wordt beschuldigd van mensensmokkel, lidmaatschap van een criminele organisatie, omkoping en afpersing, meldt het parket in Antwerpen. Vier vragen en antwoorden.

Wie is Melikan Kucam?

De Assyrische Melikan Kucam (44) is afkomstig uit Hassana, een dorp in het oosten van Turkije waar veel Assyriërs wonen. Hij vluchtte op negenjarige leeftijd met zijn ouders naar België en voltooide daar een opleiding handelswetenschappen. Naast gemeenteraadslid is Kucam ondernemer en tot woensdag was hij voorzitter van de Mechelse sociale huisvestingsmaatschappij KLEMO.

Meer over Turkije: Turkije zet FD-journalist uit, verdachte in terreuronderzoek 

Kucam was tot voor kort lid van de politieke partij N-VA, maar begon zijn politieke carrière bij Christen-Democratisch en Vlaams (CD&V). Toen hij als lid van deze partij niet werd gekozen voor de gemeenteraad in Mechelen, stapte hij in 2006 over naar de N-VA. Hiermee kwam hij wel in de gemeenteraad en in oktober 2018 werd hij herkozen.

Kucam is inmiddels uit al zijn politieke functies gezet en geschorst door de N-VA.

N-VA Mechelen wist naar eigen zeggen niets van de zaken waarvan Kucam wordt beschuldigd. Diverse partijleden stellen zich – achteraf – wel vragen bij de levensstijl van het gemeenteraadslid. Hij bezit verscheidene huizen in de stad en zou onlangs twee dure wagens hebben besteld. ‘Hoe betaalt een boekhouder bij het OCMW van Ganshoren zoiets?’ vraagt een N-VA’er zich af in de krant De Morgen. ‘We wisten dat hij heel ambitieus was. En dat hij evenveel voor- als tegenstanders had in zijn gemeenschap. Maar zoiets verwacht je gewoon niet.’

Waarvan wordt K. verdacht?

Meer dan tweehonderd Assyrische christenen uit onder meer Syrië en Irak zouden Kucam grote sommen hebben betaald om naar België te komen op een humanitair visum. Daarvoor leverde Kucam lijsten met namen aan bij het kabinet. Voor een plek op die lijst zou hij zich fors hebben laten betalen, tussen de 2.000 en 10.000 euro per visum. De Vlaamse omroep VRT noemt zelfs bedragen van 20.000 euro. Doorgaans kost de aanvraag voor zo’n visum 350 euro.

De zaak is pikant omdat Kucam in februari 2014 verscheen in een campagnefilmpje van de N-VA waarin hij pleit voor ‘eerlijke migratie’.

Artikel gaat verder onder video:

Kucam ontkent alle beschuldigingen. ‘Mijn cliënt is zwaar aangeslagen, want hij heeft nooit geld gevraagd voor de diensten die hij gepresteerd heeft en hij heeft ook nooit geld gekregen,’ zegt zijn advocaat Frank Coel. Volgens Kucam zijn er inderdaad grote sommen betaald, maar gingen die naar smokkelaars en reisbureaus die de mensen moesten overbrengen van Syrië naar Libanon.

Kucam moet dinsdag voor de rechtbank verschijnen.

Wat is de rol van staatssecretaris Theo Francken?

De onthullingen kunnen nog een vervelend staartje krijgen voor voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA), die nauw samenwerkte met Kucam en politiek verantwoordelijk was voor toekenning van de visa. Francken maakte er geen geheim van dat hij het als zijn persoonlijke missie zag om zo veel mogelijk oosterse christenen te doen ontsnappen aan het oorlogsgeweld door ze naar België te halen.

‘Waar vroeger enkel de sterkere asielzoekers, die het geld hadden om een dure illegale reis naar ons land te bekostigen, toegang hadden tot ons asielsysteem, redden wij nu zelf de meest kwetsbare vluchtelingen. Ik vervijfvoudigde het aantal humanitaire visa. Ook dat is menselijk zijn,’ schreef Francken in oktober 2017 op zijn blog.

Ook op Twitter refereerde Francken graag aan zijn pogingen om oosterse christenen naar België te halen.

Artikel gaat verder onder de tweet:

Francken heeft geschokt gereageerd op de beschuldigingen jegens zijn partijgenoot. Wanneer onderzoek de aantijgingen bevestigt, ‘dan voel ik mij totaal misbruikt, niet alleen ik maar ook het hele systeem en de Syrische christenen zelf’, zei hij.

Volgens zijn woordvoerder stellen de Belgische regering en Francken zich in de rechtbank burgerlijke partij ‘wegens de ernst van de vermeende feiten en het misbruik van vertrouwen’. In het Belgische strafrecht is de burgerlijke partij de persoon die schade opliep door een misdrijf en hiervoor schadevergoeding vraagt tijdens de strafprocedure.

Wat zijn de reacties?

Premier Charles Michel (Mouvement Réformateur, MR) spreekt van ‘zeer ernstige en choquerende feiten’. ‘Er moet duidelijkheid komen over deze zaak,’ aldus Michel. Volgens vicepremier Kris Peeters (CD&V) is het nieuws bij de regering ‘als een bom ingeslagen’. ‘Heeft hij (Francken, red.) niet gezien wat er in zijn kabinet gebeurde? Of heeft hij het niet willen zien?’ vraagt MR-fractieleider David Clarinval zich af. ‘Dit doet vragen rijzen over de manier waarop Francken – geheel autonoom – met humanitaire visa omging.’

In de Kamer zijn vragen over de visa gesteld. ‘Francken ging daar nooit op in,’ zegt parlementslid Wouter De Vriendt (Groen). ‘De procedure bleef geheim. Francken was daar zelfs trots op: volgens hem ging het om te gevoelige missies. Terwijl wij gewoon de procedure wilden kennen, om willekeur te voorkomen.’ De Vriendt vindt dat Francken zich tegenover het gerecht moet verantwoorden over de zaak-Kucam. ‘Bij de juiste personen op zijn kabinet wat namen influisteren, volstond voor Kucam om visa te fiksen. Dat kan niet.’ Nahima Lanjri, de migratiespecialist van CD&V, beaamt dat. ‘Dat tussenpersonen lijsten opstellen, is niet oké. Het is onfair dat iemand dat mag omdat hij de staatssecretaris kent.’

Vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) heeft ook twijfels over het systeem van tussenpersonen, hij vraagt zich af of dat wel legaal is.