Bij de gemeenteraadsverkiezingen in Turkije is de AK-partij van president Recep Tayyip Erdogan nog wel de grootste van het land, maar lijkt de partij in de drie grootste steden aan het kortste eind te trekken. Vooral de vermoedelijke nederlaag in Istanbul zou een mokerslag betekenen voor Erdogan en zijn partij, die zich nog niet bij voorbaat neerlegt bij de uitslagen.
De coalitie van Erdogans AK-partij en de nationalistische Grijze Wolven (MHP) haalde landelijk de meerderheid van de stemmen met ruim 51 procent. Hoewel de regeringspartij dus de grootste van het land blijft, heeft Erdogan in de grote steden gevoelige nederlagen geleden. Zondagavond werd al duidelijk dat de AK-partij in Ankara was overvleugeld door de Republikeinse volkspartij CHP. Ook in de tweede stad van het land Izmir werd die partij grootste. Dat was bij de vorige verkiezingen in de havenstad ook al het geval.
Lees ook deze scherpe column van Philip van Tijn: Waarom zouden Turkse weekendscholen de waarheid niet verspreiden?
De regeringspartij gaat de uitslag in de hoofdstad wel aanvechten, meldt staatspersbureau Anadolu: ‘We hebben onrechtmatige stemmen en onregelmatigheden geconstateerd in de meeste van de 12.158 stembureaus in Ankara,’ zegt partijsecretaris Fatih Sahin. ‘We zullen onze juridische rechten ten volste gebruiken, en zullen niet toestaan dat de wil van het volk wordt veranderd.’
Minieme voorsprong oppositiepartij CHP in Istanbul
In Istanbul, waar Erdogans politieke carrière begon, is het nog spannend. Aanvankelijk claimde de AK-partij in de grootste stad van Turkije nog de overwinning: ex-premier Binali Yildirim riep zondagavond de overwinning uit toen zijn partij op een voorsprong van 0,06 procent stond. Toch lijkt het er maandagmiddag op dat de CHP daar de grootste wordt.
De Turkse kiesraad meldt na het tellen van ruim 99 procent van de stemmen dat de sterk seculiere oppositiepartij een minieme voorsprong heeft. Het zou voor het eerst in 25 jaar zijn dat de islamitische AK-partij Istanbul niet in handen krijgt. ‘Het ziet ernaar uit dat Imamoglu (van de CHP, red.) 25.000 stemmen meer heeft behaald,’ zegt Yildirim maandagmiddag. Volgens hem zijn er echter 216.000 ongeldige stemmen, en is de AK-partij van plan om die ook aan te vechten.
After a long pause in reporting, state-funded Anadolu Agency has updated election results for #Istanbul. Now shows CHP leading with 99% of ballots counted. #Turkey pic.twitter.com/8GS8LcDuBz
— Diego Cupolo (@DiegoCupolo) April 1, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘We moeten accepteren dat we niet in alle steden gewonnen hebben,’ reageerde Erdogan in de nacht van zondag op maandag. ‘Het is de uitkomst van wat het volk wil, dat is een essentieel onderdeel van de democratie, dat moet worden geaccepteerd.’ Toch benadrukte hij dat de AK-partij landelijk de grootste is geworden, ‘zoals we altijd hebben gedaan sinds 3 november 2oo2’. De CHP reageerde opgetogen op de verkiezingsuitslag: ‘Het volk heeft gestemd vóór de democratie,’ zei partijleider Kemal Kilicdaroglu. ‘Ze hebben voor democratie gekozen.’
BBC spreekt van ‘klap’ en mogelijk ‘keerpunt’ voor Erdogan
Diverse media spreken van een ‘klap’ voor Erdogan, die in zijn campagne meende dat de toekomst van de AK-partij en daarmee die van het land op het spel zou staan tijdens de verkiezingen. Daardoor werd de stembusgang gezien als een referendum over de president, en het presidentiële systeem waarvoor Erdogan in juni een meerderheid kreeg. ‘Dit kan een keerpunt zijn voor de machtige, polariserende president van Turkije,’ zegt BBC-correspondent Mark Lowen over de uitslag. ‘Een oppositie die lang als stervende werd gezien, voelt nu eindelijk dat hij (Erdogan, red.) te verslaan is.’
Als oppositie inderdaad Istanbul wint, gaan ze regeren in de stad waar Erdogans politieke carrière begon. En waarover de president zelf zei: 'wie Istanbul wint, wint Turkije'.
En ze hebben dan het pompende hart van de Turkse economie in handen.
Boeiende statistiek na gisteren: https://t.co/dpWYPPIE79— Lucas Waagmeester (@NOSWaagmeester) April 1, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook NOS-correspondent Lucas Waagmeester zegt dat vooral de vermoedelijke winst van de CHP in Istanbul een grote slag is voor Erdogan. ‘Wie Istanbul wint, wint Turkije,’ zei de president tijdens campagnebijeenkomsten over ‘het pompende hart van de Turkse economie’.
Erdogan: Hagia Sophia weer moskee maken
Zelf had Erdogan religie bestempeld tot het grote thema van de verkiezingen. Zo sprak hij donderdag de wens uit om van de toeristische attractie Hagia Sophia, een van oorsprong christelijke kathedraal die al decennia dient al museum, weer een moskee te maken. De kathedraal werd in de vijftiende eeuw omgedoopt tot een islamitisch gebedshuis nadat het Ottomaanse Rijk de stad Constantinopel had veroverd op het Byzantijnse of Oost-Romeinse Rijk.
Met zijn uitspraak over de Hagia Sophia probeerde de president de aandacht af te leiden van de economie, die al maanden in zwaar weer verkeert. De nationale munt lira is aan flinke inflatie onderhevig, en de werkloosheid is toegenomen. Volgens persbureau AFP is de nederlaag van de AK-partij in de grote Turkse steden dan ook voor een belangrijk deel te wijten aan de onvrede over de economische recessie.
Lees deze column van Afshin Ellian: Sultan Erdogan is sultan van lira met vele nullen
‘Onze prioriteit in deze periode (…) is het verder versterken van de economie, het behouden van de groei van ons land via technologie en export, en het vergroten van de werkgelegenheid,’ beloofde Erdogan zondagavond in zijn toespraak vanaf het balkon van het hoofdkwartier van de AK-partij in Istanbul. De komende uren of dagen zal duidelijk worden of die partij in die stad voor het eerst in 25 jaar pas op de plaats moet maken.